Rozliczenia VAT: rząd straci na gminach

Fiskus mówi, że akceptuje dwa modele rozliczeń VAT w samorządach. Sądy się na to nie godzą.

Publikacja: 13.10.2015 08:14

Rozliczenia VAT: rząd straci na gminach

Foto: 123RF

O tym, że tylko koncentracja wszystkich rozliczeń VAT w gminie jest prawidłowa, przekonała się gmina, której sprawą zajmował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 3868/14).

Wyrok zapadł już po orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Wrocławia (C-276/14) z 29 września 2015 r. Trybunał uznał w nim, że gminne jednostki budżetowe nie mogą być uznane za podatników VAT odrębnych od gmin. Nie spełniają one kryterium samodzielności.

Resort przymknie oko

W dniu ogłoszenia wyroku unijnego Trybunału Ministerstwo Finansów opublikowało na stronie internetowej oświadczenie. Wynikało z niego, że urzędnicy nie będą kwestionowali rozliczeń dokonanych przy przyjęciu popieranego przez resort od lat założenia, że gminy i ich jednostki rozliczają się oddzielnie.

– Bardzo dobrze, że minister faktycznie daje kilka miesięcy na dostosowanie się do nowej rzeczywistości. W tej sytuacji to jedyne rozsądne rozwiązanie – mówi Alicja Sarna, doradca podatkowy z MDDP. – Opublikowane na stronie internetowej wyjaśnienia nie są jednak formalnie wiążące ani dla podatników, ani nawet dla urzędników – dodaje. I tłumaczy, że Trybunał nie stworzył nowej normy, tylko wyjaśnił, jak trzeba – i od lat trzeba było – stosować przepisy.

Sądy będą więc po prostu, jak w przywołanej sprawie, stosowały wykładnię zaprezentowaną w wyroku unijnego Trybunału, bez brania poprawki na ministerialne oświadczenie.

W sprawie chodziło o ustalenie prawa gminy do odliczenia VAT od inwestycji w infrastrukturę wodociągową. Faktury związane z jej budową były wystawiane na gminę, która później przekazywała infrastrukturę swojej jednostce budżetowej dostarczającej wodę mieszkańcom, co podlega opodatkowaniu VAT.

Izba skarbowa zgadzała się z poglądem gminy, że jednostka budżetowa jest odrębnym podatnikiem, a spór dotyczył prawa gminy do odliczenia podatku. Gmina twierdziła, że może z niego skorzystać ze względu na szczególne więzy z jednostką.

Izba skarbowa odmawiała, argumentując, że jednostka to odrębny podatnik i skoro gmina przekazała mu wodociągi bezpłatnie, to nie ma związku zakupu ze sprzedażą opodatkowaną VAT.

Sąd uchylił interpretację, uznając, że przede wszystkim gmina i jednostka jest jednym podatnikiem. WSA powołał się na wyrok Trybunału.

W tej sytuacji gmina będzie mogła odliczyć podatek z faktur na budowę wodociągów. Zarówno zakup (przez gminę), jak i sprzedaż (przez jednostkę budżetową) były dokonane przez jednego podatnika – gminę.

By gmina mogła odzyskać podatek, musi jednak scentralizować rozliczenia. Przed wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE prawdopodobnie odliczyłaby VAT bez tego. Sądy administracyjne w takich sprawach zgadzały się bowiem na odliczenie.

Ministerialny komunikat jest więc jedynie wskazówką, że fiskus, i tylko fiskus, będzie przymykał oko na błędne rozliczenia.

Samorząd musi zdecydować

Ministerstwo zakłada, że wykładnia zaprezentowana przez Trybunał będzie obowiązywała od połowy przyszłego roku.

– W przeciwieństwie do interpretacji podatkowych wyjaśnienia nie mają mocy ochronnej – zastrzega Alicja Sarna. Dodaje jednak, że trudno przyjmować, że urzędnicy je zignorują.

Gminy mogą oczywiście scentralizować wsteczne rozliczenia. Ministerstwo zakłada, że w takim przypadku korekta musi dotyczyć wszystkich nieprzedawnionych rozliczeń.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora, m.maj@rp.pl

Opinia

Roman Namysłowski, doradca podatkowy partner w Crido Taxand

Oświadczenie Ministerstwa Finansów, że model rozliczeń zakładający, iż gminne jednostki budżetowe są odrębnym podatnikiem VAT, może wywołać wrażenie, że istnieją dwa równoległe, poprawne sposoby rozliczeń. Tak jednak nie jest. Jedynym prawidłowym stanowiskiem jest centralizacja rozliczeń w gminach. Komunikat ministerstwa jest podyktowany jedynie względami praktycznymi – przez wiele lat akceptowane było rejestrowanie jednostek budżetowych jako oddzielnych podatników. W obecnej sytuacji skarbnicy gmin powinni sprawdzić rozliczenia VAT za pięć nieprzedawnionych jeszcze lat podatkowych i ustalić, czy wsteczna centralizacja rozliczeń nie przyniosłaby gminom korzyści. Oświadczenie ministerstwa nie zwalnia więc gmin z obowiązku przestrzegania zasady gospodarności.

O tym, że tylko koncentracja wszystkich rozliczeń VAT w gminie jest prawidłowa, przekonała się gmina, której sprawą zajmował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 3868/14).

Wyrok zapadł już po orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Wrocławia (C-276/14) z 29 września 2015 r. Trybunał uznał w nim, że gminne jednostki budżetowe nie mogą być uznane za podatników VAT odrębnych od gmin. Nie spełniają one kryterium samodzielności.

Pozostało 88% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo w Polsce
Sąd ukarał Klaudię El Dursi za szalony rajd po autostradzie A2
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne