Zaniepokojenie rzecznika wzbudziły działania Polskiego Związku Działkowców, w wyniku których osoby mieszkające w altanach działkowych wybudowanych niezgodnie z prawem bądź osoby zamieszkujące na stałe na terenie ogródków działkowych, zostaną pozbawione prawa do działki. W konsekwencji osoby te, m.in. rodziny z dziećmi, osoby niepełnosprawne i starsze, zostaną eksmitowane bez prawa do lokalu socjalnego. Zdaniem Rzecznika, może okazać się, że w niedługim czasie wiele osób będzie wymagało pomocy mieszkaniowej ze strony gmin, w tym przede wszystkim działań chroniących przed bezdomnością.

O skali problemu świadczą dane Polskiego Związku Działkowców, z których wynika, że tylko na terenie okręgu poznańskiego PZD na działkach zamieszkuje prawie 4 tysiące osób, a zameldowanych na stałe na terenie ogrodów działkowych jest ponad 1 700 osób.

Uporządkowanie przez Polski Związek Działkowców wieloletnich zaniedbań w egzekwowaniu przepisów wobec niezgodnego z prawem wznoszenia budynków na działkach jest uzasadnione. Jednak przyjęte rozwiązania prawne nadmiernie ingerują w sferę praw majątkowych działkowców.

W ocenie rzecznika wystarczające byłoby zobowiązanie stowarzyszeń ogrodowych do zgłaszania organom nadzoru budowlanego przypadków niezgodnego z prawem prowadzenia robót budowlanych w ogródkach działkowych. W przypadku stwierdzenia przez organy nadzoru naruszenia przepisów, będą one zobowiązane z urzędu do doprowadzenia inwestycji do stanu zgodnego z prawem, poprzez orzeczenie nakazu rozbiórki całości lub części budynku bądź jego legalizację. Już takie konsekwencje są wystarczające do osiągnięcia stanu zgodności z obowiązującym prawem. Stosowanie wobec działkowców dodatkowych sankcji w postaci rozwiązania umowy uprawniającej do korzystania z działki, a także utrata własności nasadzeń, urządzeń i obiektów wykonanych niezgodnie z prawem, wydaje się zbyt rygorystyczne.

Rzecznik prosi resort rodziny i pracy oraz infrastruktury i budownictwa o przedstawienie danych dotyczących skali problemu oraz rozważenie podjęcia działań legislacyjnych bądź organizacyjnych, które uchronią te osoby przed bezdomnością.