Bruegel i kreatywne kilkulatki

Jest taka teoria: zabierz dzieciom zabawki i zobacz, czy potrafią wymyślić sobie bez nich zajęcie. Jeśli tak, znaczy – są twórcze, co dobrze rokuje na przyszłość

Publikacja: 05.12.2008 02:27

Fragmenty obrazu Pietera Bruegla Starszego

Fragmenty obrazu Pietera Bruegla Starszego

Foto: bridgeman art library

Myli się, kto sądzi, że to współczesna koncepcja. Mniej więcej 450 lat temu na kreatywne kilkulatki zwrócił uwagę Pieter Bruegel Starszy. W „Zabawach dziecięcych” przedstawił ponad 80 różnorodnych rozrywek w wykonaniu prawie 200 nieletnich mieszkańców Niderlandów. Co ważne: większość gier istnieje do dziś.

Z zabaw zrobił teatr. Stłoczył wszystkie akcje i reakcje w jednej przestrzeni, jak na scenie. Na swych aktorów spojrzał z góry. Dzięki temu widać wszystkich uczestników gier mniej więcej z takiego samego dystansu. Nikt nikogo nie zasłania, nikt nie został wyróżniony. Współtworzą anonimową, rozedrganą masę, której elementy wciąż zmieniają pozycję. Rzec można – model społeczeństwa w miniaturze.

[wyimek]Zasady fair play się nie liczą, tylko siła fizyczna. Oraz pomysłowość[/wyimek]

Bohaterowie „Zabaw dziecięcych” wcale nie są wdzięcznymi obiektami do obserwacji. Przywodzą na myśl lalki szmacianki. Ich ruchom brak wdzięku – bardziej się toczą, niż biegają. Niezgułowate, brzydkie, krępe, o twarzach z gruba ciosanych. Bruegel, który miał wtedy satyryczną frazę, celowo pozbawił indywidualności wszystkich zabawowiczów. Narzucił im farsowy kostium, żeby stracili osobowość i stali się symbolami.

Czym się zajmują niedorosłe ludziki? Pracują nad muskulaturą, ćwiczą zręczność. W ich zmaganiach nie ma zmiłuj. Zasady fair play się nie liczą, tylko siła fizyczna. Oraz pomysłowość.

Oto grupka chłopców dosiada sztachety w płocie jak konia. Chuda szkapa – długo na niej nie daje się wysiedzieć. Jeszcze trudniej utrzymać się na toczącej się beczce – trzeba umiejętności akrobaty. Łażenie na szczudłach również wymaga wprawy, lecz dla mieszkańców niskich krajów (Niderlandy) była to lekcja praktyczna: szczudła przydawały się, żeby pokonywać bagniste, podmokłe tereny. W ogóle z wysoka więcej widać – na patykach poruszali się pasterze i strażnicy.

Nikt w tamtych czasach nie śnił o gumowych kołach ratunkowych czy balonach. Od czego jednak jest świński żołądek? Nadmuchany służył podczas nauki pływania, niekiedy nawet ratował życie w wartkim nurcie. W mniejsze pęcherze wrzucano kamyczki i posługiwano się jak grzechotkami (dziś tego typu samorodne instrumenty zwane są przeszkadzajkami).

A oto inne przykłady ponadczasowych rozrywek. Mocowanie się, czyli zapasy, rzucanie kulkami, gimnastyka na belce i skoki przez kozła (niekiedy z utrudnieniami w postaci bagażu na grzbiecie), grupowe przeciąganie liny, fikanie koziołków, kołysanie za ręce i nogi (w dawnej Flandrii tak karano też dorosłych, którzy nadużyli trunku). Toczenie patykiem obręczy, galopowanie na drewnianym koniku bądź miotle. Ustawiona na nosie czy palcu miotła uczyła wyczucia równowagi. Podobnie jak rzucanie nożem (pikuty). Jeśli ostrze nie wbije się tak, jak trzeba, niefartowny uczestnik podnosi narzędzie zębami.

W grupie bawiących się wypatrzyłam jedyną indywidualistkę: grzebie patyczkiem w kupce świeżo zrobionej przez kolegę. Najwyraźniej ma zadatki na naukowca.

Myli się, kto sądzi, że to współczesna koncepcja. Mniej więcej 450 lat temu na kreatywne kilkulatki zwrócił uwagę Pieter Bruegel Starszy. W „Zabawach dziecięcych” przedstawił ponad 80 różnorodnych rozrywek w wykonaniu prawie 200 nieletnich mieszkańców Niderlandów. Co ważne: większość gier istnieje do dziś.

Z zabaw zrobił teatr. Stłoczył wszystkie akcje i reakcje w jednej przestrzeni, jak na scenie. Na swych aktorów spojrzał z góry. Dzięki temu widać wszystkich uczestników gier mniej więcej z takiego samego dystansu. Nikt nikogo nie zasłania, nikt nie został wyróżniony. Współtworzą anonimową, rozedrganą masę, której elementy wciąż zmieniają pozycję. Rzec można – model społeczeństwa w miniaturze.

Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla