Trybunał: kandydatów do pracy w policji można wykluczyć ze względu na wiek

Zdaniem TSUE szczególna sprawność fizyczna jest istotnym i determinującym wymogiem zawodowym funkcjonariuszy policji przydzielonych do wypełniania zadań operacyjnych i egzekucyjnych. Dlatego można określić w zasadach naboru takie wymagania, które będą służyć utrzymaniu zdolności operacyjnej i prawidłowego funkcjonowania służby policyjnej.

Dzisiejszy wyrok Trybunału w Luksemburgu (C-258/15) zapadł w sprawie Baska Gorki Salaberria Sorondo. Mężczyzna zakwestionował zgodność z prawem unijnym ogłoszenia o konkursie opublikowanego przez Academia Vasca de Policía y Emergencias (baskijską akademię policji i służb kryzysowych, Hiszpania) o naborze funkcjonariuszy policji w autonomicznej wspólnocie Kraju Basków. Zgodnie z tym ogłoszeniem w konkursie mogli uczestniczyć kandydaci, którzy nie mają ukończonych 35 lat. W chwili przystąpienia do konkursu Gorka Salaberria Sorondo miał więcej niż 35 lat.

Jego zdaniem wymagana w ogłoszeniu granica wieku bez racjonalnych podstaw ogranicza dostęp do funkcji i stanowisk publicznych. Powołał się na dyrektywę w sprawie równego traktowania w pracy (Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r.), której głównym celem jest walka z różnymi rodzajami dyskryminacji. Dyrektywa ta zakazuje jakichkolwiek form bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji ze względu na wiek, w szczególności w zakresie zatrudnienia.

Poza tym już w 2014 r. Trybunał Sprawiedliwości orzekł w sprawie Vital Pérez (C-416/13,), że przepisy krajowe, które dla rekrutacji funkcjonariuszy policji miejscowej ustalały górną granicę wieku na 30 lat, były niezgodne z dyrektywą. Trybunał uzasadniał wtedy, że nie ma żadnego dowodu, aby szczególne zdolności fizyczne wymagane do wykonywania zadań funkcjonariusza policji lokalnej były nierozerwalnie związane z określonym wiekiem i że nie występują one u osób, które ten wiek przekroczyły.

Sąd najwyższy autonomicznej wspólnoty Kraju Basków zwrócił się do Trybunału z pytaniem, czy dyrektywa stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które stanowi, iż kandydaci na funkcjonariuszy policji przydzielonych do wypełniania zadań operacyjnych lub egzekucyjnych nie powinni mieć ukończonych 35 lat.

Trybunał odpowiedział na to pytanie przecząco. W jego ocenie nie ma wątpliwości, że w obowiązujące w Kraju Basków przepisy zezwalają na odmienne traktowanie ze względu na wiek, bo niektóre osoby są traktowane mniej przychylnie niż inne wyłącznie z powodu ukończenia 35 lat.

- Jednak zgodnie z dyrektywą 2000/78 odmienne traktowanie ze względu na wiek nie powinno być uznane za dyskryminację w przypadku, gdy cecha związana z wiekiem, taka jak fakt posiadania szczególnych zdolności fizycznych, stanowi istotny i determinujący wymóg zawodowy - przypomniał Trybunał.

Zauważył, że zadania polegające na ochronie osób i mienia, zatrzymywaniu sprawców przestępstw i dozorze nad nimi oraz patrolowaniu prewencyjnym mogą wiązać się z użyciem siły fizycznej. Wymagają więc posiadania przez funkcjonariusza szczególnej sprawności fizycznej, a niedostatki fizyczne w tym zawodzie mogą mieć poważne konsekwencje nie tylko dla samych funkcjonariuszy policji i dla osób trzecich, lecz także dla utrzymania porządku publicznego. Z tego względu fakt posiadania szczególnych zdolności fizycznych, by móc wykonywać istotne zadania policji autonomicznej wspólnoty Kraju Basków, można zdaniem TSUE, uważać za istotny i determinujący wymóg zawodowy dla wykonywania tego zawodu.

Ale co w takim razie z odmiennym stanowiskiem TSUE w sprawie Vital Pérez? Trybunał przypomniał, że tamten wyrok dotyczył regulacji dla policji miejscowej w regionie Asturia w Hiszpanii, a zadania wykonywane przez siły policji wspólnot autonomicznych w Hiszpanii są odmienne. Poza tym stopień, na który zorganizowała nabór policja baskijska, nie wymaga wykonywania zadań administracyjnych - do tego rodzaju zadań zorganizowano specjalny konkurs bez ograniczenia ze względu na wiek.

- Wobec masowego starzenia się formacji policji (co nie miało miejsca w sprawie Vital Pérez), konieczne jest stopniowe zastępowanie starszych funkcjonariuszy przez młodszych pracowników. Młody funkcjonariusz będzie bowiem mógł skuteczniej pełnić zadania wymagające pod względem sprawnościowym i to zresztą właśnie z tego powodu funkcjonariusze tej formacji policji korzystają od ukończenia 56 roku życia z określonego rodzaju dostosowań (zmniejszenie rocznego wymiaru czasu pracy, zwolnienia z pracy w porze nocnej itp.). A zatem, w kontekście przywrócenia zadowalającej struktury wieku, posiadanie szczególnych zdolności fizycznych powinno być postrzegane w sposób dynamiczny, to znaczy z uwzględnieniem lat służby, które będą przepracowane przez funkcjonariusza po jego rekrutacji - wyjaśnił TSUE.

W rezultacie uznał, że hiszpańskie uregulowanie można uznać za odpowiednie w stosunku do celu, którym jest utrzymania zdolności operacyjnej i prawidłowego funkcjonowania służby policyjnej autonomicznej wspólnoty Kraju Basków.

Policja Budżet Państwa Tsue Orzecznictwo Sądów i Trybunałów