Reklama
Rozwiń

Narodziny gwiazdy. W roli głównej Toruń!

Rozmowa z Mário Jorge da Câmara de Melo Caeiro, dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Światła Skyway

Aktualizacja: 20.08.2012 16:47 Publikacja: 20.08.2012 16:41

Narodziny gwiazdy. W roli głównej Toruń!

Foto: Rzeczpospolita, José Eduardo Rocha José Eduardo Rocha

Miasto to ulice, domy, parki, często fascynujące zabytki atrakcyjne same w sobie. Jednak już czwarty rok z rzędu Toruń zmieni się za sprawą artystów światła.

Mário Jorge da Câmara de Melo Caeiro:

Podczas Międzynarodowego Festiwalu Światła Skyway sztuka rozumiana jako szczególnie ważny aspekt sfery publicznej staje się zarówno przyczyną, jak i skutkiem nowatorskiego podejścia do przestrzeni miejskiej. W każdej edycji festiwalu użyty system świetlnych interwencji, związanych z określonym zestawem tematów, wskazuje interdyscyplinarne powiązania między nauką i sztuką. Kiedy patrzymy na reakcję tłumu widzów, który bierze udział w wydarzeniu – a są to zarówno entuzjastycznie nastawieni do festiwalu mieszkańcy Torunia, jak i turyści zostający na kilka dni – wyraźnie widać, że Skyway znakomicie promuje Toruń, jego przestrzeń, historię, mieszkańców, stwarzając niezaprzeczalną wartość dla przyszłych pokoleń.

Dlaczego festiwal światła powstał w Toruniu?

Początki Międzynarodowego Festiwalu Światła Skyway wiążą się ze staraniami Torunia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. W 2008 roku zaproponowano mi stworzenie programu nowego festiwalu, który wprowadzi sztukę światła w przestrzeń publiczną. Stało się dla mnie jasne, że muszę zrozumieć genius loci miasta i jego miejską formę, a zarazem się jej sprzeniewierzyć. Toruń ma niezwykły klimat. Gotycka Starówka to magiczne miejsce, gdzie historia i pamięć są wyraźnym „tematem", od którego nie jest łatwo uciec. Mimo oczywistego piękna wiekowych fasad toruńskie Stare Miasto jest przykładem tego, jak złożona i bolesna jest historia Europy. Poza tym w Toruniu funkcjonuje prężne artystyczne środowisko, współtworzone przez bardzo dynamiczną grupę młodych ludzi, która zachwyciła mnie od pierwszej chwili – odważna nowa generacja, o której Europa wkrótce usłyszy.

Czy Skyway wyróżnia się na tle innych wydarzeń dedykowanych sztuce światła?

Międzynarodowy Festiwal Światła Skyway wyróżnia sceneria – wyjątkowe miasto i jego mieszkańcy. A także program oparty na metaforach, które inspirują artystów i są znakomicie przyjmowane przez publiczność. Zdajemy sobie sprawę, że podczas festiwalu wywołujemy określone emocje u widzów, dlatego podchodzimy serio do zasadniczych zagadnień. Zarazem jednak staramy się prowokować, korzystać z artystycznej wolności, chcemy dać się ponieść kreatywności i sile wyobraźni. Chcielibyśmy, aby festiwal – odwołując się do słów Schillera – charakteryzowała równowaga między pięknem i wzniosłością, wolnością i powinnością.

Pierwsza edycja festiwalu była poświęcona niebu, druga planetom, trzecia żywiołom. Teraz gwiazda. Dlaczego?

Motto tegorocznej edycji brzmi: Narodziny gwiazdy. W roli głównej Toruń! Założenie jest proste: festiwal to wielkie wydarzenie, z udziałem gości i mieszkańców miasta. Jest to nasz ukłon w stronę publiczności, która jest zarówno wymagająca, jak i entuzjastyczna. Po trzech udanych edycjach festiwalu nie ulega wątpliwości, że to widzowie tworzą atmosferę wydarzenia. Zgodnie z założeniami Skywaya to stwierdzenie powinno znaleźć odzwierciedlenie w przestrzeni miasta. Dlatego festiwalowe prace będą rozmieszczone w przestrzeni miejskiej na wzór struktury gwiazdy – jej jądra, strefy konwektywnej, fotosfery. Nie oznacza to, że instalacje będą ilustrować pojęcia naukowe. To byłoby nudne.

Czy Skyway stanie się wydarzeniem na skalę europejską?

Jestem przekonany, że tak będzie. W Europie funkcjonuje silna społeczność organizatorów festiwali światła, a także globalny ruch krytycznej sztuki publicznej. Jeśli festiwalowi uda się stworzyć własną przestrzeń, korespondującą z tymi dwoma nurtami, toruński Skyway stanie się bardzo atrakcyjnym produktem. Warto byłoby rozpocząć intensywne działania promocyjne festiwalu, w Polsce i za granicą. Przede wszystkim należy utrzymać jakość i styl wydarzenia. Następnie wskazane byłoby rozszerzenie programu o nowe elementy: koncerty, działania teatralne. Ważne jest także zawieranie długoterminowych umów z partnerami i sponsorami, które umożliwią realizację ambitnego programu.

Zdradzi pan, jak artyści festiwalu zmienią gotycką Starówkę?

Toruńskie Stare Miasto to niezwykle piękna sceneria przypominająca teatralną dekorację. To przestrzeń, z którą mieszkańcy czują się związani. Ona ich reprezentuje. W chwili gdy ulice wypełniają się tłumem widzów, pojawia się inny rodzaj piękna. Podczas festiwalu niektóre prace ożywają dopiero w obecności publiczności, inne całkowicie zmieniają codzienne oblicze ulic, kolejne kreują intymną przestrzeń funkcjonującą jedynie przez chwilę, jeszcze inne są niezwykle spektakularne. Do przestrzeni Starego Miasta podchodzimy z wyczuciem, nie zapominając, że jest to architektura w dużej mierze sakralna, wymagająca szacunku. Podczas Skywaya gotyckie cegły ożywają w nieprzewidywalny sposób.

Wszystkie! Istotą festiwalu jest „ulotny świetlny plan", który zabiera widzów w podróż z jednego miejsca w drugie. Instalacje korespondują ze sobą, wchodzą we wzajemny dialog, który je wzbogaca. Dlatego powinniśmy docenić zarówno prezentacje widowiskowe, spektakularne, jak i te kameralne, ulotne. Skyway charakteryzuje różnorodność propozycji, kreowanie różnych światów, tym bardziej interesujących, im bardziej jesteśmy ciekawi ich najgłębszego sensu.

Miasto to ulice, domy, parki, często fascynujące zabytki atrakcyjne same w sobie. Jednak już czwarty rok z rzędu Toruń zmieni się za sprawą artystów światła.

Mário Jorge da Câmara de Melo Caeiro:

Pozostało jeszcze 95% artykułu
Kultura
Wystawa finalistów Young Design 2025 już otwarta
Kultura
Krakowska wystawa daje niepowtarzalną szansę poznania sztuki rumuńskiej
Kultura
Nie żyje Ewa Dałkowska. Aktorka miała 78 lat
Kultura
„Rytuał”, czyli tajemnica Karkonoszy. Rozmowa z Wojciechem Chmielarzem