Herb jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, województwa) jest jednym z narzędzi umożliwiających jej identyfikację oraz wyróżnienie. Herb, który ze swojej natury jest oznaczeniem graficznym (rzadziej słowno-graficznym), ma charakter skrótowy i w zwięzłej formie może przekazywać odbiorcy komunikat dotyczący geografii, historii czy nawet wartości związanych z danym miejscem lub charakterystycznej dla niego gałęzi przemysłu.
Związek z obszarem geograficznym
Co istotne, ustanawianie herbu przez jednostki samorządu terytorialnego określone jest w przepisach powszechnie obowiązującego prawa. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy z 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach jednostki samorządu terytorialnego mogą ustanawiać, w drodze uchwały organu stanowiącego danej jednostki (np. rady gminy), własne herby, flagi, emblematy oraz inne insygnia i symbole. Herb, obok innych symboli samorządowych, może być więc wykorzystywany np. w oficjalnych pismach, urzędowych komunikatach oraz dla identyfikowania usług świadczonych przez miasto, np. w zakresie transportu. Jego wykorzystywanie informuje zatem o istnieniu związku z określonym obszarem geograficznym i administracyjnym.
Z powyższych względów herb jest oznaczeniem dobrze rozpoznawalnym przez lokalną społeczność również ze względu na powszechność jego wykorzystywania przy okazji realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego ich ustawowych zadań. W ten sposób już tylko niewielki krok do uznania, że herb jest oznaczeniem posiadającym istotną wartość dla samorządu, którego ochrona leży w jego interesie.
Oznaczenie indywidualizujące
Zgodnie z art. 23 kodeksu cywilnego ochronie podlegają dobra osobiste osób fizycznych, np. cześć, nazwisko oraz wizerunek. Ze względu jednak na treść art. 43 kodeksu cywilnego również osoby prawne, w tym gmina, powiat oraz województwo (odpowiednio: art. 2 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 2 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz art. 6 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa), mogą zasadnie domagać się ochrony przysługujących im dóbr osobistych.
Już w wyroku z 14 września 1986 r. Sąd Najwyższy wskazał, że dobra osobiste osób prawnych powinny być rozumiane jako pewne wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań (sygn. II CR 295/86). Odwołując się do treści art. 23 kodeksu cywilnego, można uznać, że tak jak osoba fizyczna posiada nazwisko będące jej dobrem osobistym, tak osoba prawna, także jednostka samorządu terytorialnego, posiada np. nazwę oraz używane w obrocie oznaczenia ją indywidualizujące i identyfikujące (np. logotyp lub herb).
