Uzależniająca słodycz

Polacy pochłaniają za duże ilości cukru – alarmują eksperci. Używamy prawie 25 łyżeczek dziennie. Powinniśmy co najwyżej dziewięć–dziesięć. Jemy zbyt wiele produktów o wysokim indeksie glikemicznym. Przodujemy w liczbie osób otyłych. Nadwagę lub otyłość ma już ponad 60 proc. Polaków. To jest 20 mln osób zmagających się ze swoją tuszą. Tylko około 4 mln z nich jest pod kontrolą lekarza.

Brzuchaci liderzy

– Otyłość jest główną przyczyną cukrzycy typu 2, a stąd już prosta droga do zawałów, ślepoty, amputacji kończyn, udarów, zaburzenia pracy nerek – tłumaczy prof. Mirosław Jarosz z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. – Jeśli do tego dodamy brak ruchu, sytuacja staje się poważna. Co najgorsze, na cukrzycę typu 2 zaczynają chorować także dzieci i młodzież.

Z 3 mln osób chorych na cukrzycę leczy się tylko 1 mln. Reszta nie ma pojęcia o swojej chorobie, która przez wiele lat potrafi nie dawać żadnych objawów. Często pierwszym z nich jest udar i zawał. Dopiero wtedy pacjent dowiaduje się, jak wysoki ma poziom cukru we krwi.

Polska jest na czwartym miejscu, jeśli idzie o procentowy udział chorych ze stanem przedcukrzycowym. W 2030 – jeśli się nic nie zmieni – zajmiemy miejsce pierwsze. To dobra i zła informacja. Ze stanem tym najprościej poradzić sobie aktywnością i ruchem. Obecnie ok. 5 mln Polaków ma stan przedcukrzycowy, który nie jest jeszcze chorobą, ale wymaga interwencji i konsultacji ze specjalistami – zmiany diety, zwiększenia aktywności fizycznej. Tymczasem pacjenci nie zdają sobie z tego sprawy, a system nie jest przygotowany do poradzenia sobie z taką liczbą pacjentów. W katalogu świadczeń lekarza POZ wciąż nie ma czegoś takiego jak porada żywieniowa.

Często jednak – jak alarmują specjaliści z IŻŻ – lekarze nawet nie ważą pacjenta, nie mierzą obwodu brzucha, skupiając się na dolegliwości, z którą pacjent przyszedł.

– W diecie przeciwcukrzycowej należy kontrolować ilość i jakość spożywanych węglowodanów prostych i dodanych – w tym przede wszystkim cukru – tłumaczy Aleksandra Cichocka z IŻŻ. – Trzeba wybierać w ramach danej grupy produkty o niskim indeksie glikemicznym – poniżej 55, produkty o małej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych, izomerów trans, soli i cukru.

Czym jest indeks glikemiczny? Określa on zawartość cukru w danym węglowodanie. Im wyższy IG, tym wyższy wyrzut insuliny do krwi po zjedzeniu. A to właśnie duże jej wahania powodują odkładanie się tłuszczu we krwi. Chcąc utrzymać prawidłową masę ciała, musimy nie tylko liczyć kalorie, ale też wybierać produkty o niskim poziomie IG. Co ciekawe, ugotowanie lub rozdrobnienie warzyw powoduje wzrost IG. Tak więc surowa marchewka ma mniejszy IG niż sok z marchewki czy marchew ugotowana.

Niektórzy eksperci są zdania, że lepiej już spożywać tłuszcz – gdyż syci i nie da się nim objeść w odróżnieniu od słodyczy. Zapominamy też, że zbożowy baton często zawiera więcej cukru niż tabliczka czekolady. Jogurt o obniżonej zawartości tłuszczu ma więcej cukru niż lody. O „zdrowych" płatkach śniadaniowych nie ma sensu wspominać – wystarczy spojrzeć na ich skład. Ile cukru jest w słoiku niskosłodzonego dżemu? 40 proc. A w słoiku zwykłego dżemu? 60 proc. Półlitrowa butelka coca-coli ma w sobie ok. 14 łyżeczek cukru.

Wystarczy spacer

Najskuteczniejszym sposobem walki z nadwagą są prawidłowe żywienie i aktywność fizyczna. Wystarczy zwykły spacer – ważne jest jednak, aby co dzień przechodzić co najmniej 10 tys. kroków.

Jakie mogą być wyniki takiej walki? W ramach szwajcarsko-polskiego projektu IŻŻ prowadzi projekt „Zapobieganie nadwadze i otyłości". W ciągu 12 tygodni udało się odchudzić o co najmniej pięć kilogramów kilkaset osób. Co ważne, program jest prosty i tani – tłumaczy Hanna Stolińska-Fiedorowicz, koordynatorka programu.

Warto pamiętać, że spożywanie w ciągu dnia jedynie 100 kcal więcej, niż wynosi ich spalanie, powoduje po roku przyrost ciała o 1 kg.