Stanowisko Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej z 5 grudnia 2008 roku w sprawie nadgodzin kierowników

Publikacja: 05.12.2008 14:35

W związku z wystąpieniem dotyczącym pracy w godzinach nadliczbowych pracownika na stanowisku kierowniczym, Departament Prawa Pracy przesyła następującą informację:

Na podstawie art. 151[sup]4[/sup] k.p. pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku. Jedynie kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę lub święto, jeżeli za pracę w takim dniu nie otrzymali w zamian innego dnia wolnego od pracy.

W myśl art. 128 § 2 k.p., pracownikami zarządzającymi w imieniu pracodawcy zakładem pracy są pracownicy kierujący jednoosobowo zakładem pracy, zastępcy pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy, pracownicy wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, główni księgowi.

Kodeks pracy nie definiuje pojęcia "kierownicy wyodrębnionych jednostek organizacyjnych". Przyjmuje się jednak, że istotne znaczenie ma "wyodrębnienie" danej jednostki w strukturze organizacyjnej zakładu, czyli przyznanie danej jednostce pewnej autonomii oraz przypisanie jej pewnych stałych funkcji i zadań, które powinno znaleźć odzwierciedlenie w aktach organizacyjnych danej jednostki.

Pracownikiem na stanowisku kierowniczym jest więc osoba, której głównym zadaniem jest organizowanie i kierowanie procesem pracy w wyodrębnionej komórce organizacyjnej. W świetle orzecznictwa sądowego jeżeli pracownik kieruje wyodrębnioną komórką organizacyjną, a którego obowiązki nie ograniczają się do organizowania kontroli i nadzorowania czynności pracowników podległej sobie komórki, lecz polegają na wykonywaniu pracy na równi z nimi, nie zajmuje stanowiska kierowniczego w rozumieniu przepisów kodeksu pracy. Wzmianka w umowie o pracę, iż zajmowane przez pracownika stanowisko ma charakter stanowiska kierowniczego, nie ma tutaj decydującego znaczenia. [b](wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 1981 r., I PR 92/81; OSNC z 1982 r. nr 5-6, poz. 82, wyrok z 13 stycznia 2005 r., II PK 114/04; OSNP z 2005 r. nr 16, poz. 245)[/b].

Jeżeli zatem pracownik jest pracownikiem zarządzającym lub kierującym wyodrębnioną komórką organizacyjna w powyższym rozumieniu to, w razie konieczności, może wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych pracy bez prawa do normalnego wynagrodzenia i dodatku z tego tytułu.Departament informuje także, że z powyższych unormowań nie wynika jednak, że wymienionych pracowników nie dotyczą obowiązujące normy czasu pracy, i że świadczenie pracy poza normalnymi godzinami pracy jest stałym elementem związanym z zajmowaniem określonego stanowiska kierowniczego.

Użyty w art. 151[sup]4[/sup] § 1 k.p. zwrot "w razie konieczności" wskazuje bowiem, że praca poza normalnymi godzinami pracy, również w tym przypadku powinna przypadać tylko na czas takiej konieczności, kiedy wymagają tego aktualne potrzeby, nie zaś stale. Musi to więc być zdarzenie odbiegające od sytuacji normalnej (typowej) i to w wyjątkowy sposób.

Jak wyjaśnił [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 14 maja 1998 r., I PKN 12/98 (OSNAP 1999, nr 10, poz. 343) [/b] zwrot "w razie konieczności" należy rozumieć wąsko, jako sporadyczną potrzebę uzasadnioną sytuacją szczególną, niecodzienną, niezwykłą, nadzwyczajną, wyjątkową, nie zaś jako stałe wykonywanie pracy ponad obowiązujący pracownika czas pracy.

Ponadto w wyroku tym SN stwierdził, że pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze, tak jak inni pracownicy, objęci są obowiązującymi normami czasu pracy. Stąd też wszystkie przepisy ograniczające ich czas wolny i prawo do wypoczynku należy wykładać ściśle. Takimi okolicznościami mogą być przykładowo nagłe zlecenie wytworzenia dodatkowej partii towaru, awaria, niespodziewana nieobecność innego pracownika.

Jednocześnie Departament pragnie podkreślić, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie jest upoważnione do rozstrzygania indywidualnych spraw pracowniczych i zajmowania stanowiska w sprawach wymagających badania i oceny okoliczności faktycznych. Organem ustawowo uprawnionym do oceny przestrzegania przepisów prawa pracy oraz do udzielania porad i informacji w tych sprawach jest Państwowa Inspekcja Pracy.

Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rekordowe odszkodowanie dla pacjenta. Miał operację kolana, wypisano go bez nogi
Prawo karne
Czy Mieszko R. brał substancje psychoaktywne? Są wyniki badań
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem