Reklama

Diébédo Francis Kéré laureatem Nagrody Pritzkera 2022

Kéré jest pierwszym afrykańskim architektem, który został laureatem tej prestiżowej nagrody, zwanej Noblem architektury.

Publikacja: 16.03.2022 12:53

Serpentine Pavilion, photo courtesy of Iwan Baan

Serpentine Pavilion, photo courtesy of Iwan Baan

Foto: materiały prasowe/photo courtesy of Iwan Baan

W swoich projektach pracownia Kéré Architecture z siedzibą w Berlinie kładzie nacisk na angażowanie lokalnych społeczności, co nadaje im wymiar społeczny i pokazuje, jak poprzez architekturę można wpływać na jakość życia.

- On wie, że w architekturze ważny jest nie obiekt, ale cel; ważny jest nie produkt, ale proces. Cały dorobek Francisa Kéré ukazuje nam siłę materialności zakorzenionej w danym miejscu. Jego budynki realizowane są dla społeczności i ze społecznościami, wynikają z lokalnego kontekstu – w ich tworzeniu, materiałach, programach i ich unikalnym charakterze. - mówi jury w uzasadnieniu przyznanej Nagrody Pritzkera 2022.

Diébédo Francis Kéré urodził się w 1965 rok w Gando w Burkina Faso. Od 1985 roku mieszka w Berlinie. Tu skończył studia na Technische Universität Berlin. A obecnie prowadzi własne biuro Kéré Architecture .

- Mam nadzieję zmienić paradygmat, popchnąć ludzi do marzeń i ryzyka. To nie dlatego, że jesteś bogaty, powinieneś marnować materiał. To nie dlatego, że jesteś biedny, nie powinieneś stawiać na jakość. - twierdzi Kéré. - Każdy zasługuje na jakość, każdy zasługuje na luksus i komfort. Jesteśmy ze sobą powiązani, więc obawy o klimat, demokrację, niedobory są troską nas wszystkich. – przekonuje.

Kéré buduje szkoły, ośrodki służby zdrowia, mieszkania, obiekty użyteczności publicznej i proponuje wizję architektury, która wzmacnia społeczności, wykorzystuje lokalne materiały i tradycyjne rzemiosło, łącząc je z nowoczesną inżynierią oraz poczuciem odpowiedzialności za środowisko, klimat i zrównoważony rozwój.

Reklama
Reklama

Jak wspomina:

Dorastałam w społeczności, gdzie nie było przedszkola, a lokalna społeczność była twoją rodziną. Wszyscy się o ciebie troszczyli, a cała wioska była twoim placem zabaw. Moje dni były wypełnione zdobywaniem jedzenia i wody, ale także po prostu przebywaniem z innymi, rozmowami, budowaniem domów. Pamiętam pokój, w którym moja babcia siedziała i opowiadała historie przy słabym świetle, podczas gdy my tuliliśmy się do siebie, a jej głos wewnątrz pokoju otaczał nas, wzywając do przybliżenia się i stworzenia bezpiecznego miejsca. To było moje pierwsze doświadczenie architektury.

Architekt zrealizował wiele projektów w Afryce w rodzinnym Burkina Faso, Beninie, Togo, Kenii, Mozambiku, Sudanie, Mali. Zaprojektował m.in. dwa budynki parlamentów - w Burkina Faso – w kształcie piramidy i w sąsiednim Beninie, którego architektura nawiązuje do afrykańskiego drzewa – baobabu.

Karierę rozpoczął od projektu nowoczesnej szkoły podstawowej w rodzinnej wsi Gando (2001-2008) w Burkina Faso, na którą sam zbierał fundusze na arenie międzynarodowej.  Stworzył zrównoważony obiekt, mierząc się z trudnymi warunkami – ekstremalnymi upałami i ograniczonym dostępem do elektryczności. Okna budynku przepuszczają światło słoneczne, a jednocześnie generują przepływ powietrza, co umożliwia naturalną wentylację. Przy realizacji projektu architekt współpracował z lokalnymi rzemieślnikami, łącząc tradycyjne materiały i nowoczesne (glinę i beton). Miejscową glinę  wzmocnił cementem, tworząc cegły z bioklimatyczną masą termiczną, zatrzymując chłodniejsze powietrze wewnątrz.

Z kolei w  Startup Lions Campus (2021) – centrum edukacyjnym w północno-wschodniej Kenii, wykorzystał kamień z lokalnego kamieniołomu. Wzniesione z niego wieże, naśladujące kopce termitów, służą do pasywnego chłodzenia.

Okna w Centrum Zdrowia i Opieki Społecznej (2014) w Laongo w Burkina Faso rozmieścił na różnych wysokościach, aby widoki na malowniczy krajobraz były dostępne dla wszystkich: stojącego lekarza, leżącego pacjenta i siedzącego goscia.

Reklama
Reklama

Realizacje Kéré Architecture powstają na całym świecie - w Europie (w Wielkiej Brytanii,  Danii, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii) i w Stanach Zjednoczonych.

Do powszechnie znanych należy Serpentine Pavillion (2017) - pawilon wystawowy w Hyde Parku w Londynie, którego kształt przypomina drzewo, korespondując z naturalnym otoczeniem, a zakrzywione ściany tworzą trójkątne moduły indygo, koloru reprezentującego siłę w afrykańskiej kulturze, a zarazem nawiązuje do niebieskich ubrań boubou, jakie architekt nosił dzieciństwie. Wolnostojący dach osłania przed deszczem i kieruje wodę do środka konstrukcji, przypominając zarazem, że świat doświadcza niedoborów wody.

Instalacja Sarbalé Ke (Dom świętowania), która Kéré zaprojektował na Coachella Valley Music and Arts Festival w 2019 roku w Kalifornii w  Stanach Zjednoczonych składa się z 12 kolorowych wież dających cień, przypominających wydrążone baobaby, czczone w ojczyźnie architekta z racji ich właściwości lecznicze.

Drewniany pawilon Xylem dla centrum sztuki Tippet Rise Art Centre (2019) w Montanie w Stanach Zjednoczonych zbudowany został z sosnowych pni, pochodzących z miejscowej wycinki drzew, której celem była ochrona lasów. Jego konstrukcja tworzy widokowy punkt, doskonale wkomponowany w otaczający krajobraz, choć jednocześnie inspiracją dla jej dachu była afrykańska toguna - tradycyjna konstrukcja budowana, stosowana w dogońskich wioskach.

Nagroda Pritzkera przyznawana jest od 1979 roku za wybitnie osiągnięcia w architekturze. Do jej wcześniejszych laureatów należą należą między innymi Oscar Niemeyer, Zaha Hadid. Ieoh Ming Pei, Kenzo Tange, Arata Isozaki, Jean Nouvel , Frank O. Gehry, Renzo Piano, Norman Foster, Jacques Herzog i Pierre de Meuron, Kazuyo Sejima, Rem Koolhaas.

Kultura
Sztuka 2025: Jak powstają hity?
Kultura
Kultura 2025. Wietrzenie ministerialnych i dyrektorskich gabinetów
Kultura
Liberum veto w KPO: jedni nie mają nic, inni dostali 1,4 mln zł za 7 wniosków
Kultura
Pierwsza artystka z niepełnosprawnością intelektualną z Nagrodą Turnera
Kultura
Karnawał wielokulturowości, który zapoczątkował odwilż w Polsce i na świecie
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama