Bezpieczeństwo energetyczne jest kluczowe

Partnerem relacji jest Enel X Polska Sp. z o.o.

Tym kluczowym kwestiom poświęcono jedną z debat na EEC Trends pt. „Energia, transformacja, bezpieczeństwo”. – Należy jak najszybciej przygotować nową strategię energetyczną Polski. Dotychczasowa musi odejść do lamusa. Musimy wszystkim zapewnić bezpieczny dostęp do energii i samowystarczalność energetyczną. Ważny aspekt to cyberbezpieczeństwo i należy je traktować na równi z bezpieczeństwem fizycznym – mówił Maciej Bando, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.

-–Zmiana polityki energetycznej musi iść w parze z krajowym planem na rzecz energii i klimatu, ale też z przeglądem krajowego programu jądrowego dotyczącym małych reaktorów jądrowych. Kolejnym ogromnym wyzwaniem, z którym mierzy się cały świat, w szczególności Europa, jest maksymalna elektryfikacja różnych obszarów, w tym ciepłownictwa, co generuje dodatkowy popyt na energię, której może zabraknąć – dodał Maciej Bando.

Zdaniem Rafała Gawina, prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), transformację energetyczną utożsamia się potocznie z budową źródeł OZE, a to tylko fragment obrazu. – Istotny element to dostosowanie sektora sieciowego. Transformacja to szerokie pojęcie, a więc nie tylko źródła, ale także dostosowanie infrastruktury. To już kwestia bezpieczeństwa, a jego wymiar może przyjąć inną rolę, bo rozproszenie i zbliżenie generacji z odbiorem ma znaczenie w sytuacjach ekstremalnych, jak ma to miejsce aktualnie w Ukrainie. Bezpieczeństwo trzeba budować od dołu i wykorzystać potencjał lokalny. Kwestia cyberbezpieczeństwa ma bardzo istotne znaczenie. To też widać w Ukrainie – tłumaczył szef URE.

W ocenie Sebastiana Jabłońskiego, prezesa Grupy Kapitałowej Respect Energy, jeśli transformacja jest prowadzona na podstawie OZE, to trzeba będzie kierować się w stronę popytu. – Tymczasem nie ma działań zmieniających zachowania konsumentów i biznesu.

Długa perspektywa

– Mówiąc o bezpieczeństwie i transformacji, najważniejsza jest stabilna, długofalowa polityka i strategia. W ślad za tym powinny pojawić się nowe, właściwe regulacje i one powinny stanowić zachętę, a nie przymus. Potrzebna jest motywacja pozytywna. Bezpieczeństwo ma dwa podstawowe wymiary: 1 – dostawę nośników energii i 2 – bezpieczeństwo cenowe. Jesteśmy na ścieżce dynamicznej transformacji, ale bezpieczeństwo należy zachować w tych dwóch aspektach – analizował Bartosz Krysta, członek zarządu, dyrektor handlowy w Veolia Energy Contracting Poland. W jego ocenie inwestycje w OZE trzeba kontynuować z większą intensywnością, gaz traktować jako paliwo przejściowe, ale też wykorzystać duży rezerwuar w biogazie.

– Są też bardzo ważne wyzwania przed modernizacją sieci. Dążymy do zmniejszenia dystansu między źródłem a odbiorcą. To się zmienia, ale potrwa długo. Dlatego ważna jest elastyczność i magazynowanie. Profil produkcji powinien być skorelowany z profilem dostaw. Wielu zmian wymaga ciepłownictwo, należy je zazieleniać, energię magazynować i redukować straty – dodał Bartosz Krysta.

– U nas w kraju każdy inaczej definiuje bezpieczeństwo energetyczne. Unia Europejska od 2014 r. działała w myśl, że należy pozyskiwać paliwa kopalne z bezpiecznych kierunków po akceptowalnej cenie. Ten paradygmat się skończył. Odchodzimy od paliw kopalnych na rzecz OZE, bo to uniezależnia nas od importu paliw. Niestety, politykę energetyczną robi się w Polsce, tylko ją opisując. Trzeba zrewidować podejście do węgla. To nasz surowiec strategiczny, ale nie ma wobec niego strategii. A więc nie tylko odejście od węgla. Trzeba go efektywnie wykorzystać. Mamy za to bardzo mało gazu. Trzeba włączyć ciepłownictwo do bilansowania systemu. Nie jest to proste, ale konieczne – analizowała Joanna Pandera, prezeska Forum Energii.

Rezerwy mocy i elastyczności w DSR

Jacek Misiejuk, prezes zarządu Enel X Polska, przypomniał, że w warunkach transformacji na rynku energii coraz większe znaczenie ma udział aktywnych odbiorców energii.

– Od 2021 r. funkcjonuje rynek mocy. Jest to program interwencyjny stosowany w rzadkich wypadkach, gdy operator systemu nie ma wystarczających rezerw mocy. Część rezerw mogą zapewnić aktywni odbiorcy. To korzystna alternatywa dla bardzo drogich inwestycji w rzadko wykorzystywane elektrownie. Rezerwy mocy w zakresie redukcji zapotrzebowania, czyli Demand Side Response (DSR), nie tylko zwiększają bezpieczeństwo, ale też przynoszą wymierne korzyści finansowe dla uczestniczących firm oraz obniżenie kosztów dostaw energii dla wszystkich odbiorców. W ramach rynku mocy jest to już ponad 1300 MW rezerw mocy.

Rosnąca ilość pogodozależnych OZE zwiększa też zapotrzebowanie operatora na elastyczne moce do bieżącego bilansowania generacji i zapotrzebowania – mówił Jacek Misiejuk. W jego ocenie brakuje jednak mechanizmów zarabiania na takiej elastyczności dla odbiorców na rynku energii, która stymulowałaby do takiego udziału. Odbiorcy i dostawcy chcą jak dotąd zawierać kontrakty zapewniające stabilne ceny dostaw energii, jednak odbiorcy mogliby dodatkowo reagować w przypadku bardzo wysokich lub niskich cen wynikających z dużych nadwyżek lub deficytów mocy na rynku energii, pomagając bilansować system energetyczny. Stworzenie takich możliwości odbiorcom i niezależnym agregatorom to istotny element europejskiej reformy rynku energii – tłumaczył szef Enel X.