Maciej Zięba

Demokracja i społeczeństwo obywatelskie nie mogą istnieć bez wspólnie dzielonej tożsamości, bez poczucia wspólnoty, bez doświadczanego „my” – te zaś niesie jedynie patriotyzm: rozumny, otwarty i krytyczny, ale też wyrazisty i obecny w przestrzeni publicznej – pisze dominikan, filozof i teolog.

Śmiertelnie chory chłopczyk z Liverpoolu znalazł się w samym centrum kluczowego dla naszej cywilizacji sporu. Jednak medialna otoczka sprowadziła prawdziwy dramat do poziomu tragicznej groteski.

Jedna „polskość" przywiązuje większą wagę do sfery symbolicznej, do bardziej tradycyjnie pojmowanej więzi z Kościołem i do pojęcia narodu. Druga, trochę młodsza, zamożniejsza, trochę bardziej wielkomiejska, bardziej prywatyzuje swoją wiarę i w podobny sposób przeżywa patriotyzm. Te dwie „Polski", które siebie nawzajem wykluczają, wspólnie tworzą Rzeczpospolitą. Kocham obie jej piękne twarze. Wstydzę się i obawiam wszelkich przejawów jej brzydszego oblicza.

Gdy poszukiwanie prawdy zamieni się w przekonanie o jej posiadaniu, pycha zastąpi pokorę wobec rzeczywistości. Jeśli nauka przestanie pamiętać o granicach rzeczywistości, którą opisuje, to przeobraża się w groźną ideologię.

Bez zrozumienia, jak głęboko współczesna świadomość europejska jest ukształtowana przez archaiczny i zdeformowany obraz chrześcijaństwa, wypracowany przez oświecenie i wiek scjentyzmu, niemożliwe jest nawiązanie dialogu pomiędzy chrześcijanami a wielką częścią zachodniej kultury. Możliwa jest jedynie wyniszczająca obie strony konfrontacja.