Importerzy masek ofiarami afery

Możemy stracić nawet kilkaset milionów złotych – alarmują przedsiębiorcy, którzy sprowadzają maseczki. Transporty z nimi, które dotąd były bez problemów odprawiane, teraz są zatrzymywane przez urzędy celne. – Ta nadgorliwość to efekt afery z zakupem przez Ministerstwo Zdrowia masek za 5 mln zł – twierdzą.

– Zatrzymano nam kontener z prawie milionem maseczek o wartości około 770 tys. zł. To maseczki higieniczne, które można kupić nawet w supermarketach, nie mają służyć zakaźnikom. Wcześniej celnicy nie mieli do nich żadnych zastrzeżeń, teraz domagają się od nas „prawdziwej” certyfikacji – mówi „Rzeczpospolitej” Wojciech Wrona, współwłaściciel firmy ze Śląska, która maseczkami handluje w całej Europie – ma odbiorców we Francji, Wielkiej Brytanii, Włoszech.

Jego zdaniem problemy zaczęły się zaraz po ujawnieniu afery z zakupem maseczek od instruktora narciarskiego z Zakopanego, które – jak wynika z badań – nie spełniają norm, a prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie oszustwa.

– Jesteśmy z branży reklamowej, ale żeby się ratować i utrzymać na rynku, także sprowadziliśmy maseczki, 100 tysięcy sztuk. Nie braliśmy żadnej tarczy, chcieliśmy zachować miejsca pracy. Nasz towar jest przetrzymywany we Wrocławiu, zastrzeżenia są identyczne jak w przypadku firmy pana Wojciecha – mówi inny przedsiębiorca z Wrocławia. – To są zwykłe maseczki, każdy może sobie taką uszyć. A od nas żądają certyfikacji na kawałek włókniny. Jedni mogą zarobić miliony, a przed innymi stawia się bariery nie do obejścia – stwierdza.

Chodzi o jednorazowe, biało-niebieskie niemedyczne maski powszechnego użytku – można je kupić w wielu sieciówkach, na stacjach benzynowych, poczcie. Są sprzedawane na sztuki także w aptekach bez żadnych oznaczeń czy certyfikatów.

– Na początku maja sprowadziliśmy ponad milion takich masek. Zapłaciliśmy cło i VAT, towar w jeden dzień został odprawiony – opowiada Wrona i na dowód pokazuje dokumenty z wcześniejszych odpraw. – Celnicy akceptowali certyfikaty, które były do nich dołączone.

Teraz kolejny transport identycznych maseczek został zatrzymany w Urzędzie Celnym w Gliwicach.

Towar jest zatrzymywany i kierowany do inspekcji handlowych. Skąd problem? Maski higieniczne są sprowadzane główne z Chin. Są do nich dołączone „certyfikaty” włoskiej Entecermy i polskiego ICR, wystawiane na podstawie raportów z badań chińskich testów (nie miały do tego uprawnień). – Wspomniane certyfikaty mówią tylko o tym, że dany produkt spełnia minimalne wymagania normy EN149, czyli jest bezpieczny dla użytkownika – tłumaczy Wojciech Wrona. – Innego certyfikatu nie mogło być, bo prawdziwa certyfikacja trwa trzy miesiące.

Tymczasem rząd wycofuje się z nakazu noszenia masek. A to zdaniem importerów oznacza, że ich towar może skończyć w utylizacji. Resort finansów, któremu podlegają celnicy, zapewnia nas, że „kontrole spełniania wymagań przez importowane maseczki nie są nowością, były prowadzone również przed okresem pandemii koronawirusa” i „zgodnie z informacjami przekazywanymi przez inne kraje członkowskie, kontrole takie prowadzone są w całej UE”. To prawda, tyle że nie były tak masowe i powszechne – co potwierdzają nam inspektoraty inspekcji handlowej. Celnicy kierują do nich wnioski o opinie w sprawie masek sprowadzanych zza granicy, głównie z Chin. Opinie (dotyczące np. oznaczeń) muszą zostać wydane w ciągu trzech dni.

Wzrost wniosków z urzędów celnych w sprawie sprowadzanych masek ochronnych odnotowano m.in. w inspektoracie w Katowicach. – W marcu i kwietniu mieliśmy pojedyncze wnioski. W maju już 10 – wylicza Monika Wojtynek-Kordys, naczelnik wydziału prawnego WIIH w Katowicach. Jak podkreśla, nie zmieniły się przepisy ani krajowe, ani unijne w sprawie środków ochrony indywidualnej.