Adresat decyzji administracyjnej powinien zrealizować nałożone nią obowiązki w sposób dobrowolny. Praktyka pokazuje jednak, że takie rozwiązanie może okazać się dalece niewystarczające. Niejednokrotnie istnieje zatem konieczność wprowadzenia dodatkowych narzędzi służących ich wyegzekwowaniu, co nastąpiło również w obszarze decyzji środowiskowych.
Przesłanki niezależne od winy
Zgodnie z ustawą z 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej „ustawa"), kara pieniężna może być nałożona w przypadkach określonych w jej art. 136a ust. 1. A więc wtedy, gdy w związku z realizacją, eksploatacją lub likwidacją danego przedsięwzięcia (dopiero realizowanego lub już zakończonego) inwestor narusza określone warunki, wymogi oraz obowiązki, czy też nie wykonuje działań, sprecyzowanych w przepisach ustawy. Wskazany katalog naruszeń ma charakter zamknięty, jednak z uwagi na liczne odesłania do innych przepisów ustawy nie jest przejrzysty i łatwy do odkodowania.
Jedynie tytułem przykładu może wskazać, iż penalizowane będzie między innymi naruszenie zawartych w decyzjach środowiskowych:
? istotnych warunków korzystania ze środowiska w zakresie fazy realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich,
? wymogów w zakresie ograniczenia transgranicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie w sprawie transgranicznego odziaływania na środowiskowo,