Rada gminy chce zobowiązać wójta do przeprowadzenia prac dotyczących centrum sportowego, zgodnie z przyjętymi przez nią wymaganiami i harmonogramem oraz do przekazywania radzie comiesięcznych sprawozdań z działań służących realizacji tego celu. Czy przysługuje jej takie uprawnienie?
Nie. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) do wyłącznej właściwości rady gminy należy m.in. stanowienie o kierunkach działania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności. Jak zwrócono uwagę np. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 września 2017 r. (sygn. II GSK 3514/15, LEX nr 2404511), przepis ten stanowi jednak upoważnienie do wydawania aktów kierunkowych, wskazujących cele i priorytety działania wójta.
W uchwale rady nie można natomiast przesądzić w jaki sposób i w jakich formach wójt ma podejmować te działania. Uchwała rady może mieć tylko charakter wewnętrzny, zawierając wytyczne lub zalecenia dla organu wykonawczego. Można w niej ustalić ogólnie strategię działania wójta i wskazać hierarchię priorytetów w zakresie realizacji celów mieszczących się w zadaniach gminy. Rada nie może natomiast wkraczać w zakres przyznanych wójtowi ustawowo kompetencji.
W myśl art. 30 ust. 2 pkt 2 u.s.g. do zadań wójta należy m.in. określanie sposobu wykonywania uchwał rady gminy. Określenie sposobu wykonania uchwały może obejmować np. wskazanie potrzebnych środków finansowych i rzeczowych, ustalenie harmonogramu realizacji uchwały, czy wyznaczenie osób odpowiedzialnych za jej realizację. To wójt ustala przez kogo, w jakich terminach, za pomocą jakich środków i w jakim trybie mają być realizowane zadania wynikające z uchwały. W tzw. uchwale kierunkowej, podjętej na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g., rada nie może narzucać sposobów załatwiania konkretnych spraw.
Uchwała rady nie może nakazywać wójtowi określonych konkretnych zachowań ani obligować go do określonych konkretnych działań (por. także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 8 marca 2018 r., IV SA/Po 1053/17, LEX nr 2466519). W wyroku NSA z 29 września 2016 r. (sygn. II OSK 2061/16, LEX nr 2116397) przyjęto, że stanowienie o kierunkach działania wójta oznacza generalnie władcze, wiążące dla wójta określanie celów i zadań działalności wójta, a także zasad, sposobów i środków ich realizacji. Może ono przybierać formy aktów tzw. kierownictwa wewnętrznego (wytycznych) albo udzielania wójtowi zaleceń i wskazówek w konkretnych sprawach. Może też polegać na upoważnieniu wójta do podejmowania określonych działań lub wyrażaniu na nie zgody bądź przyzwolenia. Również w tym wyroku podkreślono, że z art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g. nie wynika uprawnienie rady do określania konkretnej formy działania wójta, wydawania mu poleceń określonego działania w konkretnej sprawie lub stosowania konkretnych rozwiązań. —Anna Puszkarska, radca prawny
