Reklama

RPO: projekt ustawy o zgromadzeniach nie powinien być uchwalony

Projekt ustawy o zgromadzeniach nie powinien zostać uchwalony, ponieważ proponowane w nim rozwiązania są niezgodne z Konstytucją i międzynarodowym standardem wyznaczającym zakres wolności zgromadzeń – uważa rzecznik praw obywatelskich.

Aktualizacja: 30.11.2016 08:30 Publikacja: 30.11.2016 08:01

RPO Adam Bodnar

Foto: Fotorzepa, Paweł Supernak

Mateusz Adamski

Reklama

Takie stwierdzenie znalazło się w opinii przedstawionej marszałkowi Sejmu Markowi Kuchcińskiemu. Projektem mają się w tym tygodniu zająć i Sejm i Senat.

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zakazu możliwości zorganizowania zgromadzenia w miejscu i czasie, w których odbywają się zgromadzenia: - organizowane przez organy władzy publicznej, - odbywane w ramach działalności kościołów i związków wyznaniowych.

Ponadto, projekt ustawy przewiduje, że w przypadku, w którym wniesiono zawiadomienia o zamiarze zorganizowania dwóch lub większej liczby zgromadzeń choćby częściowo w jednym miejscu i czasie, każdorazowo pierwszeństwo będzie miało zgromadzenie cykliczne. Projekt ustawy przewiduje też dodanie całego rozdziału regulującego zasady wydawania decyzji w sprawie zwoływania zgromadzeń cyklicznych.

Rzecznik wskazuje, iż uchwalenie ustawy w zaproponowanym kształcie oznaczać będzie zatem wprowadzenie hierarchii zgromadzeń w następującym kształcie: - zgromadzenia organizowane przez organy władzy publicznej lub zgromadzenia odbywane w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych, - zgromadzenia cykliczne, - zgromadzenia „zwykłe" - zgromadzenia spontaniczne.

Projekt ustawy przewiduje zatem, że o pierwszeństwie w przypadku kolizji decydować będzie to, kto jest organizatorem zgromadzenia (przy przyznaniu pierwszeństwa zgromadzeniom organizowanym przez władze publiczne lub kościoły), a następnie rodzaj zgromadzenia – z pierwszeństwem przyznanym zgromadzeniom cyklicznym.

Reklama

- Tak skonstruowane przepisy wprowadzają zatem znaczące odstępstwo od obowiązującej obecnie zasady, że w sytuacji kolizyjnej nie ma znaczenia cel zgromadzenia, lecz wyłącznie kolejność zgłoszeń. Dziś też nie wyklucza się możliwości odbycia zgromadzeń w jednym miejscu i czasie tak, że ich przebieg nie będzie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach – wyjaśnia RPO.

Jak jednocześnie podkreśla, zastosowanie zasady pierwszeństwa w stosunku do wymienionych wyżej kategorii zgromadzeń jest przejawem nierównego traktowania organizatorów takich zgromadzeń, co może poddawać w wątpliwość zgodność z Konstytucją proponowanego rozwiązania.

Zasadniczą wątpliwość rzecznika budzi także preferowanie zgromadzeń organizowanych przez organy władzy publicznej przed zgromadzeniami obywateli. – Trzeba bowiem pamiętać, że wolność zgromadzeń należy do podstawowych politycznych praw człowieka, a zatem to obywatele powinni z niej przede wszystkim korzystać, nie zaś organy władzy publicznej, które nie są podmiotami konstytucyjnie gwarantowanych praw i wolności – tłumaczy RPO.

Projekt przewiduje dodanie przepisów regulujących postępowanie w sprawach zgromadzeń organizowanych cyklicznie. Zgodę na cykliczne organizowanie zgromadzeń wydawać ma wojewoda w formie decyzji i na jej podstawie zgromadzenia cykliczne będą mogły się odbywać w okresie nie dłuższym niż 3 lata.

RPO zwraca uwagę, że na taki okres zostanie zablokowana możliwość organizowania w tym miejscu innych zgromadzeń publicznych.

- Takie rozwiązanie musi rodzić zastrzeżenia z punktu widzenia zasady zaufania obywateli do państwa i prawa, wyrażonej w art. 2 Konstytucji – osoby zgłaszające zamiar zwołania zgromadzenia mogą oczekiwać, że notyfikowane przez nich zgromadzenie odbędzie się, skoro nie otrzymali decyzji o zakazie – uważa rzecznik.