Rozpolitykowany futbol II RP

Silny był nurt kibicowania klubom mocno upolitycznionym. W II RP zdecydowana większość partii miała swoje przybudówki młodzieżowo-sportowe - mówi Robert Gawkowski, historyk sportu

Publikacja: 15.03.2014 11:32

Rozpolitykowany futbol II RP

Foto: Fotorzepa, Robert Gardziński Robert Gardziński

Rz: Choć futbol, szczególnie w Polsce, kojarzony jest z rozrywką plebejską, to kibice zawsze reprezentowali cały przekrój społeczny. Dziś podziały kibicowskie pokrywają się z podziałami geograficznymi. Co dawniej kierowało ludźmi w wyborze klubu, któremu kibicowali?

Robert Gawkowski: Większość ludzi, tak jak i teraz, kibicowało klubom największym. Ale silny był nurt kibicowania klubom mocno upolitycznionym. W II RP zdecydowana większość partii miała swoje przybudówki młodzieżowo-sportowe. W niższych ligach większość zespołów podlegała pod jakąś organizację ideologiczną.

To był prosty podział na kluby lewicowe i prawicowe?

Lewica była mocno podzielona. Te podziały świetnie widać w przedwojennej sportowej Warszawie. Zespoły takie jak Świt, Przedświt, Jawor, Ursus, Kordjan, Robur czy Grochów, należały do federacji lewicowych klubów związanych z Rajmundem Jaworowskim, współpracownikiem Józefa Piłsudskiego. Z drugiej strony były kluby socjalistyczne wrogie sanacji. Na czele federacji tych klubów stał sam Kazimierz Pużak. Podobne podziały były w kręgu lewicy żydowskiej. Klub mocno lewicowego Bundu – Jutrznia ostro rywalizował z Gwiazdą, bo ta była sportowym ramieniem socjalistycznego Poalej-Syjon Lewica.

Między tymi klubami były silne konflikty?

Na ogół tak! Normalnie na mecze, których stawką było miejsce w środku tabeli niższej ligi, przychodziło po stu, dwustu kibiców. Jednak na mecz Marymontu ze Świtem jesienią 1930 r., czyli tuż przed wyborami, przybyło ponad 2 tys. ludzi! Sarmata był wcześniej klubem warszawskich tramwajarzy-socjalistów, ale jak w PPS nastąpił rozłam, to prosanacyjni tramwajarze założyli nowy klub i nazwali go Tramwajarz. Podobnie było na Powiślu, gdzie pracownicy elektrowni mieli zespół RKS Elektryczność, który działał jeszcze w latach 70. Po lewicowym rozłamie z 1928 r. powstał nowy klub: Prąd.

A jakie były kluby prawicowe?

Endecja miała głównie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół", którego honorowym członkiem był Roman Dmowski. Niestety, „Sokoły" nie bardzo lubiły piłkę nożną i do lat 30. nie mogły się pogodzić z tym, że to jest najbardziej popularny sport. Do 1928 r. działała w Warszawie Korona. Jej mecze w A Klasie, czyli na poziomie dzisiejszej 2. Ligi, z naczelnym żydowskim Makabi Warszawa, wywoływały spore zainteresowanie i stawiały na baczność całą policję, która doskonale rozumiała polityczny kontekst tego meczu.

Ale największe kluby były chyba apolityczne?

Starały się od polityki stronić, ale gdy w 1938 r. takie kluby jak AKS Chorzów, Warta Poznać i Wisła Kraków zażądały wykluczenia z gry piłkarzy żydowskich, to Cracovia, Polonia Warszawa głosowały przeciwko, a ŁKS wstrzymał się od głosu. Takie twarde apolityczne stanowisko też jest polityką.

- rozmawiał Michał Płociński

Rz: Choć futbol, szczególnie w Polsce, kojarzony jest z rozrywką plebejską, to kibice zawsze reprezentowali cały przekrój społeczny. Dziś podziały kibicowskie pokrywają się z podziałami geograficznymi. Co dawniej kierowało ludźmi w wyborze klubu, któremu kibicowali?

Robert Gawkowski: Większość ludzi, tak jak i teraz, kibicowało klubom największym. Ale silny był nurt kibicowania klubom mocno upolitycznionym. W II RP zdecydowana większość partii miała swoje przybudówki młodzieżowo-sportowe. W niższych ligach większość zespołów podlegała pod jakąś organizację ideologiczną.

Pozostało 80% artykułu
Wydarzenia
Bezczeszczono zwłoki w lasach katyńskich
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Materiał Promocyjny
GoWork.pl - praca to nie wszystko, co ma nam do zaoferowania!
Wydarzenia
100 sztafet w Biegu po Nowe Życie ponownie dla donacji i transplantacji! 25. edycja pod patronatem honorowym Ministra Zdrowia Izabeli Leszczyny.
Wydarzenia
Marzyłem, aby nie przegrać
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Materiał Promocyjny
4 letnie festiwale dla fanów elektro i rapu - musisz tam być!