Wirusowy lockdown mocno opóźnił 18. edycję rankingu – jeszcze nigdy nie ogłaszaliśmy wyników w drugiej połowie roku. Najważniejsze jednak, że prawnicy nie zawiedli. Wprawdzie kilka zespołów zrezygnowało z rywalizacji, lecz na ich miejsce przyszli inni – w rankingu debiutuje kilkadziesiąt firm prawniczych.
Setka prawników to nadal rzadkość
Siedem kancelarii ma zespoły liczące ponad stu prawników. Tylko trzy mogą się pochwalić ponad setką adwokatów i radców, czyli prawników z uprawnieniami procesowymi. To Dentons, DZP i CMS.
Dentons od lat jest liderem klasyfikacji wielkościowej, a i tak wciąż powiększa zespół, choć ostatnio bardzo ostrożnie. Od ubiegłego roku kancelarii przybyło dwóch adwokatów i radców, jednak nie zmieniła się ogólna liczba prawników.
Odważniej zatrudniały dwie kolejne kancelarie. Zespół DZP ma 177 prawników, o 25 więcej niż przed rokiem. Jest wśród nich aż 10 nowych adwokatów i radców. W CMS przybyło 10 nowych magistrów prawa, w tym 6 z uprawnieniami procesowymi.
Omal nie dogonił jej SK&S (4. miejsce), który zatrudnia 98 adwokatów i radców – o 6 więcej niż przed rokiem.
– W ubiegłym roku nawiązaliśmy współpracę z 36 prawnikami, w tym z 7 po praktykach w roku akademickim 2018/2019 – mówi Robert Gawałkiewicz, partner zarządzający SK&S. – Konsekwentnie powiększamy grono partnerów. W czerwcu 2019 r. dołączyła do niego adw. Agnieszka Fedor, która przejęła kierownictwo praktyki prawa pracy, a z początkiem 2020 r. troje wieloletnich współpracowników kancelarii: Jacek Myszko (IP, life science), Katarzyna Paczuska-Tokarska (procesy) i Katarzyna Randzio-Sajkowska (prawo karne gospodarcze). Coraz większe znaczenie mają zagadnienia regulacyjne, nawiązaliśmy więc współpracę z prof. Markiem Kolasińskim, uznanym specjalistą od prawa konkurencji. Stawiamy na rozwój kolegów: Michał Godlewski uzyskał tytuł doktora, a Adam Grzelak doradcy restrukturyzacyjnego. Z dumą wspieramy naszych aplikantów. W zeszłym roku siedmiu zdało egzamin zawodowy. Znaleźliśmy się w TOP 10 rankingu „The Most Attractive Employers in Poland" w kategorii Law, na drugiej pozycji wśród kancelarii.
Pierwszą piątkę kancelarii z największą liczbą prawników z uprawnieniami drugi rok z rzędu zamyka Greenberg Traurig Grzesiak, który powiększył się o czterech nowych adwokatów i radców.
Prawne uwarunkowania prowadzenia e‑sklepu w 2022 roku
W klasyfikacji ogólnej na 5. miejscu kancelaria WKB zamieniła się z Baker McKenzie. Ostatnim zespołem z setką prawników jest DLA Piper. Awansował z 12. na 7. pozycję. Na miejscu 8. nowa kancelaria w rankingu – wrocławski zespół Bochenek i Wspólnicy.
Rekordowe przychody
Jak najwięksi oceniają miniony rok? Partner zarządzający kancelarii Dentons w Polsce Arkadiusz Krasnodębski uważa, że był dla jego firmy wyjątkowy.
– Osiągnęliśmy blisko 218 mln zł przychodu, ustanawiając rekord na rynku prawniczym w Polsce. To wynik bezprecedensowy dla naszej kancelarii i nieosiągalny dla żadnej innej firmy prawniczej w Polsce – mówi mec. Krasnodębski. Jak informuje, Dentons daje pracę ponad 400 osobom i mimo kryzysu związanego z pandemią nikogo nie zwalnia.
– Nadal zatrudniamy nowych, utalentowanych ludzi. Kapitał intelektualny i zdolność do adaptacji pozwolą wielu kancelariom przetrwać niesprzyjające okoliczności. Najłatwiej będzie tym, które mogą teraz inwestować w rozwój i modernizację – uważa mec. Krasnodębski.
Do bardzo udanych miniony rok zalicza partner zarządzający CMS mec. Andrzej Pośniak.
– Nasze przychody względem poprzedniego roku wzrosły o 16,7 proc., a w portfolio jest wielu nowych klientów. Niektóre nasze praktyki intensywnie rosły – jak banking, energetyka, infrastruktura, praktyka sporna, podatki czy ochrona konkurencji. Sfinalizowaliśmy kilka ważnych rekrutacji, m.in. wzmocniliśmy część regulacyjną naszego zespołu bankingu (dołączył do nas Marek Trzos-Rastawiecki), do grupy energetycznej dołączył Łukasz Szatkowski, zespół transakcyjny zasiliła m.in. Katarzyna Grodziewicz. W sierpniu 2020 r. w barwach CMS rozpoczyna pracę pięcioosobowy zespół private equity kierowany przez Sławomira Czerwińskiego. Jesteśmy zawsze zainteresowani osobami, które mają silne relacje klienckie i mocną pozycję rynkową, a jednocześnie wpisują się w kulturę organizacyjną naszej kancelarii: są przedsiębiorcze, otwarte na współpracę i wspólne wychodzenie na rynek oraz są dobrymi menedżerami.
Trochę nudny rok
Także DZP nie narzeka na 2019 r.
– Trendy, które obserwowaliśmy przez ostatnie lata, czyli umiarkowany przyrost liczby prawników i stabilny przyrost obrotów, zostały utrzymane. Tradycyjnie silne praktyki DZP jeszcze się umocniły. Cieszy rozwój zespołu prawa pracy. O słabościach wolałbym nie mówić. Jednym słowem, dobry, trochę nudny rok – ocenia Józef Palinka, partner DZP.
Znacznie ciekawsze jest jego zdaniem to, co działo się na rynku kancelarii prawniczych.
– Przede wszystkim utrzymał się trend obniżania stawek za usługi prawnicze zainicjowany przez spółki Skarbu Państwa i ochoczo podchwycony przez resztę rynku. To droga donikąd, a jej negatywne skutki odczują sami klienci. Formuła „najwyższa jakość za najniższą cenę" możliwa była tylko w ekonomii politycznej socjalizmu i tylko na papierze. Choć to ciekawe, jak kancelariom przy malejących stawkach udaje się zwiększać obroty... Drugie zjawisko, trochę związane z tym pierwszym, to coraz bardziej sceptyczne podejście kancelarii sieciowych, zwłaszcza amerykańskich, do rozwoju biznesu w Polsce. Zniknięcie kancelarii Weil Gotshal & Manges czy KL Gates to najbardziej spektakularne przejawy tej tendencji. Inne kancelarie, choć w Polsce pozostają, czasem ograniczają obecność do formy przetrwalnikowej. Koledzy z Weil Gotshal zdecydowali się nie szukać patronatu kolejnej kancelarii sieciowej i „poszli na swoje" pod firmą Rymarz Zdort. Wygląda na to, że z sukcesem. Trzymamy za nich kciuki – mówi Józef Palinka.
Rozwód nie taki straszny
O efekty rozstania z amerykańską marką prawniczą zapytaliśmy Pawła Rymarza, partnera w kancelarii Rymarz Zdort.
– Rozwód dobrze nam zrobił. Nie straciliśmy żadnego klienta. Duże korporacje czy fundusze twierdzą, że nie ma dla nich znaczenia, pod jakim brandem ich obsługujemy. Pomaga nam też nieufność polskich klientów do firm prawniczych z zagranicy. Poza tym staliśmy się dobrym punktem kontaktowym dla zagranicznych firm prawniczych, które nie mają biur w Polsce, a wcześniej konkurowały z Weil Gotshal & Manges. Po rozstaniu zwiększyliśmy zatrudnienie, a nasz nowy system informatyczny, pomagający zarządzać kancelarią. jest lżejszy i o niebo szybszy, bo nie zależy od zagranicznej centrali. Zdecydowaliśmy się jednak utrzymać polisę OC na poziomie Weil, czyli niezmiernie wysoką jak na polski rynek – mówi Paweł Rymarz.
Jak twierdzi, plusem rozstania z amerykańskim partnerem jest także nowa polityka awansów.
– Wcześniej każdy istotny awans zależał od decyzji centrali w USA, a teraz mamy dokładnie tylu partnerów i counseli, ile trzeba. Gdyby ktoś chciał do nas dołączyć, musiałby przyjść z własnym portfolio klientów – mówi mec. Rymarz.
Zobacz też:
Cały ranking według adwokatów/radców
Powiedzieli „Rzeczpospolitej"
Robert Gawałkiewicz, partner zarządzający SK&S
Ostatnie miesiące to czas wyzwań i poszukiwania nowych rozwiązań. Konieczność wprowadzenia procedur spełniających rygorystyczne wymogi sanitarne i praca zdalna na niespotykaną wcześniej skalę, przy zachowaniu ochrony danych – to tylko część nieplanowanych wcześniej, a niezbędnych działań i związanych z tym kosztów. Byliśmy gotowi na przyspieszoną cyfryzację. Zaprocentowało to w czasie obowiązywania największych obostrzeń. Doradzamy klientom, jak sobie radzić ze zmieniającymi się regulacjami, wspieramy zarządy spółek w rozwiązywaniu bieżących problemów: sprawy pracownicze, RODO, relacje z kontrahentami i prawo konkurencji, zatory płatnicze i restrukturyzacja. Cykl #tarczawpigulce na naszym Linkedinie i newslettery okazały się dla klientów przydatne. Ważne jest cyberbezpieczeństwo, gdzie łączymy doradztwo prawne ze wsparciem w IT.
Arkadiusz Krasnodębski, partner zarządzający kancelarii Dentons w Polsce
Działamy na rynku od blisko 30 lat, a nasze relacje z klientami są mocne i trwałe. Kryzys się na nich nie odbił negatywnie. Mamy coraz więcej pracy, bo nasi klienci potrzebują wsparcia w nowych okolicznościach. Uruchamiamy więc dodatkowe usługi doradcze, które pozwalają przedsiębiorstwom lepiej funkcjonować w sytuacji, którą nazywamy nie tyle nową normalnością, ile nową dynamiką. Postanowiliśmy też podzielić się naszymi zasobami – otworzyliśmy dostęp do wiedzy o tym, jak rozwijać strategię cyfrową, jak zaplanować odmrażanie biznesu, unowocześnić przywództwo i metody zarządzania. Nadal działamy pro bono, bo nasza pozycja nie tylko nam to umożliwia, ale tego od nas wymaga.
Józef Palinka, partner, Domański Zakrzewski Palinka
Rok 2020 na rynku prawniczym z oczywistych, pozaprawniczych względów zapowiada się ciekawie, choć wolałbym, by wzorem roku 2019 pozostał nudny.
Przede wszystkim objawiły się, ku zaskoczeniu wielu, nadzwyczajne możliwości tzw. pracy zdalnej. Pewnie na trwałe zmieni to dotychczasowy i do niedawna zdawałoby się oczywisty reżim codziennego przychodzenia do biura z rana i wychodzenia wieczorem, choćby praca w tym biurze sprowadzała się do stukania w klawiaturę komputera. Czy doprowadzi to do redukcji powierzchni biurowych zajmowanych przez kancelarie? Trudno obecnie przesądzić.
Za wcześnie też pewnie na ocenę, na ile pandemia uderzyła w biznes prawniczy. Sporo wskazuje jednak na to, że czarny scenariusz się nie spełni.
Andrzej Pośniak, partner zarządzający CMS
Wierzymy, że rynek osłabiony w czasie pandemii, będzie się szybko podnosił i dynamika działalności gospodarczej będzie rosła. Bardzo dużo pracy ma nasz interdyscyplinarny zespół doradzający w zakresie skutków COVID-19. Obsługujemy też bardzo dużo zleceń w zakresie prawa pracy, prawa konkurencji, spraw spornych oraz podatków – w tych dziedzinach prawnicy mają i będą mieli co robić. Niezmiennie zajęci są specjaliści od bankowości, energetyki i inwestycji infrastrukturalnych. Przewidujemy, że nadal tak będzie. Pewne spowolnienie odnotowaliśmy w zasadzie jedynie w zakresie praktyk transakcyjnych. Spodziewamy się jednak, że po okresie niepewności i wyczekiwania, transakcji zdecydowanie przybędzie. Być może pewną trudność będzie nastręczała klientom wycena i negocjacje co do wartości spółek. Nasze biura w Warszawie i Poznaniu pracują pełna parą, w systemie rotacyjnym i z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, ale jesteśmy dostępni dla naszych klientów zarówno online, jak i osobiście. Liczyliśmy się ze spowolnieniem w ostatnich miesiącach, ale obecnie widzimy znaczący przypływ nowych zleceń. Nie przewidujemy też istotnego załamania rynku w najbliższym czasie.
Cezary Żelaźnicki, Partner Zarządzający PwC Legal
Jako środowisko prawników przechodzimy obecnie przez okres swoistego cyfrowego oświecenia. Praca zdalna i konieczność wsparcia klientów w kształtowaniu zupełnie nowej, często wirtualnej rzeczywistości zmuszają nas do podnoszenia umiejętności technologicznych i cyfrowych. Kryzys związany z pandemią premiuje więc nowoczesne metody świadczenia usług, a prawnicy muszą znaleźć sposób na zwiększenie swojej efektywności czasowej i kosztowej. Z pomocą przychodzą m.in. rozwiązania LegalTech, w tym narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, automatyzujące proces analizy oraz tworzenia dokumentacji prawnej. Na popularności zyskuje także tzw. legal design, czyli prezentowanie kwestii prawnych w sposób prosty i klarowny, często z wykorzystaniem narzędzi wizualizujących wyniki analiz. Rośnie znaczenie nowych dyscyplin doradztwa prawnego, np. w zakresie FinTech, RegTech, e-commerce czy gamingu. Na wzór branży informatycznej czy księgowej, rozwija się trend outsourcingu poszczególnych procesów prawnych. Wkrótce kluczowe może okazać się znalezienie synergii pomiędzy prawem i technologią.
Zbigniew Korba, radca prawny, partner współzarządzający w kancelarii Deloitte Legal
Kancelarie mają sporo pracy, ale widać też oznaki niepewności. Niewiadome co do ustania bądź powrotu pandemii przekładają się na decyzje biznesowe klientów, a jako prawnicy jesteśmy od tych decyzji uzależnieni. W pewnych obszarach widać powściągliwość w rozpoczynaniu czy kontynuowaniu kosztownych projektów lub tendencje do ich opóźniania. Z drugiej strony rodzą się potrzeby na dodatkowe usługi, np. w zakresie wsparcia związanego z pandemią, digitalizowania procesów, renegocjacji umów, restrukturyzacji czy dochodzenia roszczeń. Jaki efekt na gospodarkę ostatecznie będzie miała pandemia, nikt nie wie. Wszyscy liczą na to, że Polska wyjdzie z tej sytuacji relatywnie suchą stopą. Wielu inwestorów myśli nad zwiększeniem portfolio inwestycji w Polsce, niektórzy czekają z pełnymi portfelami na przeceny aktywów. Uważam w związku z tym, że o ile nie wrócimy do kompletnego lockdown'u, kolejny rok dla kancelarii prawnych będzie w miarę stabilny.
Zasady rankingu
Największe firmy prawnicze sklasyfikowane są według liczby prawników z uprawnieniami oraz według liczby prawników ogółem.
Uwzględniliśmy kancelarie zatrudniające co najmniej czterech prawników z uprawnieniami zawodowymi w ogólnej liczbie pięciu prawników (magistrów prawa).
Braliśmy pod uwagę tylko prawników, którzy pracują w Polsce, stale i wyłącznie na rzecz danej kancelarii. Nie uwzględnialiśmy tych, którzy prowadzą własną praktykę (indywidualnie lub w spółce), pracują dla kancelarii okresowo lub okazjonalnie bądź też łączą ją ze współpracą z tą kancelarią. Liczyliśmy magistrów prawa, osoby wpisane na listę adwokatów/radców prawnych oraz profesorów i doktorów prawa.
O miejscu w pierwszym zestawieniu rozstrzygała liczba pracujących w firmie adwokatów i radców prawnych. W drugiej klasyfikacji przesądzała liczba prawników ogółem. W tym roku przedstawiamy ją w tabeli z danymi teleadresowymi i opisem praktyki kancelarii na str. 40–71.
W kategorii Covid-19 wyróżniliśmy kancelarie za zaangażowanie w tworzenie legislacyjnych rozwiązań antykryzysowych podczas epidemii, wsparcie pro bono polskich przedsiębiorców oraz służby zdrowia i strony WWW poświęcone doradztwu prawnemu podczas epidemii.
Przyznaliśmy również nagrody za innowacyjne rozwiązania oraz za najlepsze strony internetowe.
Po raz drugi zaproponowaliśmy prawnikom udział w kategorii Nowe Prawo skierowanej do kancelarii i firm prawniczych, które zajmują się jednym wiodącym obszarem w swej praktyce. W tej kategorii nie obowiązuje wymóg zatrudniania prawników z uprawnieniami.
Pełne wyniki rankingu publikujemy w specjalnym dodatku do wydania „Rzeczpospolitej" i na rp.pl oraz na stronie, która prezentuje wyniki rankingu w ujęciu historycznym: rk.rp.pl .
Polecamy:
Rynek usług prawniczych 2019/2020 - raport przygotowany z okazji 18. edycji Rankingu Kancelarii Prawniczych (POBIERZ PDF)
Ogłoszenie wyników rankingu:
