Narodziny gwiazdy. W roli głównej Toruń!

Rozmowa z Mário Jorge da Câmara de Melo Caeiro, dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Światła Skyway

Aktualizacja: 20.08.2012 16:47 Publikacja: 20.08.2012 16:41

Narodziny gwiazdy. W roli głównej Toruń!

Foto: Rzeczpospolita, José Eduardo Rocha José Eduardo Rocha

Miasto to ulice, domy, parki, często fascynujące zabytki atrakcyjne same w sobie. Jednak już czwarty rok z rzędu Toruń zmieni się za sprawą artystów światła.

Mário Jorge da Câmara de Melo Caeiro:

Podczas Międzynarodowego Festiwalu Światła Skyway sztuka rozumiana jako szczególnie ważny aspekt sfery publicznej staje się zarówno przyczyną, jak i skutkiem nowatorskiego podejścia do przestrzeni miejskiej. W każdej edycji festiwalu użyty system świetlnych interwencji, związanych z określonym zestawem tematów, wskazuje interdyscyplinarne powiązania między nauką i sztuką. Kiedy patrzymy na reakcję tłumu widzów, który bierze udział w wydarzeniu – a są to zarówno entuzjastycznie nastawieni do festiwalu mieszkańcy Torunia, jak i turyści zostający na kilka dni – wyraźnie widać, że Skyway znakomicie promuje Toruń, jego przestrzeń, historię, mieszkańców, stwarzając niezaprzeczalną wartość dla przyszłych pokoleń.

Dlaczego festiwal światła powstał w Toruniu?

Początki Międzynarodowego Festiwalu Światła Skyway wiążą się ze staraniami Torunia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. W 2008 roku zaproponowano mi stworzenie programu nowego festiwalu, który wprowadzi sztukę światła w przestrzeń publiczną. Stało się dla mnie jasne, że muszę zrozumieć genius loci miasta i jego miejską formę, a zarazem się jej sprzeniewierzyć. Toruń ma niezwykły klimat. Gotycka Starówka to magiczne miejsce, gdzie historia i pamięć są wyraźnym „tematem", od którego nie jest łatwo uciec. Mimo oczywistego piękna wiekowych fasad toruńskie Stare Miasto jest przykładem tego, jak złożona i bolesna jest historia Europy. Poza tym w Toruniu funkcjonuje prężne artystyczne środowisko, współtworzone przez bardzo dynamiczną grupę młodych ludzi, która zachwyciła mnie od pierwszej chwili – odważna nowa generacja, o której Europa wkrótce usłyszy.

Czy Skyway wyróżnia się na tle innych wydarzeń dedykowanych sztuce światła?

Międzynarodowy Festiwal Światła Skyway wyróżnia sceneria – wyjątkowe miasto i jego mieszkańcy. A także program oparty na metaforach, które inspirują artystów i są znakomicie przyjmowane przez publiczność. Zdajemy sobie sprawę, że podczas festiwalu wywołujemy określone emocje u widzów, dlatego podchodzimy serio do zasadniczych zagadnień. Zarazem jednak staramy się prowokować, korzystać z artystycznej wolności, chcemy dać się ponieść kreatywności i sile wyobraźni. Chcielibyśmy, aby festiwal – odwołując się do słów Schillera – charakteryzowała równowaga między pięknem i wzniosłością, wolnością i powinnością.

Pierwsza edycja festiwalu była poświęcona niebu, druga planetom, trzecia żywiołom. Teraz gwiazda. Dlaczego?

Motto tegorocznej edycji brzmi: Narodziny gwiazdy. W roli głównej Toruń! Założenie jest proste: festiwal to wielkie wydarzenie, z udziałem gości i mieszkańców miasta. Jest to nasz ukłon w stronę publiczności, która jest zarówno wymagająca, jak i entuzjastyczna. Po trzech udanych edycjach festiwalu nie ulega wątpliwości, że to widzowie tworzą atmosferę wydarzenia. Zgodnie z założeniami Skywaya to stwierdzenie powinno znaleźć odzwierciedlenie w przestrzeni miasta. Dlatego festiwalowe prace będą rozmieszczone w przestrzeni miejskiej na wzór struktury gwiazdy – jej jądra, strefy konwektywnej, fotosfery. Nie oznacza to, że instalacje będą ilustrować pojęcia naukowe. To byłoby nudne.

Czy Skyway stanie się wydarzeniem na skalę europejską?

Jestem przekonany, że tak będzie. W Europie funkcjonuje silna społeczność organizatorów festiwali światła, a także globalny ruch krytycznej sztuki publicznej. Jeśli festiwalowi uda się stworzyć własną przestrzeń, korespondującą z tymi dwoma nurtami, toruński Skyway stanie się bardzo atrakcyjnym produktem. Warto byłoby rozpocząć intensywne działania promocyjne festiwalu, w Polsce i za granicą. Przede wszystkim należy utrzymać jakość i styl wydarzenia. Następnie wskazane byłoby rozszerzenie programu o nowe elementy: koncerty, działania teatralne. Ważne jest także zawieranie długoterminowych umów z partnerami i sponsorami, które umożliwią realizację ambitnego programu.

Zdradzi pan, jak artyści festiwalu zmienią gotycką Starówkę?

Toruńskie Stare Miasto to niezwykle piękna sceneria przypominająca teatralną dekorację. To przestrzeń, z którą mieszkańcy czują się związani. Ona ich reprezentuje. W chwili gdy ulice wypełniają się tłumem widzów, pojawia się inny rodzaj piękna. Podczas festiwalu niektóre prace ożywają dopiero w obecności publiczności, inne całkowicie zmieniają codzienne oblicze ulic, kolejne kreują intymną przestrzeń funkcjonującą jedynie przez chwilę, jeszcze inne są niezwykle spektakularne. Do przestrzeni Starego Miasta podchodzimy z wyczuciem, nie zapominając, że jest to architektura w dużej mierze sakralna, wymagająca szacunku. Podczas Skywaya gotyckie cegły ożywają w nieprzewidywalny sposób.

Wszystkie! Istotą festiwalu jest „ulotny świetlny plan", który zabiera widzów w podróż z jednego miejsca w drugie. Instalacje korespondują ze sobą, wchodzą we wzajemny dialog, który je wzbogaca. Dlatego powinniśmy docenić zarówno prezentacje widowiskowe, spektakularne, jak i te kameralne, ulotne. Skyway charakteryzuje różnorodność propozycji, kreowanie różnych światów, tym bardziej interesujących, im bardziej jesteśmy ciekawi ich najgłębszego sensu.

Miasto to ulice, domy, parki, często fascynujące zabytki atrakcyjne same w sobie. Jednak już czwarty rok z rzędu Toruń zmieni się za sprawą artystów światła.

Mário Jorge da Câmara de Melo Caeiro:

Pozostało 95% artykułu
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Kultura
Laury dla laureatek Nobla
Kultura
Nie żyje Stanisław Tym, świat bez niego będzie smutniejszy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Żegnają Stanisława Tyma. "Najlepszy prezes naszego klubu"