Przyjaźń Orbána z Putinem rozsadza Grupę Wyszehradzką

Ministrowie obrony Polski, Czech i Słowacji nie pojadą w środę na spotkanie V4 w Budapeszcie. Nie chcą firmować wsparcia węgierskiego premiera dla Moskwy.

Publikacja: 28.03.2022 21:00

Viktor Orban

Viktor Orban

Foto: AFP

Przykład dała Czeszka Jana Černochová. – Zawsze popierałam współpracę wyszheradzką i jest mi bardzo przykro, że dla węgierskich polityków tania rosyjska ropa jest teraz ważniejsza od ukraińskiej krwi – napisała w piątek na Twitterze.

W poniedziałek przed południem „Rz” pierwsza podała, że w jej ślady zamierza pójść i Mariusz Błaszczak.

– To de facto oznacza zawieszenie udziału w Grupie Wyszehradzkiej Węgier. Mówimy o klubie, nieformalnej strukturze, w której nie ma procedury wyrzucenia kraju członkowskiego. Pozostaje więc rezygnacja z udziału w imprezach – mówi „Rz” Wojciech Przybylski, redaktor naczelny specjalistycznego wydawnictwa „Visegrad Insight”. Przypomina, że podobnie było w latach 90., gdy bojkotowany był przez pozostałe kraje V4 inny przywódca o autorytarnych zakusach – premier Słowacji Vladimir Mečiar.

Czytaj więcej

Sondaż: Fidesz Orbana ma dwa punkty procentowe przewagi nad opozycją

Relacje na linii Warszawa-Budapeszt gwałtownie załamały się po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego. 15 lutego do wyjazdu Mateusza Morawieckiego i Jarosława Kaczyńskiego przyłączyli się szefowie rzadów Czech i Słowenii, ale nie Viktor Orbán. W piątek z dramatycznym apelem do węgierskiego premiera zwrócił się Wołodymyr Zełenski. Prosił, aby Węgier zdecydował się, kogo popiera: Ukrainę czy Rosję. I radził, aby przeszedł się nad Budapeszt, aby zobaczyć pomnik setek butów: pamiątkę po masakrze węgierskich Żydów, w którym wydatny udział wziął reżim Miklosa Horthy’ego. To, zdaniem ukraińskiego prezydenta, być może uzmysłowi Orbanowi, jaki jest dziś los Ukraińców. Na to wezwanie Węgier odpowiedział jednak z pogardą, sygnalizując, że jako prawnik zna się na sprawie lepiej, niż były komediant. W niedzielę w wywiadzie dla TVN24 Andrzej Duda przyznał, że „nie rozumie” węgierskiej postawy wobec wojny na Ukrainie. Od Budapesztu odciął się też Jarosław Kaczyński.

Orban, którego czekają 3 kwietnia wybory parlamentarne, konsekwentnie odmawia potępienia działań Moskwy w Ukrainie

Węgry jako jedyne państwo Unii graniczące z Ukrainą nie tylko nie przekazują władzom w Kijowie broni, ale nie zgadzają się na jej przerzut przez swoje terytorium. Kraj, który sprowadza 85 proc. gazu i 60 proc. ropy z Rosji, zablokował też z Niemcami, Bułgarią i Holandią wprowadzenie przez Unię embarga na import rosyjskich nośników energii. Budapeszt nie zamierza wycofać się z wartego 12 mld USD kontraktu na modernizację przez Rosjan jedynej węgierskiej elektrowni jądrowej.

Orban, którego czekają 3 kwietnia wybory parlamentarne, konsekwentnie odmawia potępienia działań Moskwy w Ukrainie. Jego zdaniem Węgry nie mogą z powodu sankcji na Moskwę być skazane na wyższe ceny energii. W ostatnich tygodniach sondaże znów dają przewagę Fideszowi nad zjednoczoną opozycją, bo szef rządu zamroził ceny niektórych artykułów pierwszej potrzeby i obniżył podatki. W ramach coraz bardziej autorytarnego reżimu dostęp oponentów władzy do mediów jest mocno ograniczony.

Węgry sprawują przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej do końca czerwca. Potem tę rolę przejmą Czechy.

Czytaj więcej

Janusz Onyszkiewicz: PiS powinien dokonać rewizji polityki zagranicznej

– Praga od dawna naciskała na powrót do pierwotnej misji współpracy wyszehradzkiej. To była inicjatywa powołana dla przyspieszenia integracji państw Europy Środkowej ze strukturami euroatlantyckimi. A więc wspierająca fundamentalne dla Unii wartości, jak praworządność, wolność mediów czy uczciwe wybory. A także stawiająca opór rosyjskiemu imperializmowi i pogłębiająca współpracę z Ameryką. Wszystkie te wartości Orbán zdradził – uważa Wojciech Przybylski. Jego zdaniem Czesi nie będą zwoływać spotkań wyszehradzkich na najwyższym szczeblu, w czym do niedawna lubował się Mateusz Morawiecki, aby pokazać rzekomą, przywódczą rolę Polski w regionie. Jednak, uważa szef „Visegrad Insight”, kontynuowane będzie współdziałanie na niższym szczeblu, bo niesie ono znaczącą wartość dodaną dla państw regionu.

Rozwód z Węgrami stwarza jednak nie lada kłopot polskim władzom w Brukseli. Oba kraje od siedmiu lat wzajemnie się wspierają w sporze z unijną centralą o praworządność, blokując m.in. procedurę z artykułu 7. Traktatu o UE, mogącą prowadzić do zawieszenia prawa głosu w Radzie Unii.

Teraz nie wiadomo, jak się w stosunku do siebie zachowają, jeśli Komisja Europejska wróci do tego trybu. W Warszawie można jednak usłyszeć, że i tu nasze interesy są z Węgrami rozbieżne, bo w przeciwieństwie do władz w Budapeszcie Polska nie jest oskarżana przez KE o korupcję na znaczącą skalę przy wykorzystaniu unijnych funduszy strukturalnych. Rozpad współpracy wyszehradzkiej stawia więc na ostrzu noża spór w ramach koalicji rządowej z Solidarną Polską Zbigniewa Ziobry. Poza uporem przed kompromisem z Unią, minister sprawiedliwości niczym znaczącym się nie wyróżnia w polskiej polityce.

Dyplomacja
Palestyna nadal nie będzie uznana przez ONZ. Sprzeciwia się jedno państwo
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Dyplomacja
Ursula von der Leyen na granicy z Rosją. Finlandia prosi o pomoc
Dyplomacja
Ograniczone sankcje na Iran. Unia zawodzi Izrael
Dyplomacja
Kolejne sankcje? UE uderzy w rolnictwo Rosji i Białorusi
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Dyplomacja
Andrzej Duda zjadł kolację z Donaldem Trumpem. Trump: To mój przyjaciel