Na pytania odpowiada Mateusz Polkowski, dyrektor w Dziale Badań Rynku i Doradztwa w firmie JLL:

Rz: Kolejny rok w Warszawie na rynku biur rządzą najemcy - jak długo jeszcze?

Mateusz Polkowski: Sądzę, że w przypadku Warszawy najemcy będą w uprzywilejowanej sytuacji do 2017 roku. Powstaje bardzie wiele biurowców w różnych lokalizacjach, w tym w szerokim centrum Warszawy, w którym w ubiegłych latach aktywność deweloperów była relatywnie ograniczona.

Jeśli chodzi o dużych najemców to większe szanse na ich pozyskanie mają budynki nowe, które oferują odpowiednią powierzchnię i wysoki standard w obszarze technologii, aranżacji i udogodnień dla najemców, w tym liczby miejsc parkingowych, również rowerowych, usług czy oferty gastronomicznej.

Co się liczy dla najemców?

Kluczowa jest lokalizacja - nie zawsze w ścisłym centrum, ale zawsze z dostępem do środków transportu publicznego. Liczy się również elastyczność i możliwość sprawnego zareagowania na zmiany w strukturze firmy - najemcy.

Często przyczyną relokacji jest brak możliwości doboru dodatkowej powierzchni w aktualnie zajmowanym budynku lub relokacje z kilku biur danej firmy działających w mieście do jednej lokalizacji.

Na rynku są również nowe budynki, które są w stanie zaoferować dużą powierzchnię jednego piętra, więc przy relokacji najemca ma szansę dodatkowo zmniejszyć liczbę zajmowanych pięter biurowych, co często jest bardzo mile widziane przez firmy.

Jak firmy mogą się wyróżnić w walce o klienta?

Deweloperzy często oferują bardzo korzystne warunki finansowe w nowych budynkach. Z drugiej strony właściciele starszych nieruchomości też mają dużo do zaoferowania przy przedłużaniu umowy najmu, ponieważ często nie muszą ponosić pełnych kosztów nowej aranżacji powierzchni, a zaoferować najemcy budżet na odświeżenie powierzchni i redukcję stawki najmu.

Starsze, nowoczesne budynki biurowe mogą stać się pożądanym produktem szczególnie dla mniejszych firm chcących mieć dobrej jakości biuro często w lokalizacji, której nie jest w stanie zaoferować budynek nowy.

Właściciele starszych biurowców będą musieli być elastyczni w strategii najmu swojego budynku i dokonywać mniejszych lub większych renowacji (jak np. zmiana najbardziej reprezentacyjnej części biurowca czyli recepcji) w zależności od aktualnego stanu technicznego czy standardu budynku.

Mówi się, że Warszawa jest najtrudniejszym rynkiem biurowym. Czy to prawda? Gdzie - w jakim mieście - jest najlepsza sytuacja dla deweloperów? Gdzie pustostanów przybywa?

Większość rynków biurowych w Polsce należy dziś do najemców. Jest to związane z relatywnie wysokim poziomem powierzchni niewynajętej i presją na czynsze najmu. Niemniej jednak nawet na rynki sprzyjające najemcy należy patrzeć wielopłaszczyznowo - np. pod kątem zapotrzebowania dużych firm. Często nie są one w stanie wyszukać odpowiedniej powierzchni w istniejącym budynku, muszą decydować się na zawarcie umowy najmu typu pre-let (przed wybudowaniem biurowca).

Jednym słowem: pomimo sytuacji na rynku, która aktualnie sprzyja najemcom, liczba opcji najmu może pozostawać dalej ograniczona dla pewnej grupy firm.

- więcej o rynku biurowym w Warszawie w na stronach ekonomicznych "Rz"

Ważne transakcje na rynku biurowym

Do największych transakcji najmu w I półroczu zaliczają się w Warszawie: umowy najmu podpisane m.in. przez: globalnego giganta z branży technologii (ok. 22 000 mkw. w Warsaw Spire, PZU w Konstruktorska Business Center (17 500 mkw.), EY (13 500 mkw. w Rondo 1), Aviva (12 000 mkw. w Gdański Business Center), HP (10 400 mkw., University Business Center II) czy P4 (10 200 mkw. w Marynarska Business Park).

Poza Warszawą warto wspomnieć o umowie podpisanej przez 3M w biurowcu Dubois 41 (5000 mkw.) we Wrocławiu.

W Katowicach umowy najmu podpisało m.in. PKP CARGO (7 600 mkw., A4 Business Park II) czy Capgemini (5 600 mkw. w Silesia Business Park B).

W Krakowie poufny najemca podpisał umowę na 10 500 mkw.

Jeśli chodzi o trójmiejski rynek biurowy, to kontrakty najmu zawarły takie firmy jak m.in. Thyssen Krupp (4 940 mkw.) w Olivia Six, Wipro (2 400 mkw.) w Alchemii, Bayer (3 300 mkw.) w Olivia Tower, czy BEST SA (2 000 mkw.) w realizowanym biurowcu Tensor w Gdyni.