O przyczyny tej sytuacji Rzecznik Praw Obywatelskich zapytał ministra sprawiedliwości-prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobrę.
RPO przypomina, że przedstawiając projekt ustawy Prawo o prokuraturze, uzasadniano go tym, że prokuratura utraciła instrumenty prawne umożliwiające zachęcenie prokuratorów do wytężonej i energicznej pracy. Twierdzono, że „powrót do unii personalnej Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego doprowadzi do odzyskania przez osobę kierującą prokuraturą silnej pozycji, zarówno wobec podległych prokuratorów jak i organów zewnętrznych, co stanowi niezbędny element właściwej realizacji zadań nałożonych przez ustawodawcę na tę instytucję."
Powołując się na sprawozdania z działalności prokuratury, RPO wskazuje, że od 2016 r. nastąpił znaczny wzrost liczby postępowań długotrwałych.
Ze sprawozdania z działalności prokuratury za rok 2015 wynika, że postępowań przygotowawczych, których czas trwa:
od 3 do 6 miesięcy, było 16 805,
powyżej 6 miesięcy do roku – 6351,
powyżej roku do 2 lat – 1016,
powyżej 2 lat do 5 lat – 604,
ponad 5 lat – 106.
Natomiast w roku 2020 postępowań przygotowawczych, których czas trwa:
powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy, było 27 882,
powyżej 6 miesięcy do roku – 15 184,
powyżej roku do 2 lat – 5474,
powyżej 2 lat do 5 lat – 2900,
ponad 5 lat – 467.
- Statystyki te są wręcz dramatyczne i wskazują, że w niektórych przedziałach czasowych ponad czterokrotnie wzrosła liczba spraw, w których prowadzone są długotrwałe postępowania przygotowawcze – podkreśla Adam Bodnar.
Jednocześnie zwraca uwagę, że znacząco wydłużył się też czas pobytu osób podejrzanych w aresztach. - Dane te świadczą o narastającym po wejściu w życie w 2016 r. Prawa o prokuraturze systemowym problemie spadku sprawności prowadzonych przez prokuraturę postępowań przygotowawczych - pisze RPO. - Sytuacja ta stanowi realne zagrożenie naruszenia praw osób podejrzanych i pokrzywdzonych w zakresie rozpatrzenia ich spraw w rozsądnym terminie - dodaje.
