Nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, wprowadzona ustawą z 20 lipca 2017 r. (DzU z 2017 r. poz. 1596), spowodowała rewolucję w zasadach funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych. Pomimo że spółdzielnie miały obowiązek dostosowania swoich statutów do nowych przepisów w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, część z nich nadal nie wprowadziła niezbędnych zmian. Najwięcej problemów powstało w związku z likwidacją na mocy nowelizacji udziałów i wpisowego w spółdzielniach.
9 września 2018 r. minął termin, do którego spółdzielnie mieszkaniowe miały dostosować treść obowiązujących statutów do nowych przepisów oraz zgłosić ten fakt do Krajowego Rejestru Sądowego. Fakt niewywiązania się z tego obowiązku nie oznacza jednak, że te spółdzielnie, które nie dokonały odpowiednich zmian statutów, nadal funkcjonują wedle starych zasad. Od chwili wejścia w życie nowelizacji, zastosowanie znajdują już nowe przepisy ustawy, które wiodą prym przed sprzecznymi z nimi postanowieniami statutów.
Czytaj też: Zmiany w spółdzielniach mieszkaniowych
Członkostwo po nowemu
Przedmiotowa nowelizacja wywróciła do góry nogami zasady członkostwa w spółdzielniach mieszkaniowych. Obecnie przysługuje ono tylko osobom, które posiadają określone prawo do lokalu, przede wszystkim spółdzielcze własnościowe i spółdzielcze lokatorskie. Takie osoby z mocy prawa stają się członkami spółdzielni. Z kolei ci, którzy posiadają prawo odrębnej własności lokalu, w celu przyjęcia w poczet członków spółdzielni nadal muszą składać deklarację. Nie ma już możliwości, aby członkami spółdzielni zostały osoby zupełnie z nią niezwiązane.
Los funduszy udziałowych
Nowelizacja wprowadziła także szereg innych modyfikacji wynikających ze zmiany charakteru członkostwa. Przede wszystkim do art. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dodano ust. 9, zgodnie z którym: „nie stosuje się przepisów ustawy wymienionej w ust. 7 (ustawy – Prawo spółdzielcze – przyp. red) dotyczących udziałów i wpisowego, a także przepisów dotyczących obowiązku złożenia deklaracji w celu przyjęcia w poczet członków spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 3". Obowiązek zadeklarowania udziałów przez członków spółdzielni mieszkaniowych, w liczbie określonej przez statut, istniał do tej pory z uwagi na odpowiednie stosowanie przepisu art. 20 § 1 ustawy – Prawo spółdzielcze. Wszystkie spółdzielnie mieszkaniowe zostały tym samym zmuszone do odpowiedzi na pytanie, na które odpowiedzieć nie zdecydował się ustawodawca wprowadzając powyższą zmianę – co zrobić z funduszem udziałowym powstałym z wniesionych do czasu nowelizacji udziałów? Kwestia ta staje się bardzo istotna w kontekście spływających do zarządów spółdzielni pism członków, w sprawie zwrotu zadeklarowanych i wniesionych przez nich udziałów.