Anna Nowacka-Isaksson: Donos, położniczka i dorabianie

Karin Pettersson, bo o nią chodzi, przez wiele lat pełniła funkcję ordynatora i kierowniczki oddziału położniczego w uniwersyteckim szpitalu Karolinska. Straciła pracę, ponieważ okazała „rażącą nielojalność wobec pracodawcy”, nie zgłaszając szpitalowi wszystkich dodatkowych obowiązków podczas swojego zatrudnienia w placówce. A jest zaangażowana we wspólnocie wyznaniowej i piastuje funkcję przewodniczącej zarządu spółki zdrowotnej do niej należącej. Według dochodzenia lekarka miała też wygłaszać odczyty dla firmy farmaceutycznej, co zostało zaakceptowane przez jej szefa (początkowo zlecenia nie udokumentowano jednak prawidłowo). Co ważne, otrzymywane za część dodatkowych projektów honoraria miały być wypłacane bezpośrednio Karin Pettersson, zamiast – zgodnie z przyjętymi zasadami – powędrować na konto szpitala.

W zarzutach powoływano się także na fakt, że lekarka używała służbowej e-skrzynki do prywatnej korespondencji i nie była obecna w szpitalu w niektórych przypadkach w czasie pracy.

Czytaj więcej

Rzecz o prawie

Anna Nowacka-Isaksson: Chusta kością niezgody

Rzecznik ds. dyskryminacji przedstawił akt oskarżenia przeciwko regionowi Uppsala za dyskryminację muzułmanki w przychodni zdrowia.

Źródłem informacji o postępowaniu lekarki był anonimowy donos pracownika. Najpierw zawieszono ją w czynnościach służbowych, a następnie wręczono wypowiedzenie. Przypadek zgłoszono na policję. Zarzuty zostały zebrane w obszernym raporcie opracowanym przez adwokatów, którzy zweryfikowali maile Karin Pettersson z ostatnich kilku lat.

I właśnie fakt, że kancelaria prawna szpitala zleciła adwokatom zbadanie elektronicznej korespondencji lekarki z ostatnich czterech lat, jest – zdaniem ekspertów – wyjątkowym posunięciem. Maile mogą być bowiem przedmiotem kontroli jedynie w przypadkach podejrzenia o poważne zaniedbania w obowiązkach.

Warto jednocześnie podkreślić, że kancelarię prawną szpitala założono kilka lat temu po głośnej aferze z włoskim chirurgiem-celebrytą Paolo Macchiarinim, zatrudnionym czternaście lat temu przez tę placówkę i Instytut Karolinska. Macchiarini został skazany za trzy przypadki wymuszeń w związku z operacjami przeszczepów z wykorzystaniem syntetycznych tchawic.

Zwolnienie lekarki wywołało tsunami protestów. Wiele osób krytykujących procedury twierdziło też, że nieraportowanie „pobocznych” zleceń w czasie swojej pracy nie jest niczym nadzwyczajnym, ponieważ inni medycy postępują podobnie. „Gdyby prześwietlić lekarzy ze szpitala Karolinska, to sądzę, że więcej osób z tej grupy znalazłoby się w podobnej sytuacji” – wskazywał były szef działu położnictwa Magnus Westergren. „Jesteśmy świadkami sytuacji, gdy poważanych szefów zwalnia się ze swoich stanowisk bez ostrzeżenia”– podkreślała wiceordynatorka Clara Brandkvist.

Do zarządu szpitala Karolinska wpłynęła też petycja z postulatem bezstronnego zbadania sprawy przez zewnętrznych ekspertów. Göran Stiernstedt, przewodniczący zarządu placówki, najpierw się na to nie zgodził, ale potem zmienił zdanie pod wpływem masowej presji i zapowiedzi manifestacji w obronie jednej z najbardziej znanych i doświadczonych lekarek położnictwa w kraju. Zapowiedział, że wraz z kierownictwem szpitala podjął decyzję o powierzeniu kazusu zewnętrznym ekspertom.

Apologeci pracy lekarki uważają, że stała się ona celem oskarżeń o brak lojalności na „niezwykle słabych przesłankach”. Według fachowej gazety „Lakartidningen” listy z protestami pracowników szpitala zaopatrzono ostrym tytułem „Rządy terroru”. Co ciekawe, rola winnego w dramacie przypadła w praktyce kancelarii prawnej szpitala. Składa się ona z osób „niemedycznych profesji”, które pilnują, by ci, którzy są zatrudnieni w służbie zdrowia, wykonywali „swoje najważniejsze funkcje w formalnie poprawny sposób”. Kancelarię prawną założono po skandalu z Macchiarinim, żeby przeciwdziałać kulturze milczenia, jednak efekt jest odwrotny. Doszło bowiem do „zarządzania przez strach” (tak oceniała sytuację lekarka położnictwa i reprezentantka zrzeszenia lekarzy Hanna Reimerson). Inni medycy przestrzegali, że przypadek Karin Pettersson prowadzi do donosicielstwa na miarę NRD lub Korei Północnej.

Zdaniem obrońców lekarki niezrozumiałe jest to, że nie miała ona szansy naprawić błędów (od razu ją zwolniono). W opinii Erika Sjödina, docenta prawa cywilnego sztokholmskiego uniwersytetu, działanie takie jest jednak zgodne z prawem. Jego zdaniem zatrudnienie na etacie można wypowiedzieć od razu, np. za groźby i przemoc w miejscu pracy, a także za konkurencyjną działalność.

Według ekspertów raport, na którego podstawie lekarka straciła zatrudnienie, wymaga uzupełnień, bo są w nim niejasności. Nie ma w nim też mowy o tym, na jakie projekty pracodawca może pozwolić swoim pracownikom.