Badania konieczne do rozwoju

Polskie firmy muszą zwiększyć wydatki na badania i rozwój, dzięki którym poprawią swoją innowacyjność, efektywność oraz uzyskają przewagi konkurencyjne.

Publikacja: 03.11.2016 20:20

Badania konieczne do rozwoju

Foto: 123RF

Tekst powstał przy współpracy banku Pekao SA

Działalność badawczo-rozwojowa nie jest domeną polskich firm. Nakłady na działalność R&D w relacji do PKB są trzykrotnie niższe od nakładów liderów innowacji w Europie (kraje skandynawskie), a czterokrotnie niższe od światowego lidera innowacji – Korei Południowej. Przekłada się to na niską pozycję naszego kraju we wszelkich rankingach innowacyjności. Zdaniem ekspertów Pracodawców RP, którzy opracowali w 2015 r. raport dotyczący innowacji, pomimo dostępności środków unijnych Polska nie zbudowała „ekosystemu" pozwalającego na dynamiczny wzrost innowacyjności gospodarki.

Badających przybywa

Z raportu KPMG wynika, że ponad połowa (57 proc.) średnich i dużych firm działających w Polsce deklaruje, że prowadzi lub zleca prace badawczo-rozwojowe, wśród dużych firm ten odsetek sięgał 70 proc.

Projekty badawcze są częściej spotykane w przemyśle niż w handlu i usługach: dwie trzecie przedsiębiorstw przemysłowych i co drugie przedsiębiorstwo handlowe i usługowe deklaruje, że prowadzi badania lub zleca je innym podmiotom. Z kolei według badań Deloitte w 2015 r. aż 13 proc. firm nie wydało nic na R&D. Jeszcze w 2013 r. wszyscy respondenci deklarowali ponoszenie wydatków na badania i rozwój.

Firmy angażujące się w projekty R&D najczęściej prowadzą je wewnątrz firmy lub grupy w Polsce. W ten sposób działa 70 proc. firm prowadzących lub zlecających R&D, czyli 40 proc. wszystkich średnich i dużych firm na rynku.

Wartość wydatków jest różna – według analizy Deloitte prawie 48 proc. firm wydawało na R&D ponad 3 proc. swoich rocznych obrotów. W tym gronie dominują duże przedsiębiorstwa, które według danych PWC poniosły 63 proc. wszystkich kosztów R&D zadeklarowanych przez respondentów. Duża firma wydaje na ten cel średnio niemal 2,5 razy więcej rocznie niż średni przedsiębiorca i osiem razy więcej niż małe firmy i mikrofirmy.

Duże korzyści

Z badań PwC wynika, że 80 proc. firm zakłada zwiększenie wydatków na R&D w krótkim i w średnim okresie, a 48 proc. chce podnieść do 25 proc. nakłady na ten cel w ciągu dwóch najbliższych lat.

Podobne wnioski płyną z analizy Deloitte: ponad 75 proc. firm oczekuje zwiększenia wydatków na R&D w okresie trzech-pięciu lat, zaś 50 proc. deklaruje wzrost zaangażowania środków na tę działalność w perspektywie roku lub dwóch lat.

Zgodnie z prognozą KPMG nakłady przedsiębiorstw na R&D wyniosą w 2020 roku 15,6 mld zł, co będzie równe około 0,7 proc. PKB. Łączne nakłady na ten cel w Polsce wyniosą 1,6 proc. PKB. Dla porównania w strategii Europa 2020 wyznaczono cel na poziomie 1,7 proc. PKB.

Firmy, które dzisiaj rozwijają działalność R&D, deklarują zwiększanie nakładów na prace rozwojowe, bo wiedzą już, że prowadzenie takiej działalności wpływa pozytywnie na budowanie przewag konkurencyjnych, a tym samym na wzrost rentowności.

Jednak eksperci Pracodawców RP poziom rozwoju R&D w Polsce uznają wciąż za niższy niż w innych krajach Unii Europejskiej. Ich zdaniem konieczne jest zachęcanie nowych podmiotów (zarówno z sektora MSP, jak i z grona dużych korporacji) do prowadzenia takiej działalności. Aktywność badawczo-rozwojową mogą pobudzić nowe ulgi podatkowe. Dotychczasowe doświadczenia pokazały, że stanowią one najważniejszy bodziec zachęcający do inwestycji. I to ich przedsiębiorcy oczekują najbardziej.

Opinia

Renata Drozd, dyrektor zarządzający, Bank Pekao SA

W średnim i długim okresie nakłady na badania i rozwój firmy przekładają się na wzrost jej efektywności, umacniają jej pozycję rynkową, pozwalają osiągać trudne do zniwelowania przewagi konkurencyjne. Równocześnie jednak inwestycje w badania i rozwój wiążą się ze zwiększonymi nakładami, którym towarzyszy podwyższone ryzyko. W tej sytuacji nie dziwi, że wiele polskich firm wciąż preferuje wykorzystywanie sprawdzonych technologii i rozwiązań opracowanych gdzie indziej. Warto przy tym zauważyć, że jeśli są to rozwiązania lub technologie, których nikt wcześniej lokalnie nie stosował, to z punktu widzenia danego rynku to także są innowacje.

Z perspektywy całej gospodarki wydaje się, że znajdujemy się dziś w okresie przejściowym. Z jednej strony powinniśmy nadal polegać na tym, co zapewniło nam sukces w minionych 25 latach, czyli na absorpcji innowacyjnych rozwiązań z zagranicy. W tym kontekście warto pamiętać, że nasz udział w ludności świata (tym samym niejako w jego potencjale intelektualnym) to zaledwie 0,5 proc. Zdecydowana większość wszelakiej wiedzy (biznesowej, technologicznej itd.) powstaje więc i powstawać będzie poza naszym krajem, a my z tej wiedzy powinniśmy się starać w jak najszerszym zakresie czerpać. Z drugiej strony są już w Polsce takie firmy czy dziedziny, w których dalszy rozwój będzie w coraz większym stopniu zależał od ich kreatywności i wydatków na badania i rozwój. Dlatego tak istotne jest przełamywanie barier, które dziś stoją np. na przeszkodzie szerszej współpracy biznesu z nauką.

Tekst powstał przy współpracy banku Pekao SA

Działalność badawczo-rozwojowa nie jest domeną polskich firm. Nakłady na działalność R&D w relacji do PKB są trzykrotnie niższe od nakładów liderów innowacji w Europie (kraje skandynawskie), a czterokrotnie niższe od światowego lidera innowacji – Korei Południowej. Przekłada się to na niską pozycję naszego kraju we wszelkich rankingach innowacyjności. Zdaniem ekspertów Pracodawców RP, którzy opracowali w 2015 r. raport dotyczący innowacji, pomimo dostępności środków unijnych Polska nie zbudowała „ekosystemu" pozwalającego na dynamiczny wzrost innowacyjności gospodarki.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Biznes
Rodzina Mulliez pod lupą sędziów śledczych
Biznes
Zły pierwszy kwartał producentów samochodów
Biznes
Szwecja odsyła Putina z kwitkiem; rosyjskie rury zatopione na dnie Bałtyku
Biznes
Apple spółką wartościową? Rekordowe 110 miliardów dolarów na skup akcji
Biznes
Majówka, wakacje to czas złodziejskich żniw. Jak się nie dać okraść
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił