Janusz Kapusta: Jak narysowałem nieskończoność

Rzeczpospolita: Od czwartku w warszawskiej Kordegardzie można zwiedzać wystawę „Innowacyjny K-dron". Czym właściwie jest figura, która stała się głównym motywem ekspozycji?

Janusz Kapusta:

K-dron ma 11 ścian i z jakiegoś powodu przez wieki go przeoczyliśmy. Ja odkryłem go w swoich rysunkach, kiedy zastanawiałem się nad nieskończonością. Istnieją cztery sposoby rozumienia K-dronu – naukowy, artystyczny, użytkowy i symboliczny. Jednak ta wystawa będzie eksponowała głównie aspekt artyzmu i symboliki tego kształtu.

Na czym one polegają?

Piet Mondrian wykorzystał w swoich pracach parę prostokątów, parę linii, parę kolorów i stworzył nową sztukę. Ja jako artysta przypadkowo zostałem także odkrywcą – to było jak kosmiczny podarunek, na który po prostu zareagowałem. Z kolei symboliczny wymiar K-dronu ma nam dać odpowiedź na pytanie, co taki nowy kształt pozwala nam przedstawić. Kiedy widzimy piramidę, możemy powiedzieć, że na jej szczycie jest król, za nim ministrowie, a poniżej poddani. Zatem kształt pozwala nam odszukać zależność. To, co daje nam K-dron, to trójwymiarowe yin i yang – dopełniające się, ale nadal przeciwne znaki. Ta warstwa symboliczna została dostrzeżona także przez wiceministra Mateusza Morawieckiego, dzięki czemu K-dron wybrano na logo Polski innowacyjnej.

A jakie zastosowania ma K-dron?

A do czego służy sześcian? Dopóki sami nie wymyślimy jego przeznaczenia, może okazać się zupełnie bezużyteczny. Tak samo jest z K-dronem. Sam wymyśliłem już 168 różnych zastosowań tego kształtu. Kilka z nich trafiło nawet do masowej produkcji. Stworzono m.in. grę czy nowe odwzorowanie globusa. W Stanach Zjednoczonych produkowano nawet K-dronowe pustaki, z którymi wiąże się historia pierwszej płyty amerykańskiej piosenkarki Christiny Aguilery. W wieku 19 lat szukała najtańszego studia nagraniowego. Kiedy w końcu je znalazła, okazało się, że było zbudowane z pustaków w kształcie K-drona, które rozpraszają dźwięk. Sama płyta sprzedała się w 12 milionach egzemplarzy i tak zaczęła się kariera Aguilery.

Czyli można powiedzieć, że zapisał się pan w historii kultury masowej.

Nie ja, tylko K-dron. Wiadomo, że miło usłyszeć, iż twoje dziecko dobrze się zachowuje. A przecież to tak naprawdę przeoczony kształt. Ktoś kiedyś powiedział mi, że to zła nazwa, ale według mnie pokazuje ona, że z jakiegoś powodu nie dojrzeliśmy wcześniej tak istotnej figury. Usilnie szukała ona drogi, żeby dać nam się odkryć, a narodziła się z rysunków. Kiedyś, jadąc na zajęcia rowerem, zadałem sobie pytanie: jak narysować nieskończoność? Znalazłem ciekawe rozwiązanie graficzne tego zagadnienia. Później zabrałem ze sobą te rysunki do Stanów Zjednoczonych i dopiero w szeregu następujących po sobie przypadków powstał ten nowy kształt.

A czy po tych kilkudziesięciu latach może pan w końcu powiedzieć: narysowałem nieskończoność?

W pewnym sensie tak. Uwikłany w geometrię i myślenie o nieskończoności odkryłem nowe zasady złotego podziału, czyli najważniejszej proporcji świata, którą Grecy znali od czasów Euklidesa. Od 30 lat nie tyle ja zajmuję się K-dronem, ile on zajmuje się mną. Osiem lat zajęło mi to, by go w końcu zauważyć. Kolejnych 13 lat spędziłem na poszukiwaniu mądrego matematyka, który odkrył, że powierzchnia tego kształtu ma związki z równaniem drgającej struny. Dziś wiemy, że to wszystko jeszcze się toczy i inspiruje kolejnych ludzi do odkrywania tego przeoczonego kształtu.