VAT: Fiskus nie zakwestionuje rozliczenia zakładu budżetowego

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach rozstrzygnął w interpretacji z 25 marca 2016 r. (IBPP3/4512-14/16/SR) kwestię rozliczenia zakładu budżetowego. Z pytaniem zwrócił się komunalny zakład budżetowy, którego podstawowym zadaniem jest świadczenie usług w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji i odprowadzania ścieków komunalnych, gospodarki mieszkaniowej. Zakład jest odrębnym od gminy, zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT.

Wskazał on, że wykonuje kilka rodzajów czynności:

A. Czynności podlegające opodatkowaniu VAT według stawki obniżonej:

-Na rzecz gminy: sprzedaż wody,

-Na rzecz innych podmiotów (osób fizycznych i firm): sprzedaż wody, odprowadzanie ścieków.

B. Czynności podlegające opodatkowaniu VAT stawką zwolnioną: najem lokali mieszkalnych.

C. Przychody związane z działalnością gospodarczą, ale będące poza opodatkowaniem VAT: m.in. odsetki bankowe i od należności, zwrot kosztów upomnień, odszkodowania majątkowe.

D. Dotacje traktowane jako związane z działalnością gospodarczą, ale będące poza opodatkowaniem podatkiem VAT: dotacje celowe z gminy na inwestycje dotyczące budowy wodociągów i kanalizacji.

E. Dotacje traktowane jako związane z działalnością gospodarczą dopłaty do ceny, opodatkowane właściwą stawką podatku VAT: m.in. dopłata do 1 mkw. powierzchni użytkowej lokalu komunalnego, dopłata do 1 m sześć. odebranych nieczystości, dopłata do 1 m sześć. wody dostarczanej odbiorcom.

Zakład zapytał o sposób rozliczenia opisanych czynności od 1 stycznia 2016 r. do czasu centralizacji.

Dyrektor izby skarbowej przypomniał, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 września 2015 r. (C-276/14) gminna jednostka organizacyjna, której działalność gospodarcza nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE, nie może być podatnikiem odrębnie od gminy.

Z kolei 26 października 2015 r. zapadła uchwała NSA (I FPS 4/15), w której Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że zakład budżetowy nie może być uznany za odrębnego od gminy podatnika VAT, gdyż nie jest wystarczająco samodzielny.

Ministerstwo Finansów zakłada obowiązkowe „scentralizowanie" rozliczeń w samorządach w zakresie VAT. Do tego czasu nie będą kwestionowane rozliczenia dokonywane z zastosowaniem obecnego modelu.

Dyrektor izby zgodził się, że do czasu centralizacji rozliczeń z tytułu VAT zakład rozlicza się z gminą na dotychczasowych zasadach, tj. wystawia fakturę VAT i traktuje czynności jako opodatkowane. Wskazał też, że skoro zakład wykonuje wyłącznie czynności podlegające opodatkowaniu VAT, to otrzymanie przez niego dotacji nie będzie mieć wpływu na obliczenie „sposobu określenia proporcji". Odnosząc się do opodatkowania dotacji, dyrektor izby zaznaczył, że do podstawy opodatkowania VAT wlicza się tylko takie dotacje, które mają bezpośredni wpływ na cenę z tytułu dostawy lub świadczenia usługi. Oznacza to, że dotacje stanowiące dopłaty do ceny (m.in. dopłata do 1 mkw. powierzchni użytkowej lokalu komunalnego czy do 1 m sześć. wody dostarczanej odbiorcom) mają wpływ na cenę usług zakładu. Do czasu centralizacji rozliczeń stanowią podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. Należy je rozliczyć według stawki właściwej dla czynności, których dotyczy dopłata.

Komentarz eksperta

Tomasz Rzepa, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce

W interpretacji dyrektora izby skarbowej wyróżnić można dwie istotne kwestie.

Po pierwsze, dyrektor potwierdził, iż zakład budżetowy sprzedający wodę na rzecz gminy i otrzymujący od niej dopłaty do ceny wody powinien do momentu centralizacji rozliczeń VAT w dalszym ciągu takie czynności traktować jako usługi dla celów VAT. Jest to ważne dla samorządu stanowisko, gdyż w chwili obecnej z jednej strony mamy uchwałę siedmiu sędziów NSA z 26 października 2015 r., która stanowi, iż zakład budżetowy nie jest odrębnym od gminy podatnikiem, z drugiej zaś wiemy, że Ministerstwo Finansów nie ma intencji kwestionowania dotychczasowych odrębnych rozliczeń gmin i ich jednostek organizacyjnych i planuje dać samorządowi czas na wdrożenie centralizacji. Problem w tym, iż obecnie brak jakichkolwiek przepisów, które by to potwierdzały, gdyż tzw. specustawa nadal jest na etapie tworzenia. Samorządom brakuje więc formalnej gwarancji, że dotychczasowe rozliczenia nie będą podważone. Stanowisko wyrażone w omawianej interpretacji jest zatem dla nich dobrą wiadomością.