W całej Polsce 1 stycznia mają ruszyć punkty bezpłatnych porad prawnych. Część powierzono do obsadzenia adwokatom i radcom prawnych, część zaś organizacjom pozarządowym. Te jednak często szukają do swoich punktów adwokatów i radców. Niektóre samorządy terytorialne uważają, że cała kwota na punkt ma być przeznaczona na wynagrodzenie dla prawników. Wówczas ci w punktach prowadzonych przez organizacje pozarządowe otrzymywaliby tyle samo co delegowani przez samorządy prawnicze (ok. 4900 zł miesięcznie na punkt, przy dyżurach pięć razy w tygodniu po cztery godziny).
Porady życiowe
– Uprzedzaliśmy, że organizacje pozarządowe będą tylko kosztotwórczym pośrednikiem między prawnikiem a obywatelem. Nasze prognozy się ziściły – mówi Rafał Dębowski, sekretarz Naczelnej Rady Adwokackiej.
Dodaje, że organizacje pozarządowe mają skromne kadrowe zaplecze prawne.
– Często po prostu współpracują z adwokatem lub radcą prawnym, który pomaga im pro bono. Poza tym zajmują się głównie nie tyle poradami stricte prawnymi, ile obywatelskimi, szeroko pojętym poradnictwem życiowym – mówi mec. Dębowski.
Podczas prac w parlamencie nad ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej trwała dyskusja, czy powierzać prowadzenie punktów także organizacjom pozarządowym.
– Zajmujemy się od 11 lat profesjonalnym poradnictwem, potrafimy organizować takie punkty – mówi Anna Kur, członek zarządu Stowarzyszenie Civis Sum z Zielonej Góry.
Stefan Mucha, rzecznik prasowy Krajowej Rady Radców Prawnych, zwraca uwagę, że ustawodawca chciał dać możliwość udzielania porad w organizacjach pozarządowych przede wszystkim magistrom prawa.
– Może organizacje jeszcze nie do końca zrozumiały tę intencję. Potrzebują widocznie więcej czasu, by zbudować zaplecze osób, które mogą takie usługi świadczyć – mówi mec. Mucha.
Doświadczony magister
Mec. Mucha podkreśla, że zapewne trudno znaleźć osobę, która nie byłaby radcą prawnym lub adwokatem, a miałaby trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu wymagających wiedzy prawniczej czynności pomocy prawnej. Taki wymóg stawia ustawa.
– My chcemy, by prawnik umiał też udzielać porad osobom wykluczonym społecznie i rzeczywiście nie jest łatwo znaleźć taką osobę – mówi Iwona Serbeńska, prezes Stowarzyszenia na rzecz Poradnictwa Obywatelskiego Dogma z Mikołowa. – Chętnie współpracowalibyśmy właśnie z adwokatami i radcami prawnymi. Ci w pierwszej kolejności zgłosili się do izb. Może teraz się zgłoszą, gdy już te korporacyjne miejsca zostały obsadzone.
Prezes podkreśla, że zgodnie z ustawą środki, które otrzyma, będzie musiała w całości przekazać na wynagrodzenie prawników.
– Żadna część tych środków nie zostanie w naszej organizacji. Prowadzimy jednak porady od wielu lat, nie chcemy rezygnować z tej działalności, chcemy zapewnić ciągłość tych punktów. Dlatego będziemy się zgłaszać do konkursów organizowanych przez powiaty – dodaje prezes Serbeńska.
Konrad Wydra, prezes Fundacji Restytucja z Sosnowca, mówi, że nie wiadomo jeszcze, jakie będą dokładnie zasady rozliczeń.
– Na każdy punkt otrzymamy ok. 4900 zł miesięcznie. Część powiatów interpretuje przepisy tak, że te pieniądze mają być przekazane w całości na wynagrodzenie dla prawnika. Inne uważają, że można je również w części przeznaczyć m.in. na promocję i księgowość. Sądzę, że po roku funkcjonowania nowej ustawy będziemy mądrzejsi, dziś jest jeszcze wiele niejasności – podkreśla prezes Wydra. On też szuka m.in. adwokatów i radców prawnych.
Dla kogo bezpłatna pomoc
Weterani, duże rodziny, ofiary klęsk
Z bezpłatnych porad finansowanych przez Skarb Państwa będą mogli skorzystać m.in.:
- ci, którym w ciągu ostatnich 12 miesięcy przyznano świadczenie z pomocy społecznej,
- posiadacze Karty Dużej Rodziny,
- kombatanci i weterani,
- osoby, które nie ukończyły 26 lat,
- osoby po 65. roku życia,
- ofiary klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej lub awarii technicznej.
