Kontrolę zarządczą organizuje wójt

Uchwalona 27 sierpnia 2009 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=325303]ustawa o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240 ze zm.)[/link], której przepisy obowiązują od 1 stycznia 2010 r., zawiera przepisy regulujące kontrolę zarządczą oraz jej koordynowanie w jednostkach sektora finansów publicznych.

Przepisy dotyczące tej materii zawarte zostały w dziale I rozdziale 6 ustawy zatytułowanym „Kontrola zarządcza oraz koordynacja kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych” (art. 68 – 71).

[srodtytul]Cele do osiągnięcia[/srodtytul]

Jak wynika z przepisów ustawy o finansach publicznych, w szczególności z jej art. 68, kontrolę zarządczą stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy.

Natomiast zgodnie z brzmieniem ust. 2 tego artykułu celem kontroli zarządczej jest w szczególności zapewnienie:

- zarządzania ryzykiem,

- efektywności i skuteczności przepływu informacji,

- przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania,

- ochrony zasobów,

- wiarygodności sprawozdań,

- skuteczności i efektywności działania,

- zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi.

Zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej należy do obowiązków wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) w gminach oraz na przewodniczącym zarządu powiatu i województwa samorządowego.

W jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego zadania te wykonuje kierownik danej jednostki. Ustawa nie precyzuje natomiast konkretnych obowiązków wymienionych organów władzy związanych z wykonywaniem tego zadania.

[srodtytul]W przepisach odrębnych[/srodtytul]

Zgodnie z treścią art. 70 ust. 4 ustawy o finansach publicznych minister kierujący działem (odpowiednio wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta i marszałek) może zobowiązać kierownika jednostki w dziale do sporządzania planu działalności na rok następny dla tej jednostki oraz sporządzania sprawozdania z wykonania planu działalności i składania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok w zakresie kierowanej przez niego jednostki.

Poza przepisami określonymi w art. 70 ust. 4 w ustawie nie przewidziano szczególnych kompetencji dla ministrów i odpowiednio wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów i marszałków województw w stosunku do jednostek podległych i nadzorowanych z tytułu odpowiedzialności za funkcjonowanie kontroli zarządczej w dziale administracji rządowej lub w jednostce samorządu terytorialnego.

Zadania te powinny być realizowane w ramach i na podstawie kompetencji przyznanych ministrom i odpowiednio wójtom (burmistrzom, prezydentom miast), starostom i marszałkom województw w przepisach odrębnych.

[srodtytul]Przynajmniej dwa poziomy[/srodtytul]

Stworzenie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych to zadanie ministra finansów, który wydaje w tym celu komunikat. Podlega on publikacji w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów. Swoją kompetencję minister zrealizował, wydając 16 grudnia 2009 r. komunikat nr 23 w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (DzUrzMF nr 15, poz. 84). Standardy zawiera załącznik do tego komunikatu.

Jak wynika z jego treści, w jednostkach samorządu terytorialnego kontrola zarządcza powinna funkcjonować przynajmniej na dwóch poziomach. Pierwszym i zarazem podstawowym jest kontrola działająca na poziomie jednostki sektora finansów publicznych, czyli wykonywana przez jej kierownika.

Ponadto w ramach administracji samorządowej (rządowej również) powinna funkcjonować kontrola zarządcza odpowiednio na poziomie jednostki samorządu terytorialnego, a także działu administracji rządowej (II poziom kontroli zarządczej).

Za funkcjonowanie kontroli zarządczej na tym poziomie odpowiada odpowiednio minister kierujący danym działem administracji rządowej oraz wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa w przypadku samorządu terytorialnego.

[ramka][b]Międzynarodowe standardy[/b]

Przy opracowywaniu standardów kontroli zarządczej minister finansów został zobowiązany do korzystania ze standardów międzynarodowych. W komunikacie nr 23 uwzględniono następujące:

- „Kontrola wewnętrzna – zintegrowana koncepcja ramowa” oraz „Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie” – raporty opracowane przez Komitet Organizacji Sponsorujących Komisję Treadway (Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission – COSO),

- „Wytyczne w sprawie standardów kontroli wewnętrznej w sektorze publicznym” – przyjęte w 2004 r. przez Międzynarodową Organizację Najwyższych Organów Kontroli/Audytu (International Organization of Supreme Audit Institutions – INTOSAI),