Tonie polski transport śródlądowy. Barki i holowniki nadają się na złom

Coraz bardziej kurczy się polski transport śródlądowy, jeden z najtańszych, najbezpieczniejszych (głównie poprzez niemal całkowite oddzielenie przewozów towarowych od pasażerskich) i najbardziej ekologicznych sposób przewożenia towarów.

Publikacja: 28.07.2022 15:41

Tonie polski transport śródlądowy. Barki i holowniki nadają się na złom

Foto: Adobe Stock

Szlaki wodne nie są rozwijane, tabor jest zdekapitalizowany, duża część jednostek pamięta czasy głębokiego PRL-u. Jak poinformował w czwartek GUS, w 2021 r. przewozy ładunków spadły o 13,2 proc. w porównaniu z rokiem 2020. Rzekami i kanałami przetransportowano 3,46 mln ton towarów, przy czym największy spadek miał miejsce w czwartym kwartale ub. roku. Sytuacja stale się pogarsza, bo już w 2020 r. przewozy ładunków zmalały w porównaniu rok do roku o prawie 15 proc.

Zdecydowana większość barek i holowników ma ponad 40 lat, część została wyprodukowana jeszcze w latach pięćdziesiątych. Można je używać już tylko dzięki ciągłym remontom i zabiegom modernizacyjnym. 100 proc. barek z własnym napędem ma ponad 42 lata, co najmniej tyle liczy sobie 70 proc. pchaczy, ponad połowa holowników i niemal dwie trzecie statków pasażerskich. 71 proc. całego taboru wykorzystywanego w żegludze śródlądowej stanowią jednostki bez własnego napędu.

Czytaj więcej

Żegluga śródlądowa: wykorzystajmy potencjał polskich rzek

Na małe wykorzystanie żeglugi śródlądowej wpływa także niedostateczne zagospodarowanie dróg żeglownych. I to zarówno pod względem charakteru (rzeki skanalizowane, swobodnie płynące, kanały), jak i właściwości żeglugowych. Problemem jest wzajemne dostosowanie parametrów dróg wodnych i pływających po nich statków. Te pierwsze są zbyt płytkie, za wąskie, za mało na nich śluz. W ubiegłym roku długość sieci śródlądowych dróg wodnych wyniosła 3768 km i w porównaniu z 2020 r. nie powiększyła się. Z tego 2523 km liczyły uregulowane rzeki żeglowne, 655 km – skanalizowane odcinki rzek, 335 km – kanały, natomiast 255 km – jeziora żeglowne.

Jak podał GUS, w 2021 r. w żegludze śródlądowej zmalały przewozy praktycznie we wszystkich grupach towarowych, zwłaszcza w przypadku koksu, produktów rafinacji ropy naftowej, metali i wyrobów metalowych. Poprawiły się jedynie wyniki przewozów drewna. Przeszło połowa ładunków przewożona była w ramach transportu międzynarodowego, przy czym głównym kierunkiem były Niemcy.

Według danych Ministerstwa Infrastruktury, jednostkowy koszt transportem wodnym śródlądowym jest prawie 2,7 razy niższy od samochodowego i 2 razy niższy od kolejowego. Ale udział żeglugi śródlądowej w transporcie ładunków w Polsce jest marginalny i nie przekracza ok. 0,3 proc. Tymczasem średni udział transportu wodnego śródlądowego w Unii Europejskiej sięga ok. 6 proc., a w Niemczech zbliża się do 9 proc.

Czytaj więcej

Transport drogowy ma zazielenić się bez unijnej pomocy

Niewielkie wykorzystanie żeglugi śródlądowej może ograniczać wykorzystanie polskich portów, które już zaczynają realizować miliardowe inwestycje w rozwój zdolności przeładunkowych. Przykładowo Port Gdańsk zakłada, że przez 9 terminali przyszłego Portu Centralnego ma przechodzić rocznie nawet 100 mln ton ładunków, dwa razy więcej niż obecnie. Na razie są one rozwożone koleją i tirami. Tymczasem wiele portów zachodnioeuropejskich wykorzystuje obsługi swoich obrotów właśnie żeglugę.

Według danych Wód Polskich, udział żeglugi śródlądowej w obsłudze portu w Antwerpii wynosił w 2020 r. 40 proc., zaś w Rotterdamie 55 proc. W obu portach rośnie też udział żeglugi śródlądowej w obsłudze obrotów kontenerowych. Do 2030 roku w Antwerpii ten wskaźnik zwiększy się o 6 proc. do 42 proc., zaś w Rotterdamie do 2050 roku wzrośnie o 7 proc. do poziomu 36 proc. Już w połowie ub. dekady w krajach UE co roku rzekami i kanałami przewożonych było 500 milionów ton towarów. To równowartość 25 milionów ciężarówek.

Transport
Efekt zawieszenia broni na Bliskim Wschodzie: loty wracają do normy
Transport
Podróże na Bliski Wschód z utrudnieniami. Co czeka pasażerów?
Transport
Konflikt na Bliskim Wschodzie mocno uderza w lotnictwo. Bilety mogą podrożeć
Transport
Paris Air Show. Deszcz zamówień, ale nie dla wszystkich
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Transport
Fundusz Kolejowy mało efektywny