ZUS: rząd panicznie szuka pieniędzy

Pracodawcy są oburzeni. Rząd w tajemnicy przed nimi planuje poważne zmiany w przepisach, które mają wejść w życie już za dwa miesiące. Od 1 stycznia 2018 r. ma zniknąć limit zarobków, powyżej którego najlepiej zarabiający nie musieli płacić składek do ZUS.

Taka zmiana i tempo prac rządu dobitnie wskazują, że skutki obniżenia wieku emerytalnego są dla finansów publicznych poważniejsze, niż pierwotnie przewidywano.

Bez konsultacji

– To jest niedopuszczalna sytuacja, że dowiadujemy się o projekcie zmian przewidującym obciążenie zarobków w przyszłym roku kwotą przekraczającą 5 mld zł, i to do tego praktycznie tuż przed wysłaniem nowelizacji przez rząd do Sejmu – komentuje Arkadiusz Pączka, dyrektor Centrum Monitoringu Legislacji Pracodawców RP. – W piśmie przewodnim do projektu Elżbieta Rafalska, minister rodziny, pracy i polityki społecznej, dała nam 21 dni na zgłoszenie uwag do projektu. Jednocześnie informuje nas, że zostaną one rozpatrzone na etapie prac legislacyjnych w Sejmie. Wiemy dobrze, że projekty rządowe, jak już trafią do parlamentu, nie są już praktycznie zmieniane – mówi Pączka.

Skok na kasę

Z oceny skutków regulacji wynika, że po zmianach ponad 350 tys. najbogatszych Polaków zapłaci łącznie 5,4 mld zł składek do ZUS. W praktyce oznacza to, że najbogatsi zarobią mniej o około 2,5 mld zł, a resztę tej kwoty firmy będą musiały dopłacić dodatkowo z własnej kasy.

Podwyżka składek do ZUS spowoduje jednak, że o ponad 270 mln zł rocznie zmaleją wpływy ze składki zdrowotnej do Narodowego Funduszu Zdrowia.

– To klasyczny przykład Polski resortowej, gdzie jeden minister szuka pieniędzy na służbę zdrowia, a drugi proponuje zmiany, które zmniejszą wpływy ze składki zdrowotnej – dodaje Arkadiusz Pączka.

Eksperci podkreślają też, że podwyżka składki dzisiaj spowoduje większe wydatki w przyszłości.

– W obecnym systemie emerytalnym wysokość świadczenia uzależniona jest od wysokości odprowadzonych składek – zauważa dr Maciej Balcerowski, ekspert z Instytutu Emerytalnego. – Jeśli na skutki projektowanych rozwiązań spojrzymy w perspektywie kilkudziesięcioletniej, wówczas może się okazać, że zniesienie limitu oznacza dla osób najlepiej zarabiających dużo wyższe emerytury w przyszłości. Pytanie, czy po 20 czy 30 latach zniesienia tego ograniczenia wydatki ZUS na wyższe emerytury najlepiej zarabiających przypadkiem nie przewyższą zwiększonych dochodów z tego tytułu. A to by mogło oznaczać, że wysokie emerytury najlepiej zarabiających sfinansowaliby wszyscy ubezpieczeni.

Błyskawiczne wdrożenie

Zawrotne tempo prac nad nowelizacją spowoduje, że ZUS będzie miał bardzo mało czasu na wdrożenie nowych przepisów w życie.

– Zwykle ZUS tłumaczy, że potrzebuje co najmniej pół roku na wdrażanie zmian w przepisach ubezpieczeniowych, tymczasem wszystko wskazuje, że w tym przypadku będzie miał mniej niż miesiąc na rozpisanie przetargu i wprowadzenie poprawek do systemu rozliczania składek – dodaje Arkadiusz Pączka. – To, że te zmiany są tak szybko wdrażane, bez praktycznie żadnego vacatio legis, tylko potwierdza, że projekt ma wyłącznie cel przychodowy, zwiększający wpływy ze składek, kosztem biznesu.

dr Tomasz Lasocki - Uniwersytet Warszawski