Pożegnanie z kopalnianymi szybami

Ze śląskiego krajobrazu znikają kolejne kopalnie i huty. Ich miejsce stopniowo zajmują wielkie poprzemysłowe projekty.

Aktualizacja: 20.03.2016 19:53 Publikacja: 20.03.2016 15:32

Na terenach po kopalni Szombierki powstało dziewięciodołkowe pole golfowe

Na terenach po kopalni Szombierki powstało dziewięciodołkowe pole golfowe

Foto: materiały prasowe

O tym, że w miejscu nowoczesnego Muzeum Śląskiego stała kiedyś kopalnia „Katowice", przypominają wieża wyciągowa szybu kopalnianego, do której dobudowano panoramiczną windę, oraz przepięknie odrestaurowana maszynownia, która dziś jest restauracją. Muzeum z sąsiadującym obok Międzynarodowym Centrum Kongresowym i siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (wszystkie wybudowane na terenach poprzemysłowych, które na cele publiczne przekazał Katowicki Holding Węglowy) od ubiegłego roku tworzą Strefę Kultury – wizytówkę stolicy Śląska.

Na drugie życie czekały kilkanaście lat. Inwestycję finansowały państwo, UE, samorząd województwa i miasto Katowice. Koszt – miliard złotych.

– To symbol przemian, jakie przechodzi nasze miasto i cały region – mówi o strefie Marcin Krupa, prezydent Katowic.

Stworzyć „dobry adres"

Korzyści są niezaprzeczalne. – W zeszłym roku, w ramach rozmaitych konferencji biznesowych i branżowych, odwiedziło nas ponad 580 tys. gości – wylicza prezydent Krupa i podkreśla, że powstanie Strefy Kultury podniosło kilkakrotnie wartość wizerunkową Katowic. Dzięki imprezom muzycznym miasto otrzymało prestiżowy tytuł Miasta Kreatywnego UNESCO w dziedzinie muzyki – jako pierwsze miasto w Polsce i jedno z kilku w Europie.

Wiedzą o tym w Gliwicach, których władze wyłożyły 24 mln euro na rewitalizację gruntów po kopalni „Gliwice" (w tym 9,5 mln euro z Unii Europejskiej). Miasto przejęło zniszczony teren za długi kopalni. I był to strzał w dziesiątkę.

– Trzeba być świadomym ograniczeń, ale dziś możemy mówić o sukcesie, bo stworzyliśmy tu „dobry adres" – opowiada Andrzej Szymborski z Górnośląskiej Agencji Przedsiębiorczości i Rozwoju, która w imieniu miasta zarządza terenem. Ogromnym kłopotem były np. hałdy węgla gromadzone jeszcze od czasów Gierka. Dziś Nowe Gliwice ściągają tu innowacyjne firmy. A agencja przygotowuje kolejne tereny. Właśnie trwają przymiarki do przejęcia gruntów po koksowni.

Podobne inkubatory czy parki technologiczne powstały na całym Śląsku: na terenach dawnej Huty Silesia w Katowicach, po kopalni Niwka-Modrzejów w Sosnowcu, czy w miejscu kopalni Walenty-Wawel w Rudzie Śląskiej. Jak wylicza Spółka Restrukturyzacji Kopalń, w ciągu ostatnich kilkunastu lat przekazano 12 pokopalnianych nieruchomości.

– Przeprowadzenie zmian na terenach poprzemysłowych wymaga większego profesjonalizmu, czasu i inwestycji. Ale wyniki są tego warte – wszystkie nasze tego typu inwestycje należą do najbardziej popularnych i udanych ośrodków w danym regionie – chwali Tomasz Lisiecki, dyrektor biura inwestycji węgierskiego TriGranit, który rozpoczął modę na zagospodarowywanie takich terenów. W 2002 r. firma wybudowała na terenie po kopalni „Gottwald" (obok Wesołego Miasteczka i Spodka) największe w regionie centrum handlowe – Silesia City Center, które 11 lat później zostało sprzedane za 1,6 mld zł.

Uwaga na niespodzianki

Wyjątkowym postindustrialnym projektem jest dziewięciodołkowe pole golfowe, jakie stworzyła na terenach po kopalni Szombierki w Bytomiu spółka Armada Development. – Pole golfowe wyróżnia się zróżnicowaną topografią terenu, wykorzystującą naturalne ukształtowanie – wyjaśnia Anna Hyria z Armada Development. Obecnie trwa rozbudowa pola o kolejnych dziewięć dołków. Na miejscu działa też restauracja, a obok powstało osiedle mieszkaniowe Srebrne Stawy.

Spółka szuka partnera zewnętrznego do kolejnych inwestycji na tym terenie, przy zabytkowej wieży Szyb Krystyna.

Katowicki Holding Węglowy ma i będzie miał nieruchomości do zbycia w centrum miast. – Są to jednak małe obszarowo działki – podkreśla Wojciech Jaros, rzecznik KHW.

KHW posiada jeszcze grunty do zagospodarowania w centrum Mysłowic oraz w katowickich: Bogucicach, Muchowcu, Załężu, Giszowcu. Z jakimi przeszkodami musi się liczyć potencjalny inwestor?

– Trzeba pamiętać, że tereny poprzemysłowe budowane były w czasach, w których nie dbano zanadto o pozwolenia, dokumentację techniczną. To niespodzianki, które mogą sparaliżować projekt – mówi dr Tomasz Szulc, ekspert ds. rewitalizacji terenów poprzemysłowych Politechniki Śląskiej.

Miliony na oczyszczanie

Dużym i kosztownym problemem są zanieczyszczenia. Czasem w remediację, czyli oczyszczenie terenu, trzeba zainwestować miliony złotych. Szacuje się, że 1 tys. mkw może kosztować 4–5 mln zł.

Michał Goli, prezes Armada Dewelopment, dodaje, że poza skażeniami problemem jest niestabilność gruntów. Mimo to jest wielkim zwolennikiem inwestycji w takie tereny, bo dzięki temu nietknięte zostają tereny zielone w miastach.

– Państwo powinno się zaangażować w tworzenie polityki sprzyjającej rewitalizacji – uważa Goli.

Podkreśla, że odnawianie starych i zdegradowanych zasobów wymusza na inwestorze przebrnięcie przez skomplikowane procedury, w tym związane z wymogami konserwatora zabytków.

– W konsekwencji wydłuża to proces inwestowania, który i tak z reguły daje zyski dopiero po nieporównywalnie z nowymi inwestycjami długim czasie – dodaje szef Armady.

O tym, że w miejscu nowoczesnego Muzeum Śląskiego stała kiedyś kopalnia „Katowice", przypominają wieża wyciągowa szybu kopalnianego, do której dobudowano panoramiczną windę, oraz przepięknie odrestaurowana maszynownia, która dziś jest restauracją. Muzeum z sąsiadującym obok Międzynarodowym Centrum Kongresowym i siedzibą Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (wszystkie wybudowane na terenach poprzemysłowych, które na cele publiczne przekazał Katowicki Holding Węglowy) od ubiegłego roku tworzą Strefę Kultury – wizytówkę stolicy Śląska.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kraj
Śląskie samorządy poważnie wzięły się do walki ze smogiem
Kraj
Afera GetBack. Co wiemy po sześciu latach śledztwa?
śledztwo
Ofiar Pegasusa na razie nie ma. Prokuratura Krajowa dopiero ustala, czy i kto był inwigilowany
Kraj
Posłowie napiszą nową definicję drzewa. Wskazują na jeden brak w dotychczasowym znaczeniu
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Kraj
Zagramy z Walią w koszulkach z nieprawidłowym godłem. Orła wzięto z Wikipedii