Najwięcej inwestują Amerykanie

Europejskie firmy wciąż coraz więcej inwestują, ale ich japońscy i amerykańscy konkurenci jeszcze bardziej zwiększają swoje wydatki na R&D

Publikacja: 04.12.2014 14:44

Foto: Bloomberg

Elżbieta Glapiak

Inwestycje firm mających siedzibę w UE w badania i rozwój wzrosły w 2013 r. o 2,6 proc. pomimo niekorzystnej sytuacji gospodarczej – poinformowała Komisja Europejska. Jednak wzrost ten uległ spowolnieniu w porównaniu z 6,8 proc. w roku poprzednim. Jest on również niższy od średniej światowej z 2013 r. (4,9 proc.) i pozostaje w tyle za poziomem inwestycji przedsiębiorstw z siedzibą w USA (5 proc.) i Japonii (5,5 proc.).

Wyniki te zostały opublikowane w opracowanym przez Komisję Europejską tegorocznym unijnym zestawieniu danych dotyczących inwestycji w badania i rozwój w przemyśle (2014 EU Industrial R&D Investment Scoreboard), w którym przeanalizowano nakłady 2,5 tys. czołowych przedsiębiorstw na świecie, co stanowi około 90 proc. całkowitych wydatków przedsiębiorstw na badania i rozwój.

Dane pokazują, że przedsiębiorstwa mające siedzibę w UE (w liczbie 633) zainwestowały w 2013 r. 162,4 mld euro, przedsiębiorstwa z siedzibą w USA (804) zainwestowały 193,7 mld euro, a nakłady 387 przedsiębiorstw z Japonii wyniosły 85,6 mld euro.

Carlos Moedas, komisarz do spraw badań, nauki i innowacji, ocenił w komentarzu do wyników, że mimo trudnych okoliczności ekonomicznych przedsiębiorstwa z UE nadal inwestują w badania i rozwój. To dobra wiadomość, ale aby dotrzymać kroku konkurentom, musimy zrobić więcej. Wobec ograniczonych zasobów publicznych jeszcze większe znaczenia ma przyciąganie inwestycji prywatnych w badania i rozwój. Program Horyzont 2020 już angażuje większą liczbę przedsiębiorstw niż kiedykolwiek wcześniej, ale teraz jesteśmy gotowi do zintensyfikowania działań. Plan inwestycyjny o wartości 315 mld euro, przedłożony przez Komisję Europejską i Europejski Bank Inwestycyjny, umożliwi zwiększenie inwestycji prywatnych w bardziej ryzykowne projekty, które przyniosą korzyści sferze badań i rozwoju w całej Europie.

Tibor Navracsics, komisarz do spraw edukacji, kultury, młodzieży i sportu, podkreślił z kolei, że dzięki obecności znakomitych naukowców i dobrym warunkom wymiany wiedzy Europa jest atrakcyjnym miejscem lokowania inwestycji w badania i rozwój. Jednak aby nadążać za światową konkurencją, musimy pobudzić inwestycje – i powinny one przynieść korzyść wielu dyscyplinom badawczym i sektorom. Budowanie gospodarki opartej na wiedzy wymaga silnych podstaw i liczymy, że nasi partnerzy przemysłowi pomogą nam w tych działaniach. Przedsiębiorstwa i sektory przodujące w inwestycjach w badania i rozwój Mający siedzibę w UE producent samochodów Volkswagen drugi rok z rzędu przoduje w światowych rankingach z inwestycjami w badania i rozwój o łącznej wartości 11,7 mld euro (wzrost o 23,4 proc.). Drugie i trzecie miejsce w rankingu zajmują Samsung (Korea Południowa) i Microsoft (USA).

Sektor motoryzacyjny, w którym inwestycje nadal wzrastały o 6,2 proc., odpowiada za jedną czwartą całkowitych inwestycji w badania i rozwój przedsiębiorstw uwzględnionych w unijnym zestawieniu wyników. Z drugiej strony, w zaawansowanych technologicznie sektorach, takich jak sektor farmaceutyczny oraz urządzenia techniczne i wyposażenie, odnotowano słabszy wzrost, co obniżyło łączną średnią wysokość inwestycji w badania i rozwój w Europie.

Przedsiębiorstwa ujęte w zestawieniu zatrudniały w 2013 r. 48 mln pracowników na całym świecie. W ciągu ostatnich ośmiu lat (2005–2013) wzrost zatrudnienia w przedsiębiorstwach z siedzibą w UE wyniósł 18,2 proc. a sektory o wysokiej intensywności badań i rozwoju stymulują ten wzrost. Tendencja ta jest nadal mocna mimo nieznacznego spadku wskaźnika zatrudnienia (0,6 proc.) przez unijne przedsiębiorstwa w ubiegłym roku. W przypadku przedsiębiorstw z siedzibą w UE 97 proc. łącznych inwestycji w badania i rozwój skupia się w rękach przedsiębiorstw zlokalizowanych w dziesięciu krajach. Na ogólny wynik składają się w dużym stopniu inwestycje przedsiębiorstw z siedzibą w trzech krajach: Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii, których wkład wynosi ponad dwie trzecie łącznej kwoty nakładów. W Niemczech i Wielkiej Brytanii inwestycje przedsiębiorstw w dalszym ciągu rosły (odpowiednio 5,9 proc. i 5,2 proc.) powyżej średniej, podczas gdy firmy francuskie odnotowały spadek inwestycji w badania i rozwój (–3,4 proc.).

Spadek inwestycji w kilku dużych unijnych przedsiębiorstwach szczególnie wpłynął na stopę inwestycji krajowych w badania i rozwój. Tak było w przypadku Nokii (–17,1 proc.) i STMicroelectronics (–19,2 proc.), co miało znaczący wpływ na ogólne inwestycje w Finlandii (–11,6 proc.) i Niderlandach (–0,1 proc.), dwóch z dziesięciu przodujących krajów w Europie. Tymczasem przedsiębiorstwa ujęte w zestawieniu mające siedziby w niektórych państwach UE odnotowały wzrost inwestycji w badania i rozwój wyższy od średniej światowej, jak w przypadku Irlandii (13,6 proc.) i Włoch (6,4 proc.) oraz od średniej unijnej (Hiszpania 4,4 proc.). Unijne zestawienie danych dotyczących inwestycji w badania i rozwój w przemyśle publikowane jest co roku przez Komisję Europejską (Dyrekcję Generalną ds. Badań Naukowych i Wspólne Centrum Badawcze). W 2014 r. jest ono oparte na próbie 2,5 tys. przedsiębiorstw. W badaniu zebrano kluczowe wskaźniki w zakresie badań i rozwoju oraz wskaźniki ekonomiczne odpowiadające najnowszym opublikowanym bilansom przedsiębiorstw. Zmierzono całkowitą wartość globalnych inwestycji tych firm w badania i rozwój, finansowanych z własnych środków, niezależnie od tego, gdzie te działania badawczo-rozwojowe są zlokalizowane. Zestawienie obejmuje przedsiębiorstwa, które w 2013 r. zainwestowały ponad 15,5 mln euro w badania i rozwój. Mają one siedzibę w UE (633), USA (804), Japonii (387) oraz innych krajach (676), w tym w Chinach (199), na Tajwanie (104), w Korei Południowej (80) oraz Szwajcarii (62). Dzięki kolejnym zestawieniom można analizować bazę danych zawierającą informacje na temat przedsiębiorstw przodujących w zakresie badań i rozwoju od 2003 r. oraz zachowania przedsiębiorstw i ich wyniki w dłuższej perspektywie czasowej.

Unijne badanie tendencji w zakresie inwestycji w badania i rozwój w przemyśle za 2014 r. opiera się na poszerzonej próbie 1 tys. przodujących podmiotów inwestujących w badania i rozwój w UE.