Wymagania kwalifikacyjne dla kierownika USC są za wysokie

Uchwalona 19 września 2008 r. nowelizacja ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego wprowadziła zasadę, zgodnie z którą kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt albo osoba spełniająca wysokie wymagania kwalifikacyjne. Zgodnie z dodanym tą nowelizacją art. 6a ustawy o aktach prawa cywilnego kierownikiem tej instytucji może być bowiem osoba, która ukończyła studia prawnicze lub administracyjne i uzyskała tytuł magistra lub ukończyła podyplomowe studia administracyjne. Takie same wymagania stawiane są zastępcom kierowników USC.

Jednocześnie art. 3 ust. 2 nowelizacji postanowił, że wymogu dotyczącego poziomu wykształcenia nie stosuje się przez sześć lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy w stosunku do osób, które są zatrudnione na stanowisku kierownika urzędu stanu cywilnego lub zastępcy kierownika urzędu stanu cywilnego w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Termin ten upływa 30 października 2014 r.

8 proc. według danych GUS tylko tylu mieszkańców wsi ma wyższe wykształcenie

Braki kadrowe

– Pracowników spełniających te wymagania brakuje, zwłaszcza w małych gminach wiejskich – mówi Mariusz Poznański, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP.

W takich jednostkach kierownikami USC są przeważnie osoby posiadające wykształcenie średnie, które na mocy przepisów przejściowych zachowały swoje stanowiska, pod warunkiem że wykształcenie uzupełnią. Mają na to jeszcze trzy lata.

– To nie jest kwestia tego, że pracownicy zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych wykształcenia uzupełnić nie chciały – wyjaśnia Mariusz Poznański. – Problem jest innego rodzaju. Tymi pozostawionymi na stanowiskach kierowników urzędnikami są przeważnie osoby zbliżające się do wieku emerytalnego. Dlatego Związek Gmin Wiejskich RP proponuje, aby okres przejściowy wydłużyć do 30 października 2018 r. – To pozwoli tym pracownikom zakończyć pracę w urzędzie na dotychczasowych stanowiskach i przejść na emeryturę.

– Jeżeli okres ten nie zostanie wydłużony, to niestety, po 15 października 2014 r. trzeba będzie tych pracowników zwolnić – dodaje Mariusz Poznański.

Problemem małych gmin jest również to, że nie bardzo jest kim takich pracowników zastąpić. Jak podaje mały rocznik statystyczny GUS z 2011 r., osoby legitymujące się wyższym wykształceniem stanowią zaledwie 8,1 proc. ludności wiejskiej.

Zmiany organizacyjne

– W małych gminach trudności z naborem kandydatów na te stanowiska mogą wynikać z nieatrakcyjnych warunków pracy lub płacy, może więc poprawa tych warunków mogłaby polepszyć sytuację – zastanawia się prof. Andrzej Szewc z Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Bytomiu. – Można też szukać rozwiązań organizacyjnych. W końcu, czy w każdej wsi musi być USC? – pyta profesor.

Prawo o aktach stanu cywilnego pozwala wojewodzie tworzyć urzędy stanu cywilnego właściwe dla kilku okręgów.

Zdaniem prof. Andrzeja Szewca najmniej kontrowersyjna wydaje się propozycja wydłużenia okresu przejściowego, ale tylko w stosunku do tych osób, które z upływem prolongowanego okresu mają szansę nabyć prawo do emerytury.