Emerytury: Nie każda osoba z rocznika 1953 skorzysta na nowych przepisach

Korzystne przeliczenie emerytury dotyczy wniosków, które były złożone przed 1 stycznia 2013 r. jeżeli przed tą datą doszło do nabycia prawa do świadczenia- uznał SN.

Publikacja: 18.01.2024 03:00

Emerytury: Nie każda osoba z rocznika 1953 skorzysta na nowych przepisach

Foto: AdobeStock

Sprawa dotyczyła mężczyzny, który urodził się 6 stycznia 1953 r. w efekcie wiek ( 60 lat), który uprawniał go do przejścia na wcześniejszą emeryturę osiągnął na początku 2013 roku. Natomiast jeszcze w grudniu 2012 r. ( czyli przed nabyciem uprawnień) złożył wniosek o to świadczenie, które finalnie zostało mu wypłacone po raz pierwszy w lutym 2013 roku. Następnie po siedmiu latach, tj. już po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego mężczyzna złożył kolejny wniosek, tym razem o przeliczenie świadczenia na zasadach ogólnych. ZUS tak też zrobił. Problem w tym, że podstawa wymiaru emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego została mu pomniejszona o kwotę wcześniej wypłaconych świadczeń (tzw. wcześniejszych emerytur), co automatycznie przełożyło się na jej niższą wysokość.

Tak jest od 1 stycznia 2013 r. wówczas wszedł w życie kontrowersyjny art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.) w nowym brzmieniu. Zgodnie z nim podstawa wymiaru emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego jest pomniejszana o kwotę wcześniej wypłaconych świadczeń.

Czytaj więcej

Pośpiesz się z wnioskiem o wyższą emeryturę - ważne dla osób z rocznika 1953

Najgłośniej o tej regulacji było w kontekście kobiet z rocznika 1953. To one w 2013 r. osiągały 60 lat i zyskiwały prawo do przeliczenia wcześniejszej emerytury na powszechną. Przepis został zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego przez Sąd Okręgowy w Szczecinie, który podnosił, że narusza on zasadę zaufania obywateli do państwa i prawa. Powód? Osoby, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę, nie wiedziały, że ta decyzja zaważy na wysokości ich świadczenia powszechnego.

TK w wyroku z 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16) podzielił te zastrzeżenia.

Efektem czego była nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2020 poz. 1222). Zgodnie z jej przepisami wspomnianego art. 25 ust. 1b nie stosuje się w stosunku do osób urodzonych w 1953 roku pod warunkiem, że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego miały ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013 r.

Sądy dokonały odmiennej wykładni tych regulacji.

W I instancji uznano, że kluczowe było złożenie wniosku przed 1 stycznia 2013 r.. Natomiast sąd II instancji uznał, że chodziło o to, żeby przed tą datą nabyć prawo do emerytury.

Sprawa ze skargi kasacyjnej mężczyzny trafiła do SN, który ją oddalił.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że art. 25 ust. 1b miał negatywny wpływ na świadczenie skarżącego dopiero w 2020 r. kiedy to mężczyzna wystąpił o przeliczenie emerytury w powszechnym wieku. Jego sytuacja była zatem inna niż kobiet z rocznika 1953. One bowiem od 1 stycznia 2013 roku zaczęły dowiadywać się, że wcześniejsze decyzje będą rzutować na ich finanse i w przeciwieństwie do skarżącego nie mogły się już z tego wycofać.

W uzasadnieniu wskazał też, że gdyby ZUS rozpoznał wniosek skarżącego niezwłocznie po jego wniesieniu to musiałby go oddalić. Pod koniec 2012 r. nie miał on jeszcze bowiem prawa do wcześniejszej emerytury. Zatem gdyby przyjąć koncepcję, że chodzi o stan prawny w momencie złożenia wniosku to byłoby to niekorzystne dla ubezpieczonego.

W efekcie, zdaniem SN, korzystne przeliczenie dotyczy tych wniosków, które były złożone przed 1 stycznia 2013 r. jeżeli przed tą datą doszło do nabycia prawa do świadczenia.

Wyrok SN z 16 stycznia 2024 r. ( sygn. II PSKP 11/23)

Sprawa dotyczyła mężczyzny, który urodził się 6 stycznia 1953 r. w efekcie wiek ( 60 lat), który uprawniał go do przejścia na wcześniejszą emeryturę osiągnął na początku 2013 roku. Natomiast jeszcze w grudniu 2012 r. ( czyli przed nabyciem uprawnień) złożył wniosek o to świadczenie, które finalnie zostało mu wypłacone po raz pierwszy w lutym 2013 roku. Następnie po siedmiu latach, tj. już po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego mężczyzna złożył kolejny wniosek, tym razem o przeliczenie świadczenia na zasadach ogólnych. ZUS tak też zrobił. Problem w tym, że podstawa wymiaru emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego została mu pomniejszona o kwotę wcześniej wypłaconych świadczeń (tzw. wcześniejszych emerytur), co automatycznie przełożyło się na jej niższą wysokość.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Paliwo będzie droższe o 50 groszy na litrze, rachunki za gaz o jedną czwartą
Praca, Emerytury i renty
Krem z filtrem, walizka i autoresponder – co o urlopie powinien wiedzieć pracownik
Podatki
Wykup samochodu z leasingu – skutki w PIT i VAT
Nieruchomości
Jak kwestionować niezgodne z prawem plany inwestycyjne sąsiada? Odpowiadamy
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Nieruchomości
Wywłaszczenia pod inwestycje infrastrukturalne. Jakie mamy prawa?