10 rzeczy, których nie wiesz o coca-coli

Tekst z archiwum tygodnika Przekrój

Pierwsza cena coca-coli wynosiła pięć centów za szklankę. Na tyle wycenił swój napój aptekarz John Pemberton. 8 maja 1886 roku opracował miksturę, którą mieszano z wodą sodową i rozprowadzano w jednej z aptek w Atlancie.

Początkowo sukces był umiarkowany – dziennie sprzedawano dziewięć szklanek napoju.

Receptura coca-coli jest jednym z najlepiej chronionych sekretów handlowych koncernu. Nie wiadomo, czego się dodaje, by uzyskać rozcieńczany wodą koncentrat; tajemnicą jest nawet to, ile osób zna szczegóły receptury. Wiadomo jedynie, że od 1919 roku jest ona przechowywana w skarbcu Suntrust Bank w Atlancie. Jakiś czas temu pojawiły się doniesienia, jakoby tajny przepis został ujawniony. W Internecie pojawiły się nawet szczegółowe proporcje składników. Jednak ich bliższa analiza pokazuje, że receptura, nawet jeśli jest oryginalna, z pewnością nie opisuje współcześnie przygotowywanej coca-coli. Zawiera bowiem alkohol i liście koki, których dziś na pewno do napoju się nie dodaje. Ale bądźmy szczerzy – nawet gdyby prawdziwe składniki coca?coli poznali wszyscy konkurenci, ba, wszyscy na świecie, zapewne i tak by jej to nie zaszkodziło. W końcu w milionach butelek kupujemy przede wszystkim emocje, które kojarzą nam się z tym napojem.

Charakterystyczna kanciasta butelka coca-coli została zaprojektowana w 1914 roku. Autorami pomysłu byli Alexander Samuelson i Earl R. Dean z firmy Root Glass Company. O nietypowym kształcie zadecydowały nie tylko względy estetyczne, ale też chęć zabezpieczenia się przed podróbkami. Pojawiające się wówczas powszechnie klony coca-coli wlewane były bowiem do standardowych butelek o prostych kształtach. Sama butelka przez lata też podlegała zmianom, jednak jej konturowy (jak go określa producent) kształt pozostał rozpoznawalny.

Butelka butelką, ale równie wielkim przebojem jest puszka coca-coli. A ta zaszła (a właściwie zaleciała) daleko – pokonała blisko milion mil. Taką podróż odbyły dwie puszki, które w 1991 roku poleciały na stację kosmiczną Mir.

Zostały specjalnie zaprojektowane, ponieważ w stanie nieważkości nie następuje oddzielanie się napoju od powietrza i otwarcie puszki skończyłoby się jego kosmiczną erupcją. Zainwestowano 250 tysięcy dolarów w opracowanie opakowania ze specjalnym wewnętrznym mechanizmem dozującym, który rozwiązywał ten problem. Później produkty Coca-Coli jeszcze dwukrotnie latały w kosmos – w 1996 roku wahadłowiec Endeavour zabrał w przestrzeń saturator podający coca-colę klasyczną, dietetyczną, i pomarańczowy Powerade.

Niełatwo miała coca-cola w komunistycznej Polsce. Początkowo była „konsumpcyjnym symbolem wrogiego systemu" opisywanym hasłem „Coca-cola to imperializm w płynie". Oficjalnie wprowadzono ją do wolnej sprzedaży w 1972 roku, a konkurs na pierwsze polskie hasło reklamujące napój wygrała Agnieszka Osiecka. Było to słynne „Coca-cola to jest to!". Zresztą firma miała szczęście do autorytetów opracowujących slogany – „Coca-cola: co za radość" w 2000 roku wymyślił profesor Jerzy Bralczyk.

Coca-cola od początku jest ściśle związana z rozwojem reklamy. W 1886 roku na ulicach Atlanty rozdawano darmowe kupony, które zachęcały do zakupu napoju. Od 1929 roku na stacjach benzynowych pojawiły się, do dziś dobrze znane, kolorowe lodówki z napojami.

Logo coca-coli wymyślił... księgowy. Frank M. Robinson pracował dla wynalazcy napoju Johna Pembertona, był też autorem wczesnych pomysłów reklamowych – wspomnianych darmowych kuponów czy banerów umieszczanych na tramwajach.

W 1985 roku ówczesny szef Coca-Coli Roberto C. Goizueta zdecydował się na radykalne posunięcie – zmianę receptury napoju. Opracowano New Coke, która rewelacyjnie wypadła w testach konsumenckich, przebijając zarówno starą colę, jak i pepsi. Jednak po wprowadzeniu jej na rynek okazało się, że klienci są niezwykle przywiązani do starego smaku i nowy odbierają jako pogwałcenie świętości. New Coke wycofano po zaledwie trzech miesiącach.

O tym, że współczesnego grubego Mikołaja z białą brodą wymyślono na potrzeby reklamy coca-coli, wiedzą już chyba wszyscy. Za to nie wszyscy zdają sobie sprawę, że jego twórca, ilustrator Haddon Sundblom, wzorował jego postać na własnym sąsiedzie – Lou Prentissie. Gdy ten umarł, Sundblom portretował w reklamach samego siebie, dorysowując sobie tylko imponującą brodę.