Reklama

Jednomandatowe okręgi wyborcze prawie we wszystkich gminach

Rozmowa z Joanną Załuską, dyrektor w Fundacji im. Stefana Batorego

Publikacja: 03.10.2014 08:54

RPO o wyborach samorządowych i prekampanii: prawo wyborcze wymaga zmian

RPO o wyborach samorządowych i prekampanii: prawo wyborcze wymaga zmian

Foto: www.sxc.hu

Rzeczpospolita: Fundacja im. Stefana Batorego obserwuje wybory samorządowe od 2006 r. Po każdej kampanii zgłaszano postulaty zmiany prawa wyborczego. Dotyczy to również uchwalonego w styczniu 2011 r. kodeksu wyborczego, w którym znalazły się wnioski pani organizacji. Na co mogą liczyć teraz wyborcy?

Joanna Załuska: Udało nam się przeforsować kolejne ułatwienia dla osób niepełnosprawnych. Mogą one, jak również te, które ukończyły 75 lat, ustanowić pełnomocnika do głosowania lub zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego.

Przez lata zabiegaliśmy też, aby do kodeksu wyborczego wpisać punkt dotyczący zwiększenia roli Państwowej Komisji Wyborczej. Tak się stało. PKW ma obowiązek informować o wyborach. Udało nam się również przekonać Ministerstwo Finansów o konieczności uszczegółowienia sprawozdań finansowych ?po wyborach i udostępnienia ich wyborcom.

Ale ustawodawca nie wszystkie postulaty uwzględnił. Które z propozycji nie znalazły się w kodeksie?

Sygnalizowaliśmy, że lokalne komitety wyborcze mają kłopoty z zakładaniem kont. Banki niechętnie to czynią, bo taki rachunek istnieje tylko na czas kampanii. W dodatku procedura jego zakładania trwa zbyt długo, przez co komitety tracą cenny czas. Tego problemu nie mają komitety wyborcze poszczególnych partii. Mamy też dylemat z formułą informowania o wyborach przez media publiczne. ?Do tej pory były to nudne programy, które nie przyciągnęły wyborców przed ekrany. Na razie jednak nikt nie wpadł na pomysł ich uatrakcyjnienia. Nie chodzi tu o wprowadzenie regulacji prawnych, lecz o ustanowienie określonego standardu. Zdarza się, że rządzący przedstawiają osiągnięcia jednostki jako swoje osobiste. Dlatego postulowaliśmy wprowadzenie obowiązku wzięcia przez nich dwutygodniowych urlopów przed dniem głosowania.

Reklama
Reklama

Z obserwacji fundacji wynika, że podczas kampanii zarówno wyborcy, jak i kandydaci popełniają wiele nieprawidłowości. Jak z nimi walczyć?

Najczęstsze to przedwczesny start, zakłócanie ciszy wyborczej, zaklejanie plakatów, przekraczanie wydatków wyborczych. Trudno z tym walczyć. Komitety i kandydaci powinni mieć poczucie przyzwoitości, które nakazuje jednoczesny start kampanii wszystkim. W niektórych wypadkach możemy zgłosić do prokuratury podejrzenie popełnienia przestępstwa. Jednakże gdy np. kandydat wykorzystuje ponadstandardowe okazje, aby się promować, jesteśmy bezsilni. W takich wypadkach konieczne jest wprowadzenie regulacji prawnych.

Po latach rząd postanowił poszerzyć zakres terytorialnych okręgów jednomandatowych. W tym roku wprowadzono je we wszystkich gminach z wyjątkiem miast na prawach powiatu. Jakie są ich zalety, a jakie wady?

Ich zaletą jest związanie kandydata z wyborcami. Obawiamy się natomiast, że ścisły związek radnego z jego okręgiem będzie miał negatywny wpływ na postrzeganie przez niego problemów całej gminy.

Kolejna obawa dotyczy tego, że bardzo dużo głosów może się zmarnować, ponieważ w okręgu jednomandatowym startuje kilkunastu kandydatów, ?a tylko jeden z nich zostanie reprezentantem w radzie. Wyborcy, którzy oddadzą głos na pozostałych, będą rozczarowani, bo zostaną pozbawieni swojej reprezentacji. Może się też okazać, że zwycięzca osiągnie przewagę zaledwie dwoma–trzema głosami. Nastąpi rozdrobnienie głosów, dlatego nie sądzę, aby w przyszłości okręgi jednomandatowe się sprawdziły w dużych miastach.

Czy kandydaci na radnych ?i do organów wykonawczych oraz wyborcy stoją po przeciwnych stronach?

Reklama
Reklama

Nie. To jest wspólny interes. Kandydatom powinno zależeć na dotarciu do wyborców i zachęcaniu ich do głosowania. Obywatele nie muszą skorzystać z tego prawa, lecz powinni wiedzieć, że decyzje podejmowane przez władze samorządowe mają wpływ na ich życie. Warto więc mieć wpływ na wybór tych osób. Nie musimy stawiać krzyżyka przy pierwszym miejscu. Wystarczy, że zainteresujemy się kandydatami, którzy postarali się do nas dotrzeć. Z kolei kandydaci powinni traktować wyborców poważnie, przedstawiać problemy i sposoby ich rozwiązania. Najczęściej ulotki i hasła są do siebie podobne. Wygrywają więc ci, którzy mają coś konkretnego do powiedzenia.

Fundacja kładzie nacisk ?na edukację. Program „Masz głos, masz wybór" dostarcza informacji nie tylko o samych wyborach, ale także o samorządzie terytorialnym.

Wydaliśmy poradniki dotyczące obowiązków i praw obywateli, kompetencji władz samorządowych itd. Można z nich się także dowiedzieć, jak oddać ważny głos, w jakich godzinach czynne będą lokale wyborcze, kogo powinniśmy wybrać. Poradniki znajdują się na stronie www.maszglos.pl. Rozsyłamy je też do środowisk lokalnych.

—rozmawiała Maria Weber

Opinie Prawne
Michał Szułdrzyński: KSeF to dodatkowe miliardy w budżecie, ale i wielkie zagrożenia
Opinie Prawne
Prof. Marek Safjan: Jak wydobyć się z zapaści państwa prawa?
Opinie Prawne
Jakub Sewerynik: O starszych braciach, czyli mury rosną
Opinie Prawne
Jacek Dubois: To znamienne, że PiS nie dystansuje się od Ziobry i jego zastępców
Materiał Promocyjny
Rynek europejski potrzebuje lepszych regulacji
Opinie Prawne
Robert Gwiazdowski: Walka idzie o awanse sędziów
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama