Trump proizraelski?

Donald Trump nazwał konflikt izraelsko-palestyński niekończącą się wojną. I zapowiedział w swoim pierwszym po zwycięstwie wyborczym wywiadzie dla „Wall Street Journal", że on ją jednak zakończy. Po prostu doprowadzi do ostatecznego porozumienia między Izraelczykami i Palestyńczykami, występując w roli negocjatora. Zrobi to, jak skromnie dodał, dla „dobra ludzkości".

Nie będzie to, delikatnie mówiąc łatwe, choć trzeba przyznać, że wybór Trumpa został w świecie otaczającym Izrael i Autonomię Palestyńską przyjęty dobrze. Zadowoleni są prawie wszyscy arabscy dyktatorzy i monarchowie, z ważnym dla przyszłości konfliktu palestyńsko-izraelskiego prezydentem Egiptu Abdel-Fatahem Sisim na czele. Najgorzej z samymi Palestyńczykami. Ich dyplomaci zajmowali się ostatnio protestami przeciwko proizraelskim wypowiedziom ekipy Donalda Trumpa.

Sporo optymizmu wykazuje Efraim Halevy, szef izraelskiego wywiadu Mosadu w latach 1998–2002. Jego zdaniem nie należy się przywiązywać do dotychczasowych wypowiedzi Trumpa i jego ludzi. – Poczekajmy, aż usiądzie w Białym Domu i zapozna się z raportami wszystkich ekspertów – mówi „Rzeczpospolitej" Halevy, którego zdaniem porozumienie izraelsko-palestyńskie może być częścią układu między Donaldem Trumpem a Władimirem Putinem.

– W szczycie zimnej wojny, w czasie kryzysu synajskiego w 1956 roku, przywódcy z Waszyngtonu i Moskwy, republikański prezydent Eisenhower i sekretarz generalny Chruszczow również wypracowali wspólne stanowisko w sprawie Izraela – przypomina eksszef Mosadu.

Czekając na przeprowadzkę

– Ameryka w ostatnich 20 latach była stronnicza, wspierała Izrael. Niezależnie od tego, czy na jej czele stał Bill Clinton, George Bush czy Barack Obama. I nie sądzę, by to się miało zmienić na lepsze. USA nie staną się nagle bezstronnym negocjatorem. A sądząc po wypowiedziach ekipy Trumpa w czasie kampanii wyborczej, zmiana może być na gorsze – mówi „Rz" Mustafa Barguti, działacz palestyński, który w wyborach na prezydenta Autonomii Palestyńskiej w 2005 roku zdobył jedną piątą głosów.

Barguti przytacza dwie wypowiedzi ludzi z otoczenia przyszłego prezydenta USA, które wzbudziły wielki niepokój Palestyńczyków. Pierwsza to obietnica przeniesienia ambasady amerykańskiej z Tel Awiwu do Jerozolimy, a druga – zapewnienie, że żydowskie osadnictwo na Zachodnim Brzegu Jordanu nie jest przeszkodą dla pokoju.

Obie wzbudziły radość izraelskiej radykalnej prawicy. Nic dziwnego, że potem lider środowisk osadników, minister edukacji Naftali Bennett skomentował zwycięstwo Trumpa stwierdzeniem: – To koniec idei utworzenia państwa palestyńskiego.

Idea two-states solution od dekad przyświeca społeczności międzynarodowej w odniesieniu do konfliktu bliskowschodniego. Zakłada istnienie w przyszłości obok siebie dwóch państw dwóch narodów. Palestyńczycy zakładali, że ich państwo będzie się składało ze Strefy Gazy (kontrolowanej obecnie przez radykalny palestyński Hamas), Zachodniego Brzegu Jordanu (gdzie częściowo władzę sprawuje Autonomia Palestyńska, a częściowo Izrael) i Jerozolimy Wschodniej (pod kontrolą Izraela, który traktuje całą Jerozolimę jako swoją stolicę).

– Zapowiedź przeniesienia ambasady USA do Jerozolimy to zaprzeczenie prawa Palestyńczyków do tego, aby to miasto w przyszłości było i ich stolicą. Oznacza też, że Amerykanie złamaliby prawo międzynarodowe, które uznaje Jerozolimę Wschodnią za część terytoriów okupowanych – podkreśla Mustafa Barguti.

Rada Bezpieczeństwa ONZ potępiła w 1980 roku uznanie przez Izrael „całej i zjednoczonej" Jerozolimy za jego stolicę. USA nie skorzystały z prawa weta w czasie głosowania. W tej chwili w Jerozolimie nie ma żadnej ambasady, ostatnie (kilku państw latynoskich) wyprowadziły się w poprzedniej dekadzie.

Stany Zjednoczone mają ambasadę w Tel Awiwie. Ale dzieje się tak tylko dlatego, że prezydenci USA sprzeciwiają się decyzji kongresmenów. Kongres USA przyjął w 1995 roku Jerusalem Embassy Act nakazujący do końca 1999 roku przeniesienie głównej placówki dyplomatycznej do Jerozolimy, która przedstawiana jest w dokumencie jako stolica Izraela.