- Grupa mieszkańców gminy wystąpiła do jej władz z inicjatywą wzniesienia pomnika upamiętniającego działacza społecznego. Rada gminy nie podjęła jednak uchwały w tej sprawie. Czy taką bezczynność można zaskarżyć do sądu?
Nie. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) do wyłącznej właściwości rady gminy należy m.in. podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych, a także wznoszenia pomników. Z regulacji tej nie można jednak wywodzić, że indywidualne uprawnienie do decydowania w tych kwestiach ma każdy członek społeczności lokalnej. W takich sprawach nie istnieje ustawowo wprowadzony obowiązek zastosowania jakiejś formy demokracji bezpośredniej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 grudnia 2015 r., sygn. II OSK 1015/14, LEX nr 2000000).
W art. 101 ust. 1 u.s.g. przewidziano, że każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Skargę na uchwałę lub zarządzenie organu gminy można wnieść we własnym imieniu lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy wyrażą na to pisemną zgodę. W myśl art. 101a ust. 1 u.s.g. przepisy art. 101 u.s.g. stosuje się odpowiednio w sytuacji, gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich. W orzecznictwie przyjmuje się, że skarga oparta na art. 101a u.s.g. stanowi specyficzną skargę na bezczynność organu gminy i jest niezależna od skarg określonych w art. 3 § 2 pkt 8 i pkt 9 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.). Unormowanie zawarte w art. 3 § 3 p.p.s.a. odsyła do regulacji ustaw szczególnych i takim szczególnym rozwiązaniem jest m.in. to przewidziane w art. 101a ust. 1 u.s.g. (por. np. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 28 grudnia 2016 r., sygn. II SAB/Rz 115/16, LEX nr 2183385).
Podkreśla się jednak, że regulacja zawarta w art. 101a u.s.g. ma zastosowanie tylko w tych przypadkach, gdy odpowiedni przepis nakłada na organ gminy obowiązek podjęcia określonej uchwały z zakresu administracji publicznej. Uwzględnienie skargi na podstawie tego przepisu wymaga:
- ujawnienia unormowania, z którego wynika obowiązek uchwałodawczy organów samorządu oraz
