PiS zwiększa wydatki na armię. Ucierpi kultura i nauka

Wydatki budżetu państwa w 2017 r. mają sięgnąć 383,4 mld zł, czyli o 4 proc. więcej niż plan na ten rok. To dużo, ale Ministerstwo Finansów chwali się, że w relacji do PKB wydatki mają spadać, co wymaga pewnych oszczędności.

Kogo zatem PIS w swoim pierwszym autorskim projekcie budżetu chce dopieszczać, a kogo traktuje trochę po macoszemu? „Rzeczpospolita" przyjrzała się dokładanym liczbom, które resort finansów upublicznił w piątek wieczorem.

Rządowe priorytety

W tej pierwszej kategorii mieści się oczywiście wsparcie polskich rodzin. Sam program Rodzina 500+ pochłonie o 5,5 mld zł więcej niż w tym roku (w sumie będzie to 22,9 mld zł). Do tego PiS utrzymuje zapowiedziany już przez poprzedników wzrost wysokości świadczeń rodzinnych i kryteriów dochodowych dla tych świadczeń, co kosztować będzie o 1,35 mld zł więcej niż w tym roku.

Być może w końcu rozrusza się budowa infrastruktury transportowej, bo plany mówią o wzroście wydatków na ten cel aż o 2,2 mld zł. Przede wszystkim zyskać ma program budowy autostrad – 1,3 mld zł więcej, a także Krajowy Program Kolejowy – 0,7 mld zł więcej. Zyska też Ministerstwo Obrony Narodowej, które będzie dysponować kwotą o 1,4 mld zł większą (5 proc.). Co ciekawe, dodatkowe pieniądze mają być przeznaczone nie na inwestycje, ale na zwiększenie uposażeń i wynagrodzeń żołnierzy (w sumie wzrost o ok. 490 mln zł), większe wydatki bieżące wojska (o ok. 540 mln zł) oraz zakup samolotów dla VIP-ów. To ostatnie ma ogółem kosztować 1,7 mld zł, choć w przyszłym roku pochłonie 200 mln zł.

Na wzrost płac liczyć też mogą nauczyciele, policjanci, a także urzędnicy. O ile jednak żołnierze dostaną podwyżki o ok. 4,5 proc., o tyle reszta strefy budżetowej – o ok. 1,3 proc., czyli tyle, ile wynosi inflacja. Warto tu też zwrócić uwagę, że budżet bierze na siebie tylko część kosztów, bo podwyżki dla nauczycieli obciążają budżety samorządów.

Oszczędności na długu

Nie dla wszystkich jednak rząd jest równie szczodry. Skoro część wydatków rosnąć ma bardzo szybko, to część z nich musi być ograniczona. „Rzeczpospolita" znalazła kilka takich źródeł realnych oszczędności. To przede wszystkim obsługa długu, bo resort finansów liczy, że wyda na ten cel aż o 1,5 mld zł mniej niż w 2016 r. Uzyskanie takich oszczędności jest nawet możliwe – sytuacja na rynkach finansowych dotychczas była dla nas dosyć korzystna, rząd mógł pożyczać pieniądze stosunkowo tanio. Równie duże oszczędności przynieść ma obniżenie składki do UE – ok. 1 mld zł, bo w ogóle budżet całej Unii jest nieco mniejszy niż w poprzednich latach.

Sporo jest też niewielkich, ale bardzo interesujących oszczędności. Przykładowo, mniej rząd wyda na kulturę (głównie na filharmonie), sport, a także naukę. Dwa razy mniej kosztować ma też Skarb Państwa, bo Ministerstwo Skarbu Państwa ma przecież zostać zlikwidowane.

Zagadka ZUS

Zagadkowo wyglądają za to rozliczenia z ZUS. Ministerstwo Finansów chwali się, że ZUS już nie będzie musiał zaciągać pożyczek, cała jego dziura będzie pokrywana z budżetu państwa. Stąd dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z którego wypłacane są emerytury i renty, ma się zwiększyć o 2,3 mld zł. Ale się okazuje, że cały ten wzrost wynika z planowego obniżenia wieku emerytalnego, bo na ten cel zarezerwowano w budżecie ZUS ok. 2,5 mld zł.

Gdyby nie to, do ZUS można byłoby dokładać nawet o kilka miliardów złotych mniej niż w poprzednich latach – wynika z analizy „Rz". Dochody ze składek na ubezpieczenie społeczne bowiem dynamicznie rosną, w przyszłym roku mają się zwiększyć aż o 11 mld zł. To efekt bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy – spada bezrobocie, rośnie zatrudnienie, a więc coraz więcej Polaków płaci składki na ZUS. Do tego mamy zmiany w systemie oskładkowania umów-zleceń. Pierwszy pakiet zmian wszedł w życie już w tym roku, w 2017 r. zacznie obowiązywać kolejny (w tym minimalne godzinowe wynagrodzenie), na których sporo ZUS zyskuje. Z kolei wydatki zakładu na emerytury i dotychczas rosły znacznie wolniej, bo ich dynamikę delikatnie ograniczało wydłużenie wieku emerytalnego.

Dużo z podatków

Takie drobne oszczędności nie zmieniają jednak oceny, że PiS ma bardzo ekspansywne plany wydatkowe. Trzeba je będzie sfinansować poprzez rekordowy deficyt budżetu państwa – 59,3 mld zł, a także intensywne działania fiskusa. Wpływy z podatków, m.in. dzięki dobrej sytuacji gospodarczej, ale też uszczelnianiu systemu podatków, mają wzrosnąć aż o 8 proc.

Ministerstwo Finansów w projekcie ustawy budżetowej na 2017 r. przedstawiło też przewidywane wykonanie tegorocznego budżetu. Okazuje się, że deficyt może sięgnąć tylko 42 mld zł, zamiast zaplanowanych 54,7 mld zł.