MEN: dyscyplinarki w szkołach niekonstytucyjne

Przedstawiciele resortu edukacji przesłali do posłów swoje stanowisko dotyczące regulacji o odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli. Twierdzą, że mogą być niegodne z konstytucją. Karta nauczyciela daje bowiem zbyt dużą dowolność ministrowi w regulowaniu zasad postępowania rozporządzeniem. W środę stanowiskiem ministerstwa zajmie się sejmowa podkomisja stała do spraw jakości kształcenia i wychowania.

– Artykuł 85 Karty nauczyciela niewątpliwie jest niekonstytucyjny. Brakuje w nim wytycznych dla treści wydawanego rozporządzenia – zgadza się ze stanowiskiem ministerstwa prof. Marek Chmaj, konstytucjonalista.

Minister może samodzielnie decydować m.in. o trybie postępowania dyscyplinarnego i wykonywania kar dyscyplinarnych.

Konieczne zmiany

W stanowisku MEN możemy przeczytać, że „problemy dotyczące postępowania dyscyplinarnego dla nauczycieli wynikają przede wszystkim z jego niedoskonałej i przestarzałej konstrukcji prawnej. Przepisy regulujące to postępowanie wymagają zmian systemowych". MEN nie prowadzi jednak prac nad zmianą zasad tego postępowania.

Regulacje dotyczące postępowania nie tylko należy przenieść częściowo do ustawy. Przedstawiciele resortu zgadzają się m.in. z postulatami rzecznika praw dziecka, że rodzicom poszkodowanego ucznia należałoby nadać uprawnienia strony. O wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela każdy rodzic może wnosić do wojewody. Wie o tym jednak bardzo niewielu rodziców. W efekcie spraw prowadzonych przez rzeczników dyscyplinarnych jest niewiele. W zależności od województwa – od 10 do 43 rocznie.

Rodzice bez głosu

Z chwilą wszczęcia postępowania wyjaśniającego stroną w sprawie staje się obwiniony nauczyciel i rzecznik, a nie rodzic pokrzywdzonego dziecka. Gdy rzecznik uzna, że nauczyciel uchybił godności zawodu lub obowiązkom, kieruje sprawę do komisji dyscyplinarnej. Jeśli nie, umarza postępowanie, o czym informuje obwinionego, jego dyrektora szkoły i ewentualnie organ prowadzący placówkę.

– Rodzice, którzy podważyli zachowanie nauczyciela, nie mogą zaskarżyć rozstrzygnięcia, bo nie są stroną postępowania. Teoretycznie np. po znieważeniu ucznia mogą wytoczyć proces karny lub cywilny, ale postępowanie dyscyplinarne byłoby łatwiejsze. Dlatego pozycja rodziców w tym postępowaniu powinna być silniejsza – mówi Elżbieta Czyż z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Jeśli sprawa trafi już do komisji dyscyplinarnej, przesłuchiwani są świadkowie, w tym uczniowie. Uczestniczący w posiedzeniu nauczyciel i jego obrońca mogą zadawać im pytania. To silny stres dla dzieci.

Zdaniem RPD dowodem w sprawie powinno być odczytanie zeznań ucznia wcześniej spisanych w obecności opiekuna prawnego. Do tego postulatu MEN także się przychyla.

– Odpowiedzialności dyscyplinarnej powinni podlegać także nauczyciele zatrudnieni w niepublicznych przedszkolach i placówkach prowadzonych przez kościelne osoby prawne – uważa Marek Michalak, rzecznik praw dziecka.

Ten postulat także zyskał poparcie resortu.

Zmianami w procedurze nie są jednak zainteresowani sami nauczyciele.

– Nie widzimy powodów, aby je nowelizować – mówi Sławomir Broniarz, prezes ZNP.

Przewinienia

Za co karani są nauczyciele

Najczęściej nauczyciele są karani za:

- naruszenie godności osobistej ucznia,

- naruszenie nietykalności cielesnej,

- brak nadzoru nad uczniami w czasie zajęć organizowanych przez szkołę,

- przebywanie w miejscu pracy pod wpływem alkoholu,

- złe wypełnianie obowiązków podczas egzaminów,

- niską kulturę słowa,

- niewłaściwe korzystanie z urlopu na poratowanie zdrowia i ze zwolnienia lekarskiego,