Z danych zebranych przez analityków portalu wynika, że w ubiegłym roku Polacy zainwestowali w struktury 8,7-8,8 mld zł. Dla porównania, w 2009 r. była to kwota rzędu 6,5-7 mld, a rok wcześniej – ok. 5 mld zł.

Rosnąca popularność struktur wynika po części z ich coraz większej dostępności. Na początku były one przygotowywane głównie dla klientów zamożnych. Obecnie, aby w nie zainwestować często wystarcza kilka tys. zł. - co druga struktura zaoferowana w 2010 r. dostępna była od kwoty niższej niż 5 tys. zł. Produktów z minimum inwestycyjnym powyżej 10 tys. było łącznie 65 (14,07 proc.), a od kwoty 100 tys. wzwyż – zaledwie 5 sztuk (1,08 proc.).

Są zyski, są też straty

Spośród 314 produktów strukturyzowanych, które zakończyły się w 2010 r., zysk przyniosły 152, stratę – 9, a 153 zakończyły się zwróceniem klientom zainwestowanego kapitału. Co najmniej 5 proc. zysku dało 87 produktów, 10 proc. i więcej zysku – 54, natomiast zarobek z 21 struktur wyniósł co najmniej 15 proc.

Zobacz, najaktywniejsze firmy na rynku produktów strukturyzowanych w Polsce w okresie I-XII 2010 r.

Najlepszą strukturą zakończoną w ubiegłym roku była Mocca z oferty New World Alternative Investments – pozwoliła ona zarobić inwestorom 39 proc. w ciągu dwóch i pół roku. Produkt, którego wynik zależał od koszyka towarów spożywczych (kawa, kakao i cukier), był zwolniony z podatku Belki. Z uwzględnieniem podatku, osiągnięty wynik odpowiada zatem wartości 48,15 proc.

W skali roku najlepszą strukturą okazał się fundusz Fortis L Fix Everest (Fortis Bank Polska) powiązany z notowaniami indeksu WIG20. Po 12 miesiącach klienci zarobili 18,66 proc., co odpowiada opodatkowanemu zyskowi w wysokości 23,04 proc.

Waluty wyprzedziły WIG20

W ubiegłym roku najpopularniejszą klasą aktywów, na których zbudowane były produkty strukturyzowane, okazały się kursy walutowe. Powiązanych z nimi było 137 struktur (prawie 30 proc. wszystkich produktów). W zdecydowanej większości (81 proc. struktur walutowych) był to kurs euro/złoty.

Na drugim miejscu wśród najpopularniejszych instrumentów bazowych znalazł się indeks WIG20, który pojawił się w 71 oferowanych strukturach (15,37 proc.). Przed rokiem to właśnie indeks 20 największych spółek giełdowych na warszawskim parkiecie był najczęściej wykorzystywanym instrumentem bazowym.

Zobacz najpopularniejsze aktywa bazowe w produktach strukturyzowanych w Polsce w okresie I-XII 2010 r.

Trzecią pozycję zajęła surowcowa strategia Risk Stabilised Aquantum Pegasus EL. Opracowana przez Royal Bank of Scotland strategia opiera się na inwestycji w kontrakty terminowe na surowce. Jednocześnie zajmuje ona długą i krótką pozycję na określone kontrakty, co ma pozwalać jej zarabiać zarówno na wzrostach, jak i spadkach cen surowców.

Coraz mniej polis na życie i dożycie

W 2010 r., podobnie jak rok wcześniej, najczęściej wykorzystywaną przy konstruowaniu struktur formą prawną była polisa na życie i dożycie. Jej popularność spadła jednak w ciągu roku o 10 pkt proc., a w pierwszych miesiącach 2011 r. ten trend jeszcze się pogłębił. Przybywa za to polis z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK) – ich odsetek na rynku wzrósł kilkakrotnie. W 2010 r. co dziesiąta zaoferowana struktura miała tę formę.

Zobacz najlepsze produkty strukturyzowane pod względem stopy zwrotu z inwestycji zakooczone w okresie I-XII 2010 r.

Jest to o tyle istotne z punktu widzenia klientów, że od wyboru danej formy zależy obowiązek zapłaty (lub nie) 19-proc. podatku od zysków kapitałowych. Zwolnione z niego są tylko zyski z polis na życie i dożycie. Dlaczego więc ubezpieczyciele nie przygotowują wszystkich struktur w formie zwolnionej z podatku? Jako główny powód analitycy Structus.pl wskazują na przyczyny księgowe: polisy z UFK wymagają mniejszego zabezpieczenia kapitałowego i stąd część ubezpieczycieli zwraca się właśnie ku nim.

Nie bez wpływu na to pozostaje rosnąca popularność produktów "paretopodobnych". Są to produkty długoterminowe, będące połączeniem struktur z programami regularnego oszczędzania. W ich konstrukcji stosuje się lewar, który sprawia, że klient na starcie wpłaca 20 proc. kwoty inwestycji, a na zysk pracuje od początku cała kwota. Oferowane są one właśnie w formie polisy z UFK.

Opinie

Michał Szeliski, analityk Structus.pl

Produkty strukturyzowane na dobre wpisały się w obraz oferty inwestycyjnej operujących w Polsce instytucji finansowych. Ma to zarówno dobre jak i złe strony. O strukturach pisze i mówi się wszędzie. Często są krytykowane za skomplikowanie i słabe wyniki inwestycyjne. Jest to krytyka po części słuszna, bo ze względu na wysokomarżowość struktur nierzadko zdarza się obiecywać klientom gruszki na wierzbie, bez poinformowania o ryzyku wiążącym się z inwestycją w tego typu instrumenty.

Z drugiej strony, w ostatnim czasie wyraźnie jednak widać poprawę jeśli chodzi o dbałość o informację dla klienta – materiały są coraz częściej przygotowane tak, by z ich zrozumieniem nie było większego kłopotu.

Polski rynek struktur nadal jest rynkiem dojrzewającym. Pewne zachowania, zarówno emitentów, jak i klientów, dopiero się kształtują. Pierwsi muszą częściej dostosowywać ofertę do możliwości i wiedzy drugich, a ci z kolei powinni nauczyć się akceptować inwestycyjne porażki, ponieważ produkty strukturyzowane nie są uniwersalnym sposobem na zarabianie pieniędzy. Zadaniem struktur jest przede wszystkim uchronienie inwestora przed stratami, a przy tym danie mu szansy na dodatkowe zyski przy realizacji określonego scenariusza rynkowego.

Dariusz Kazalski, Dyrektor Departamentu Centrum Inwestycyjne Deutsche Bank PBC

Polski rynek produktów strukturyzowanych rozwijał się w roku 2010 stabilnie - nie zanotował jednak znaczących wzrostów ani pod względem ilości, ani wolumenów. To na pewno efekt słabszego sentymentu klientów ogólnie dla grupy produktów inwestycyjnych. W ubiegłym roku instytucje w znacznej mierze kontynuowały subskrypcje rozpoczęte w latach poprzednich – nie pojawiło się więc na rynku zbyt wiele innowacji, choć wybrane struktury na pewno zasługiwały na szczególną uwagę.

W przypadku naszych produktów bardzo dużym zainteresowaniem cieszyły się m.in. emisje certyfikatów dostępnych w ofercie publicznej oparte o indeks WIG20, czy indeksy zagraniczne, jak chiński HSCE. Większość subskrypcji oferujemy z opcją autocall, która pozwoliła na wcześniejsze zakończenie części produktów i wypłatę nierzadko dwucyfrowych zysków w skali roku.

W roku 2011 zainteresowanie rozwiązaniami strukturyzowanymi jest raczej stabilne. Wielu klientów dzieli swoje portfele pomiędzy lokaty, fundusze i traktuje struktury wciąż jeszcze jako uzupełnienie inwestycji.

Piotr Bułkowski, Dyrektor Biura Produktów Strukturyzowanych w Citi Handlowy

Najnowszy raport portalu Structus.pl pokazuje, że są powody do zadowolenia. Co drugi produkt wśród oferowanych na polskim rynku, zakończony w 2010 r. przyniósł zysk, co jest najlepszą recenzją dla klientów. Równocześnie cieszy rosnący poziom znajomości tego produktu wśród konsumentów, co przekłada się na ich większą samodzielność w dokonywaniu wyboru.

Widać, że zainteresowanie produktami strukturyzowanymi wśród klientów utrzymuje się wciąż na wysokim poziomie. Co istotne, to zainteresowanie generują zyski, jakie potrafią przynieść inwestycje w tego typu produkty. Dodatkowo, ostatnie podwyżki stóp procentowych ogłoszone przez Radę Polityki Pieniężnej powinny wpłynąć pozytywnie na ofertę inwestycji oferowanych przez instytucje finansowe i podnieść ich atrakcyjność w stosunku do lokat.

Bieżąca sytuacja wskazuje na to, iż ten rok może być lepszy niż poprzedni, zarówno pod względem ilości przeprowadzonych subskrypcji, jak i zebranych kwot. Szacuje się, że rynek może urosnąć o 10-15 proc. w 2011 r.

Agnieszka Rudnicka, Departament Bankowości Inwestycyjnej i Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska