Rada Miejska w Osieku podjęła 31 października 2019 r. uchwałę w przedmiocie zobowiązania burmistrza o przeciwdziałanie szerzeniu ideologii „LGBT" w placówkach szkolno-wychowawczych na terenie gminy.
"W związku z prowadzoną przez niektórych polityków wojną ideologiczną, Rada Miasta i Gminy Osiek podejmuje deklarację 'Gmina wolna od ideologii LGBT'. Zobowiązujemy burmistrza zgodnie z naszą wielowiekową kulturą, opartą na wartościach chrześcijańskich do zatrzymania sprzecznego z prawem instalowania w szkołach tzw. latarników LGBT i strzeżenia prawa do wychowania dzieci zgodnie z przekonaniami rodziców" - uchwalili radni z Osieku.
Skargę na złożył Rzecznik Praw Obywatelskich. 11 września WSA w Kielcach uwzględnił wszystkie jego zarzuty.
Czytaj też:
W ustnym uzasadnieniu wyroku sąd wskazał, że skarga jest dopuszczalna, bo uchwała dotyczy spraw z zakresu administracji publicznej. Nie podzielił argumentu pełnomocnika z Instytutu Ordo Iuris biorącego udział w sprawie po stronie Gminy, że uchwała nie ma charakteru władczego. Tak jak RPO sąd uznał, że jeżeli akt zawiera wytyczne pod adresem podmiotów, które wchodzą w aparat administracji publicznej, to ma charakter władczy. Świadczy o tym zwrot w uchwale: "zobowiązuje się burmistrza".
Według sądu wszelkie wątpliwości w zakresie dopuszczalności drogi sądowoadministracyjnej powinny być interpretowane na rzecz ochrony praw obywatelskich i szeroko również rozumianego prawa do sądu.
- Kryterium oceny legalności aktu jest jego zgodność z prawem, a w tej sprawie naruszono zasadę legalizmu. Uchwała nie zawiera bowiem żadnego przepisu prawa materialnego, który mógłby stanowić podstawę dla wydania takiego aktu. Została zatem wydana bez właściwej podstawy prawnej. Ponadto uchwała dotyczy spraw ponadlokalnych. Już tylko z tego względu skarga zasługiwała na uwzględnienie - uznał Sąd.
Jak stwierdził, uchwałodawca nie sprecyzował, od czego gmina ma być wolna, nie zdefiniował pojęcia "ideologia LGBT". W tej sytuacji trzeba odwołać się do pojęcia słownikowego. Społeczność LGBT wyróżnia cecha – orientacja seksualna lub tożsamość płciowa, a nie wyznawana ideologia.
Sąd w całości podzielił argumentację RPO, a także Kampanii Przeciw Homofobii, że uchwała zawiera treści wykluczające osoby LGBT ze wspólnoty mieszkańców. Rada Gminy w sposób nieuzasadniony zróżnicowała pozycję osób LGBT w gminie i naruszyła konstytucję.
- Sfera nauki i nauczania do domena państwa, sfera wychowania dzieci należy do rodziców. Rada Gminy nie jest uprawniona do tego, żeby wchodzić w kompetencje państwa albo rodziców - uznał Sąd.
To czwarty wyrok w sprawie uchwał anty-LGBT. 14 lipca 2020 r. WSA w Gliwicach, 15 lipca WSA w Warszawie (wydział zamiejscowy w Radomiu), a 6 sierpnia WSA w Lublinie unieważniły trzy inne zaskarżone uchwały. Uwzględniając wszystkie zarzuty Rzecznika, sądy uznały, że akty te dotyczyły spraw z zakresu administracji publicznej i zawierały elementy władcze oraz, że ingerują w prawa i wolności człowieka.
Nie wszystkie sądy podzielają jednak to stanowisko. Naczelny Sąd Administracyjny zbada trzy decyzje WSA z Krakowa i Rzeszowa o odrzuceniu skarg RPO z powodów formalnych, bez ich merytorycznego badania. Te sądy uznały, że uchwały nie zostały podjęte w sprawie z zakresu administracji publicznej, a tym samym nie mogą być przedmiotem kontroli sądu administracyjnego.
W ocenie Rzecznika nawet w przypadku przyjęcia, że uchwały te nie zawierają elementów władczych, ale stanowią „deklarację ideową", to i tak są niezgodne z prawem. Zawierają bowiem treści sprzeczne z zasadą niedyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową, a także ograniczają prawa obywatelskie. Stoją więc w sprzeczności z Konstytucją RP oraz prawem Unii Europejskiej.
