Miasto, misja, kolektyw

– Przyjeżdża do nas kilka delegacji tygodniowo z całego świata – tak wita nas, dziennikarzy, przewodniczący zarządu gminy Växjö Bo Frank.

Między 1993 a 2006 r. Växjö zredukowało emisję dwutlenku węgla o 32 procent‚ podczas gdy przeciętnie w kraju zmniejszyła się ona o 10 procent – epatuje nas dalej Bo Frank. Ambicją jest zredukowanie emisji jeszcze o 20 procent. – Nie biczujemy ludzi‚ by żyli ekologicznie‚ ale pokazujemy, jak cool i miło jest oszczędzać energię – zapewnia Frank.

Jeszcze niedawno jeziora w mieście śmierdziały. Nie można było się w nich kąpać‚ nie było szlachetnych ryb i raczków. Jeziora jednak oczyszczono z takim efektem‚ że teraz można się w nich pluskać w centrum miasta i oddawać przyjemności łowienia okoni i szczupaków.

Nie wiadomo‚ czy to dzięki przejęciu się ociepleniem klimatu mieszkańcy Växjö żyją dłużej niż inni w kraju. Kobiety 83‚3 roku‚ mężczyźni zaś 79‚4 roku życia. Są też zdrowsi i pracują mniej niż autochtoni w innych regionach. Dzięki temu może mają czas‚ by wybrać się na polowanie, przede wszystkim na łosie i sarny.

– Naszym życzeniem jest‚ by mieszkańcy konsumowali więcej usług‚ a mniej kupowali – opowiada „Rz” szef grupy ds. strategii zagadnień środowiska w gminie Sarah Nilsson.

– Korzystanie z różnych rodzajów usług, np. wynajęcie kogoś do sprzątania czy pójście do teatru, mniej wpływa na środowisko niż sprawianie sobie materialnych rzeczy – wyjaśnia.

I radzi zastanowić się nad tym‚ jak duża jest emisja dwutlenku węgla, kiedy patrzymy na film w plazmowym telewizorze w porównaniu z tym, gdy ogląda się go w kinie.

Växjö chce też wpływać na przyzwyczajenia mieszkańców‚ by ci częściej inwestowali w kulturę i sport, by odwiedzali ekspozycje sztuki czy chodzili na mecze hokeja‚ bo to przyczynia się do ocalenia środowiska. Takim „bohaterom codzienności” gmina wyraża wdzięczność w różnych kampaniach. Zachęca też do aktywnego trybu życia. Ostatnio oddano do użytku nową sieć ścieżek rowerowych wokół miasta. Dlaczego zatem jechać samochodem do pracy‚ skoro można wsiąść na rower albo do docierającego do wszystkich punktów miasta autobusu?

Växjö pracuje też nad tym‚ by zmotoryzowani mogli płacić za parking w zależności od tego, jak dużo pali ich samochód.

Ambicje są popierane finansami. Gmina dostaje od rządu 7 mln rocznie na projekty dotyczące ochrony środowiska. Od UE w ciągu ostatnich pięciu lat otrzymała 50 mln koron.

Warto też wspomnieć‚ że ideologia ekologii towarzyszy mieszkańcom nawet po ich śmierci.

Tutejsza elektrociepłownia ogrzewania centralnego‚ która pierwsza w świecie na początku lat 80. zaczęła stosować wióry z odpadów leśnych‚ wykorzystuje jako biopaliwo także energię z krematorium.

Obecnie Växjö organizuje kampanię oszczędzania energii‚ która ma doprowadzić do zmniejszenia jej zużycia w każdym gospodarstwie o 5 procent. – Mieszkańcom nie przyznajemy żadnych nagród‚ jeżeli uda im się osiągnąć cel – mówi „Rz” Henrik Johansson z biura planowania w gminie. Faktem jest jednak‚ że ci, którzy oszczędzili energię‚ poniosą mniejsze koszty – komentuje. Nie zapomniano o marchewce dla najmłodszych. W konkursach na odpowiednie sortowanie śmieci dzieci mogą otrzymać np. telefon komórkowy.

Czy mieszkańcy w ogóle mogą wybrać inny styl życia niż ekstremalnie przyjazny dla środowiska? – Gmina nie wymierza żadnych kar za to‚ że ktoś marnotrawi energię –zapewnia Henrik Johansson. – To się mści tylko na prywatnych rachunkach tej osoby – tłumaczy. Nawet jeżeli nasza agenda ekologiczna obejmuje wszystkich w gminie‚ to nie możemy zmuszać do życia zgodnie z jej normami.

By jednak ułatwić mieszkańcom wkład w realizację zielonej polityki‚ gmina wystartowała z serwisem internetowym‚ w którym mieszkańcy każdego dnia mogą obserwować zużycie energii i rywalizować ze swoimi sąsiadami. Online organizuje się także różne konkursy na oszczędzanie energii. Można w nich wygrać bilety do kina czy zaproszenie na obiad.

Ekologiczny wizerunek miasta niechaj dopełni budowa ośmiopiętrowych energooszczędnych domów z drzewa w Välle Broar. – W drewnianym domu o dębowych podłogach pachnie‚ panuje cisza – opowiada entuzjastycznie Hans Andrén, członek zarządu Välle Broar. Po 80 latach można go zawsze zamienić na przedszkole‚ szpital lub na energię – przekonuje. – Drewniane domy są stabilne‚ zabezpieczone przed pożarami i powodują mniejszą emisję dwutlenku węgla niż te‚ które buduje się z betonu – chwali.

Tu powstaje też projekt domów pasywnych‚ bez tradycyjnych źródeł energii‚ ze słonecznymi kolektorami na dachu. W Växjö w odróżnieniu od pasywnych domów w Göteborgu przynajmniej nie zakłada się‚ że oprócz ciepła ciał osób w nich przebywających i elektrycznych urządzeń mieszkania ogrzeją także koty.

Styl Życia Architektura

– Przyjeżdża do nas kilka delegacji tygodniowo z całego świata – tak wita nas, dziennikarzy, przewodniczący zarządu gminy Växjö Bo Frank.

Pozostało 90% artykułu