1 lipca weszła w życie ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która wprowadza duże zmiany m.in. w funkcjonowaniu ZOZ, sposobach ich zakładania i finansowania. W tym samym dniu traci moc obowiązującą ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej.
Nowa ustawa ma być odpowiedzią na trudności, które od lat występują w systemie ochrony zdrowia w kraju. Wprowadza ona nowe pojęcia i ich definicje, takie jak: działalność lecznicza, podmiot wykonujący działalność leczniczą, podmiot leczniczy oraz praktyka zawodowa. Podstawową zasadą przyjętą przez ustawę jest to, że podmioty wykonujące działalność leczniczą mają status przedsiębiorcy.
- Ustawa o działalności leczniczej przewiduje możliwość przekształcenia SP ZOZ w spółkę prawa handlowego. W poprzednim stanie prawnym „przekształcenie" dokonywane było przez likwidację SP ZOZ i powołanie w miejsce zlikwidowanego zakładu spółki handlowej. W przypadku szpitali, które pozyskały środki europejskie, „przekształcenie" to budziło istotne wątpliwości z punktu widzenia zachowania tzw. zasady trwałości projektu. Od dziś kontrowersje te przestają mieć tak istotne znaczenie. Niemniej jednak w odniesieniu do przekształcanych szpitali, niektóre kwestie dotyczące gospodarowania unijnymi pieniędzmi pozostają nadal niejasne. W szczególności dotyczy to prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia dofinansowanego z funduszy UE oraz możliwości prywatyzacji szpitali - komentuje Rafał Cieślak, wspólnik zarządzający w Kancelarii Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz.
- Większość szpitali, które pozyskały środki unijne, nie przewidziała, że na wielkość dotacji wpłynąć może wynajmowanie powierzchni podmiotom trzecim, czy świadczenie usług komercyjnych. Wynikało to także z chęci uzyskania maksymalnego poziomu dofinansowania, gdyż potencjalne dochody pomniejszają wysokość wsparcia z UE. O ile w przypadku wykorzystania unijnych pieniędzy na zakup sprzętu, czy np. budowę bloku operacyjnego, sytuacja jest mniej skomplikowana, to już remont całego obiektu, termomodernizacja lub informatyzacja – utrudniają możliwość prowadzenia efektywnego zarządzania mieniem szpitalnym – dodaje.
Zgodnie z oczekiwaniami ustawa nie zakłada obowiązkowego przekształcania SP ZOZ w spółki, jednakże samorządy, które nie przekształcą szpitali, będą musiały pokryć ich ujemny wynik finansowy w ciągu trzech miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego. W przypadku niewywiązania się z tego obowiązku - samorządy w przeciągu 12 miesięcy będą zmuszone do przekształcenie szpitala w spółkę kapitałową lub jednostkę budżetową bądź jego likwidację.
