Rada gminy na uchwalenie budżetu ma czas do końca roku

15 listopada upływa termin dla zarządów jednostek samorządu terytorialnego do przedłożenia organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego (JST) oraz regionalnej izbie obrachunkowej (RIO): projektu uchwały budżetowej na 2016 r. oraz projektu uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej (WPF) lub jej zmiany.

Projekt i załączniki

– Projekt uchwały budżetowej powinien zostać przekazany właściwej RIO oraz radzie wraz z uzasadnieniem – wyjaśnia Janusz Gałkiewicz, prezes regionalnej izby obrachunkowej w Opolu.

Do projektu należy dołączyć również załączniki wymienione w art. 214 i 215 ustawy o finansach publicznych. Są to:

- zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu JST;

- plan dochodów rachunku jednostek prowadzących działalność oświatową i wydatków nimi finansowanych oraz plany przychodów i kosztów samorządowych zakładów budżetowych.

Pamiętaj!

Do projektu uchwały budżetowej nie załącza się informacji o stanie mienia komunalnego

W treści uchwały budżetowej zawarte mogą być także upoważnienia dla zarządu JST do zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych, a także do dokonywania zmian w budżecie.

– Upoważnienia te mogą w szczególności dotyczyć wprowadzania zmian w planie wydatków, z wyłączeniem przeniesień między działami – tłumaczy Wojciech Tarnowski, prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie. I dodaje, że w praktyce to upoważnienie może dotyczyć zmiany w planie wydatków w ramach działu czy rozdziału na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy oraz zmian w planie rocznych zadań inwestycyjnych, niepowodujących zmian w programie tych zadań.

Oznacza to, że w ramach tego upoważnienia wójt (zarząd powiatu albo województwa) nie będzie mógł ani wprowadzić nowych inwestycji do realizacji, ani też zrezygnować z wykonywania przyjętych zadań.

Zasada zrównoważenia

Przy planowaniu dochodów bieżących i wydatków bieżących należy pamiętać o zasadzie zrównoważenia wydatków bieżących dochodami bieżącymi i ewentualną nadwyżką budżetową z lat ubiegłych lub wolnymi środkami.

– Zasada ta obowiązuje zarówno w odniesieniu do budżetu planowanego, jak i budżetu wykonanego na koniec roku – przypomina Wojciech Tarnowski.

Wyjątkowo, w sytuacji realizacji zadań bieżących finansowanych ze środków Unii Europejskiej, wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe od wykonanych dochodów bieżących. Trzeba jednak pamiętać o tym, że kwota wykonanych wydatków bieżących może być wyższa od wykonanych dochodów bieżących wyłącznie o kwotę środków UE przeznaczonych na realizację zadania. I tylko wtedy, gdy unijne dofinansowanie nie trafiło do gminy w danym roku budżetowym.

Pozytywnej opinii regionalnej izby obrachunkowej nie uzyska też projekt budżetu, w którym planowany wskaźnik obciążenia budżetu obsługą zadłużenia przekroczy dopuszczalny wskaźnik wyliczony zgodnie z art. 243 ustawy o finansach publicznych. Co więcej, niedochowanie tych relacji spowoduje, że jednostka samorządu terytorialnego nie będzie mogła uchwalić budżetu bez opracowania programu naprawczego.

Dochody i wydatki wyodrębnione

Opracowując projekt budżetu, wójt (burmistrz, prezydent miasta) powinien mieć też na uwadze, że istnieje wiele ustaw określających szczególne zasady wykonywania budżetu. Polegają one przede wszystkim na powiązaniu określonego rodzaju dochodu z określonymi wydatkami.

Wśród takich ustaw wymienić można chociażby ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie bowiem z jej treścią dochody z opłaty za zezwolenia na sprzedaż alkoholu oraz z opłat rocznych pobieranych za korzystanie z zezwolenia na handel trunkami gmina może przeznaczyć jedynie na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a także programów realizowanych na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Dochody te nie mogą być przeznaczona na inne cele.

Podobnie jest z dochodami, które gmina uzyskuje m.in. z kar i opłat środowiskowych, np. pobieranych w związku z nielegalną (legalną) wycinką drzew lub krzewów. Zgodnie bowiem z art. 403 ustawy – Prawo ochrony środowiska obowiązkiem gminy jest finansowanie ochrony środowiska w wysokości nie mniejszej niż kwota wpływów uzyskana z tych kar i opłat.

Ponadto zgodnie z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dochody z pobieranych od właścicieli nieruchomości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina może pokrywać jedynie koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Oznacza to, że dochód ten można przeznaczyć jedynie na pokrycie kosztów związanych z odbiorem, transportem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów; tworzeniem i utrzymaniem punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz obsługi administracyjnej systemu. Z pobranych opłat gmina może także wyposażyć nieruchomości w worki lub pojemniki do zbierania odpadów komunalnych oraz zapewnić ich utrzymanie w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym.