Polska jest największym producentem drobiu w Unii Europejskiej. Za to wieprzowinę musimy jeszcze importować, a pogłowie trzody chlewnej jest rekordowo niskie. Z wyprodukowanej w Polsce wołowiny zostaje w kraju jedynie 20 proc. – dla większości klientów to mięso wciąż jest zdecydowanie za drogie. Branża cieszy się jednak z rosnącego spożycia – na ok. 80 kg mięsa, które przeciętny Polak zje w tym roku, przypadnie 2,1 kg wołowiny.

Wartość rynku rośnie

– Dotykają nas wszelkiego rodzaju plagi: ptasia grypa czy afrykański pomór świń – mówi o rynku mięsa Włodzimierz Bartkowski, wiceprezes i jeden z założycieli firmy Cedrob, krajowego potentata na rynku drobiowym. – Ale ASF, który dotknął wschodnich terenów naszego kraju, nie miał aż tak złego wpływu na ceny w Polsce. Ceny wieprzowiny obecnie wcale nie są niskie – dodaje.

Cena skupu trzody chlewnej wynosiła w lipcu już 5,28 zł za kg, a na początku roku rolnicy otrzymywali w skupie jedynie 4,91 zł za kg. Dla porównania, przed dekadą w skupie rolnicy otrzymali jedynie 3,95 zł.

Wartość rynku rośnie z roku na rok. Według danych przesłanych „Rzeczpospolitej" przez Euromonitor w ciągu pięciu lat wartość rynku mięsa przetworzonego wzrosła o ponad pół miliarda złotych. Jeszcze w 2012 r. rynek ten był wyceniany na ok. 5,95 mld zł, szacunki na rok 2017 sięgają już 6,65 mld zł.

Rośnie też eksport mięsa. Jak obliczyła Agencja Rynku Rolnego, w I półroczu 2017 r. wolumen eksportu mięsa wzrósł aż o jedną trzecią – za granicę trafiło blisko 831 tys. ton mięsa czerwonego, o 32 proc. więcej niż w pierwszym półroczu 2016 r. O 14 proc. wzrosła wartość eksportu – sięgnęła 1,7 mld euro. Eksport mięsa drobiowego rośnie wolniej, wolumen wzrósł o 7 proc., do 524 tys. ton, a wartość eksportu jedynie o 3 proc., do 883 mln euro.

Choć Unia Europejska jest najważniejszym klientem w sklepie z polską żywnością, dla eksporterów najbardziej atrakcyjne są rynki pozaunijne, bo tam marże – jak mówią polscy producenci – warte są zainteresowania. Jednak łatwo je utracić przy kolejnych epidemiach zaraźliwych chorób, jak ASF czy ptasia grypa.

Kondycja firm cierpi

Niepokojące rzeczy dzieją się z kondycją finansową polskich przetwórców mięsa. Jak informuje wywiadownia gospodarcza Bisnode Polska, w ciągu ostatniego roku odsetek zakładów mięsnych w bardzo dobrej i dobrej kondycji finansowej spadł z 44,3 proc. w roku 2016 do 41 proc. w 2017 r. Jeszcze trzy lata temu w dobrej kondycji finansowej było ponad 80 proc. zakładów mięsnych. Zdaniem analityków Bisnode branża ogółem wykazuje też bardzo niski wzrost przychodów. Wyjątkiem są najwięksi gracze na rynku, którzy co chwilę raportowali w sierpniu o świetnych wynikach.

Charakterystyką polskiego rynku jest to, że wśród największych graczy większość firm ma zagranicznych inwestorów. Animex należy do WH Group, Sokołów do Danish Crown Amba, Indykpol do Le Groupe LDC. Wyjątkiem jest tu polski Cedrob, którego sprzedaż przekracza 5 mld zł rocznie. Dodatkowo wykupił dwa lata temu notowaną na giełdzie kolejną polską firmę – ZM Duda – i zmienił ją w Gobarto.

Eksperci zauważają, że polski rynek jest bardzo rozdrobniony i nie ma ucieczki przed konsolidacją, co zresztą już się dzieje. Najnowszym przykładem jest połączenie dwóch firm: Łmeat Łuków z Zakładami Mięsnymi Henryka Stokłosy.

Od kilku lat branża mięsna jest też wyjątkowo ciekawym rynkiem do śledzenia. Obfituje bowiem w takie wydarzenia, jak afera solna, zakaz uboju rytualnego – który pokrzyżował szyki eksporterom do Izraela i krajów muzułmańskich – czy rosyjskie embargo na żywność. Gdy jedne problemy zostały rozwiązane – ubój rytualny ponownie zalegalizowano – pojawiły się ptasia grypa czy wirus afrykańskiego pomoru świń.