- Rada gminy chce uchwalić regulamin korzystania z jeziora położonego na jej terenie. Czy ma takie uprawnienia?

Na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym rada gminy może swoimi uchwałami, stanowiącymi akty prawa miejscowego, określać zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Przyjmuje się np., że działka (nieruchomość), będąca własnością gminy, może być zakwalifikowana jako obiekt gminny (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 30 czerwca 2016 r., sygn. II SA/Ke 177/16, LEX nr 2076576). W przypadku, gdy chodzi o korzystanie z jeziora, konieczne jest jednak uwzględnienie przepisów ustawy – Prawo wodne (dalej p.w.).

Zgodnie z art. 5 ust. 3 p.w. śródlądowe wody powierzchniowe dzielą się na:

- płynące, do których zalicza się m.in. wody w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych oraz

- stojące, do których zalicza się wody w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych niezwiązanych bezpośrednio, w sposób naturalny, z powierzchniowymi wodami płynącymi.

W myśl art. 10 ust. 1a p.w. śródlądowe wody powierzchniowe płynące stanowią własność Skarbu Państwa. Natomiast wody stojące znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości (art. 12 ust. 1 p.w.). W p.w. przyjęto, że prawo własności wód powierzchniowych rozciąga się na prawo własności gruntu. Grunty pokryte wodami powierzchniowymi stanowią własność właściciela tych wód. Przez grunty pokryte śródlądowymi wodami powierzchniowymi rozumie się grunty tworzące dna i brzegi cieków naturalnych, jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych, w granicach linii brzegu (art. 14 ust. 1–1a p.w.).

W sytuacji, gdy dane jezioro zalicza się do wód płynących, zgodnie z p.w. jest własnością Skarbu Państwa. Jednostka samorządu terytorialnego (np. gmina) może być tylko właścicielem jezior uznanych za wodę stojącą (por. rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z 16 lipca 2015 r., znak NK-I.4131.107.2015.AHor, DzU woj. lubus. z 2015 r. poz. 1387). W wyroku WSA w Łodzi z 8 stycznia 2008 r. (sygn. II SA/Łd 1000/07, LEX nr 381609) zwrócono uwagę, że brak jest podstaw do podejmowania przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwały wprowadzającej zasady korzystania ze zbiornika wodnego, który nie stanowi własności tej jednostki. Korzystanie z wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa ma charakter powszechny i wszelkie ograniczenia w korzystaniu, dysponowaniu tymi wodami powinny wynikać z p.w.

Zasadnicze znaczenie dla uprawnień gminy ma więc ocena, czy dane jezioro zalicza się do wód płynących czy stojących. W sytuacji, gdy posiada ono naturalne dopływy lub odpływy z wodami powierzchniowymi, zalicza się do wód płynących, w związku z czym stanowi własność Skarbu Państwa (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2017 r., sygn. II OSK 144/17, LEX nr 2279364). Podnosi się natomiast, że za gminny obiekt użyteczności publicznej można uznać np. plażę nad jeziorem.

podstawa prawna: art. 40 ust. 2 pkt 4, art. 41 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 446 ze zm.)

podstawa prawna: art. 5 ust. 3, art. 10 ust. 1a, art. 12 ust. 1, art. 14 ust. 1–1a ustawy z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 469 ze zm.)