Zakaz handlu w niedzielę był przez rząd PiS prezentowany jako jeden ze sposobów na ułatwienie małym sklepom konkurowania o rynek z wielkimi sieciami handlowymi. Innym był plan opodatkowania obrotu dużych sieci, ale zablokowała go Komisja Europejska. Politycy wciąż przekonują, że niedzielny zakaz jest korzystny dla branży, choć wszystko temu przeczy.

Dyskonty jeszcze się umocnią

Z danych zebranych specjalnie dla „Rzeczpospolitej" przez firmę doradczą Euromonitor International wynika, że w tym roku rynek handlowy skurczy się w sumie o ok. 3,4 tys. placówek, ale realnie sytuacja małych, tradycyjnych sklepów jest dużo gorsza – ma ich zniknąć aż 5,2 tys. W tym samym czasie powstanie 1,8 tys. nowych dyskontów, supermarketów, sklepów typu convenience i innych. 

Niedziele handlowe 2019. W te niedziele będzie można zrobić zakupy w 2019 roku

Dysproporcję widać również po obrotach, co pokazują też dane z innych źródeł. Wartość handlu spożywczego ma wzrosnąć o nieco ponad 3 proc. Jednak małe sklepy stracą 6,4 proc., a sprzedaż dużych sieci wzrośnie o ponad 5 proc. – Te 3 proc. to naturalne, organiczne tempo rozwoju rynku – mówi Maciej Ptaszyński, dyrektor generalny Polskiej Izby Handlu. Warto jednak podkreślić, że w latach przed wprowadzeniem zakazu branża rozwijała się w tempie ok. 5 proc.

– Zakaz handlu na pewno dokłada swoje. Widać to po danych z 2018 r. – w listopadzie czy październiku obroty małych sklepów wzrosły o 4–5 proc., ale rok wcześniej ich rozwój był dwukrotnie szybszy, a zatem zmiana jest ogromna – dodaje Ptaszyński.

– Konsumentów da się przyzwyczaić do zakazu handlu, ale taka zmiana nie ma sensu ekonomicznego. Małe sklepy cierpią strasznie, obroty niedzielne niemal wyparowały, zostało 20–30 proc. wcześniejszej sprzedaży w ten dzień – mówi Andrzej Faliński, prezes Forum Dialogu Gospodarczego.

Handlowcy podkreślają, że tych zmian nie widać w danych o sprzedaży detalicznej, które pokazują sytuację firm zatrudniających co najmniej dziewięciu pracowników. Sieci, zwłaszcza dyskonty, zaatakowały promocjami i przyciągnęły klientów na tyle skutecznie w inne dni tygodnia, że zakaz odczuły mniej niż inne sektory rynku. Najmocniej zyskały sklepy na stacjach benzynowych, ale to wciąż niewielka część wydatków na żywność.

W 2019 r. natężenie promocji jeszcze wzrośnie, a np. Biedronka zapowiada szybsze tempo otwierania nowych sklepów – ma ich przybywać po 100–150 rocznie.