Sądowe spory o wywóz odpadów

Kwestionowanie prawa przedsiębiorcy do prowadzenia działalności gospodarczej w danej branży samo w sobie nie narusza jego dóbr osobistych. Aby zaś sąd sięgnął po sankcje, np. przeprosiny, sprawca – tu: gmina – musiałby nie tylko naruszyć dobre imię, renomę firmy, ale też działać bezprawnie.

Przedsiębiorca i gmina

Na lokalnym portalu indywidualny przedsiębiorca zamieścił w marcu 2020 r. ofertę zawierania umów na odbiór odpadów komunalnych z właścicielami nieruchomości w jednej z podlaskich gmin. W tym samym dniu urząd gminy na tym portalu odniósł się do jego oferty, wskazując, że utrzymanie porządku i czystości to zadanie własne gminy, mieszkańcy są wytwórcą śmieci, ale ich właścicielem gmina i tylko ona może decydować o sposobie odbioru odpadów komunalnych. Tylko gmina może być stroną umowy na odbiór śmieci, a podpisanie takiej umowy między mieszkańcem a firmą prywatną będzie w sprzeczności z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i nie zwolni mieszkańca z opłaty za odbiór odpadów komunalnych zgodnie z zasadami ustalonymi przez radę gminy.

Czytaj więcej

Zadania

Kiedy można zwolnić z opłat komunalnych za śmieci

Na sesji rady gminy planowane jest uchwalenie nowych stawek opłat za odpady komunalne na 2022 rok i wprowadzenie zwolnienia dla rodzin wielodzietnych – 50 proc. opłaty za trzecie i kolejne dziecko w rodzinie. Zwolnienie ma dotyczyć rodzin, które terminowo regulowały dotąd opłaty za odpady. Chodzi o docenienie tych rodzin a nie wszystkich, które często nie wnoszą opłat. Czy będzie to legalne? – pyta radna.

Przedsiębiorca wezwał wójta do natychmiastowego usunięcia informacji jako świadomie wprowadzającej mieszkańców w błąd. Uznał to za działanie na jego szkodę i utrudnianie mu zarejestrowanej działalności.

Wójt mu odparł, że komunikat nie wymienia jego danych osobowych ani nazwy firmy, a wszystkie twierdzenia w komunikacie są prawdziwe. Przedsiębiorca pozwał jednak gminę, żądając 2000 zł zadośćuczynienia i publikacji przeprosin za błędną informację urzędu gminy.

Sąd Okręgowy, a następnie SA w Białymstoku żądanie przedsiębiorcy oddaliły, wskazując, że już kilka lat wcześniej na podstawie noweli z 2012 r. gminy przejęły odpowiedzialność za gospodarkę odpadami i są zobowiązane do organizacji ich odbierania od właścicieli nieruchomości, na których mieszkają.

Powód był w błędzie, że właściciel każdej nieruchomości może zawrzeć z nim umowę o odbiór odpadów, więc w internetowej ofercie w istocie wprowadził w błąd właścicieli nieruchomości, że mogą zrezygnować z odbierania odpadów przez gminę – przez złożenie do gminy tzw. zerowej deklaracji oraz zawarcie korzystniejszej finansowo umowy z powodem.

Błędna informacja uzasadniała zatem odpowiedź gminy, która działała w interesie swoich mieszkańców.

Przedsiębiorca odwołał się do Sądu Najwyższego, uznając, że oddanie do kompetencji gmin wywózki śmieci narusza swobodę umów, jest niekonstytucyjne i nie może legalizować takich wypowiedzi gminy pod jego adresem, ale SN nie podzielił tego stanowiska.

Bez przełożenia

– Nawet ewentualna niekonstytucyjność tych unormowań (co musiałby orzec Trybunał Konstytucyjny) nie miałaby przełożenia na żądanie ochrony dóbr osobistych, skoro SO i SA oceniły, że nie doszło do ich naruszenia, a w świetle art. 24 par. 1 kodeksu cywilnego potrzeba badania bezprawności działania pojawia się dopiero w razie uprzedniego stwierdzenia ingerencji w sferę dóbr osobistych – wskazała sędzia SN Beata Janiszewska, dodając, że możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w danej branży na pierwszy rzut oka nie stanowi dobra osobistego przedsiębiorcy.

Sygnatura akt: I CSK 2642/22