NIK o propozycjach ws. zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych na szkodę UE

Zdaniem prezesa NIK należy podjąć dyskusję na temat dodatkowych środków karnych wskazanych w projekcie dyrektywy dotyczącej sankcji dla osób prawnych. Wyjaśniał, że o ile w polskim porządku prawnym przewidziano możliwość pozbawienia prawa do korzystania ze świadczeń publicznych lub pomocy, czy zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, to proponowane w projekcie dyrektywy sankcje w postaci umieszczenia pod nadzorem sądowym czy likwidacji sądowej, czy też czasowego lub stałego zamknięcia zakładów wykorzystywanych do popełnienia przestępstwa będą wymagały implementacji do polskiego porządku prawnego.

Krzysztof Kwiatkowski mówił także o nienapawających optymizmem wynikach głośnej kontroli NIK „Przeciwdziałanie wprowadzeniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne". W przedstawionym w marcu 2016 r. raporcie pokontrolnym NIK negatywnie oceniła skuteczność działań Ministra Finansów i podległych mu organów w kwestii zapobiegania wprowadzaniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne. Prezes przypomniał, że w procesie kontrolnym prowadzonym przez NIK, gospodarowanie środkami publicznymi ma priorytetowe miejsce.

Prezes wymienił charakterystyczne oszustwa dokonane z wykorzystaniem fikcyjnych faktur, a wśród nich fikcyjną, wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, przestępstwa karuzelowe i fikcyjny eksport, podkreślając, że w latach 2013-2015 stwierdzono na szeroką skalę występowanie zjawiska wprowadzania do obiegu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne, stanowiące poważne zagrożenie dla budżetu państwa. Nastąpiło pogorszenie skuteczności organów podatkowych w poborze podatków. Obniżyła się relacja dochodów podatkowych do PKB i przez trzy kolejne lata kształtowała się poniżej 15 proc. W ocenie NIK, jak relacjonował wyniki kontroli prezes Krzysztof Kwiatkowski, zastosowane rozwiązania systemowe i organizacyjne okazały się niewystarczające dla poprawy skuteczności zwalczania tego typu oszustw.

W roku 2015 po przeprowadzonych kontrolach, Izba skierowała do właściwych prokuratur siedem zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw , w roku bieżącym już dwa zawiadomienia. Dotyczyły one m.in. zmowy przetargowej na roboty budowlane, czy przestępstw przeciwko wiarygodności dokumentów. Z kolei , w zakresie ujawnionych okoliczności wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych dotyczących czynów popełnionych w związku z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej, w roku 2015 Izba skierowała dwa zawiadomienie, a w roku bieżącym jedno. Dotyczyły one m.in. przyznania dofinansowania z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich przyznaniu oraz niedokonaniu w terminie zwrotu dotacji w należnej wysokości.

Juan Antonio Lopez Aguilar, poseł-sprawozdawca i negocjator Parlamentu Europejskiego w sprawie dyrektywy o zwalczaniu nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii Europejskiej za pośrednictwem prawa karnego, mówił o głównych elementach projektu, które mają być wpisane w dyrektywę. Postulował ich wprowadzenie ze względu na olbrzymie straty finansowe, jakie przez fikcyjne transakcje ponoszą kraje Unii Europejskiej. Odniósł się m.in. do korupcji, która stanowi szczególne zagrożenie dla interesów finansowych Unii, a w wielu przypadkach może być powiązana także z postepowaniem noszącym cechy nadużycia finansowego. - Konieczna jest zatem szczególna kryminalizacja w tym obszarze - stwierdził.

W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele Parlamentu Europejskiego w Polsce, instytucje organizacje i środowiska zainteresowane tą dyrektywą, a także przedstawiciele mediów specjalistycznych.