TK: wykup tanich mieszkań własnościowych w spółdzielniach mieszkaniowych jest konstytucyjny

W środę Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie zajął się wykupem mieszkań własnościowych w spółdzielniach mieszkaniowych. Przesądził, że był on legalny. Oznacza to, że osoby, które uwłaszczyły się przed laty za przysłowiową złotówkę, mogą spać spokojnie. Nikt nie podważy ich tytułu własności. Takich lokali są miliony, bo uwłaszczenie było na masową skalę.

Pod lupę po tylu latach

Trybunał zajmował się wnioskiem spółdzielni mieszkaniowej Wola z Warszawy. Na rozpatrzenie czekał aż siedem lat. Wniosek kwestionował konstytucyjność art. 4 ust. 1 pkt 2 nowelizacji z 18 grudnia 2009 r. do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Jest to przepis o charakterze intertemporalnym. Zobowiązuje spółdzielnię do zawarcia w terminie do 30 czerwca 2010 r. umów przeniesienia własności lokali. Pod warunkiem jednak, że wnioski o przeniesienie własności zostały złożone nie później niż do 29 grudnia 2009 r. Przepis nakazywał jednocześnie stosowanie bardzo atrakcyjnych zasad wykupu dla członków spółdzielni. Wystarczyło, że nie mieli oni zadłużenia z tytułu opłat za eksploatację mieszkania oraz związanego z budową lokalu.

Przeciwko taniemu wykupowi spółdzielnie protestowały od dawna. W 2008 r. zajął się nim TK. Orzekł wtedy, że przepisy są niekonstytucyjne. Dał też parlamentowi rok na przygotowanie nowych uregulowań. Do czasu ich uchwalenia spółdzielcy mogli dokończyć wykup lokali. Sejm spóźnił się z uchwaleniem nowych przepisów. Miały one jednak identyczną treść z tymi, których konstytucyjność zakwestionował TK.

Przymuszona do wykupu

Na ich podstawie do SM Wola wystąpił członek spółdzielni, który miał własnościowe prawo nie do mieszkania, ale do pawilonu handlowego. Spółdzielnia broniła się przed wykupem. Przegrała jednak w pierwszej i drugiej instancji. Musiała więc przenieść prawa do pawilonu na spółdzielcę. Jak obliczyła, straciła na tym 580 tys. zł. Po zakończeniu drogi sądowej postanowiła wnieść skargę konstytucyjną do TK. Kwestionowała konstytucyjność nie tylko uwłaszczenia lokali użytkowych, ale i mieszkaniowych.

– Ustawodawca zadrwił z orzecznictwa Trybunału. Wiedział, że przepisy są niekonstytucyjne, mimo to je powtórzył. To jest zachowanie, którego nie wolno tolerować. To kpina z praworządności – mówił przed TK radca prawny Dariusz Wiliński reprezentujący spółdzielnię.

Innego zdania byli przedstawiciele Prokuratury Krajowej oraz Sejmu. Do ich opinii przychylił się Trybunał.

Z praworządnością jest dobrze

Orzeczenie TK jest skomplikowane. Przesądził on, że art. 4 ust. 1 pkt 2 noweli z 18 grudnia 2009 r. ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych zakresowo nie narusza konstytucji. Chodzi o przekształcenia zainicjowane przez spółdzielców w okresie od 31 lipca 2007 r. do 29 grudnia 2009 r. TK uznał, że mogli oni do 30 czerwca 2010 r. wykupić swoje własnościowe mieszkania na zasadach, które zakwestionował TK w 2008 r.

– Trybunał w swoim orzeczeniu z 2008 r. wyraźnie zaznaczył, że ze względu na skutki społeczne powinno pozwolić się dokończyć przekształcenia na dotychczasowych zasadach. Dlatego przesunął wejście wyroku o rok – tłumaczył Piotr Pszczółkowski, sędzia sprawozdawca. Według niego zaskarżony przepis miał charakter intertemporalny i tak jak wyrok TK pozwalał dokończyć przekształcenia. Nie można więc uznać, że narusza on konstytucję, w tym zasadę praworządności. Rozwiązanie to miało bowiem na celu doprowadzenie do zakończenia na „starych" zasadach procesów uwłaszczeniowych.

Zdanie odrębne złożył sędzia TK Mariusz Muszyński.

Sygnatura akt:SK 3/13